|
|
Mensen zonder papieren - Kansarmen - Toegang tot bankdiensten - Verplichte betaling met een bankkaart - Toegang tot een 'socialebijstandsrekening'
elektronisch betaalmiddel
illegale migratie
plaatsbewijs
bankactiviteit
openbaar vervoer
OCMW
| 29/5/2020 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 2/7/2020) |
| 1/7/2020 | Antwoord |
Steeds meer instellingen en handelaars eisen dat betalingen enkel nog met een bankkaart worden verricht.
Zo heeft ook de Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel (MIVB) deze maatregel opgelegd naar aanleiding van de Covid-19-crisis.
Hoe moeten mensen die geen bankkaart hebben, zoals veel van de mensen zonder papieren, maar ook tal van kansarmen, daarmee omgaan?
Hoe kunnen ze bijvoorbeeld hun jonge kinderen naar school brengen zonder vervoersbewijs?
Deze vraag behoort tot de bevoegdheid van de Senaat omdat ze transversaal is. De aanpak van de strijd tegen Covid-19 is een federale materie. Gelijke kansen is een Gemeenschapsmaterie. Bovendien is de uitvoering en concrete toepassing van het exitplan ook een bevoegdheid van de deelstaten.
Ik heb vragen bij het verplicht stellen van de betaling met een bankkaart omdat dit mensen zonder papieren in moeilijkheden brengt, wellicht net zoals andere bevolkingsgroepen die geen toegang hebben tot bankdiensten.
Ik heb vernomen dat het collectief van organisaties voor mensen zonder papieren, Bureau d'étude des sans-papiers, de Waalse, Brusselse en Vlaamse OCMW-voorzitters zal aanschrijven om hen te vragen dat mensen zonder papieren ook toegang zouden krijgen tot een socialebijstandsrekening, zoals die is ontstaan uit een overeenkomst tussen de OCMW's en Belfius.
Dit brengt geen bijkomende kosten met zich mee voor de OCMW's, maar betekent wel, zoals voor de dringende medische hulp, dat mensen zonder papieren indien nodig bij het OCMW worden gedomicilieerd en dat ze beschermd worden door het beroepsgeheim.
Als dit lukt voor mensen zonder papieren, kan dit hen behoeden voor sociale uitsluiting en dat kan ik enkel toejuichen. Maar hoe moet het met de andere mensen die hierboven zijn vermeld?
Kan men wettig eisen dat betalingen enkel via een bankkaart gebeuren?
Kunnen er geen maatregelen getroffen worden om te voorkomen dat de bestaansonzekerheid van mensen die geen toegang hebben tot bankdiensten nog groter wordt?
1), 2) & 4) Er kan niet worden geëist dat er alleen met een bankkaart wordt betaald. Er is namelijk geen wetgeving op grond waarvan officiële instanties, handelszaken of andere marktspelers betaling met een bankkaart kunnen verplicht stellen. Ze zijn daarentegen wel verplicht om betalingen in contanten te aanvaarden. De geldende wetgeving, namelijk de aanbeveling van de Commissie van 22 maart 2010 betreffende de draagwijdte en de gevolgen van de hoedanigheid van wettig betaalmiddel van eurobankbiljetten en -munten verbiedt derhalve iedereen om contanten te weigeren.
Daarom moet een onderscheid worden gemaakt tussen de beperking en het verbod. In het kader van de Covid-19-crisis werd aanbevolen het aantal contante betalingen te beperken om de verspreiding van de pandemie in te dammen, maar er is nooit sprake geweest van een algemeen verbod op contante betalingen en een verplichting om met een bankkaart te betalen.
3) De «sociale bijstandsrekening» die alle mensen die financiële steun krijgen van een openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn (OCMW) in staat stelt om in winkels te betalen en geld op te nemen uit bankautomaten, kan inderdaad een bescherming zijn tegen uitsluiting van deze mensen. Het lijkt echter moeilijk om mensen zonder papieren die legaal op het grondgebied verblijven een «sociale bijstandsrekening» te geven, aangezien een kopie van de identiteitskaart nodig is om zulke rekening te openen.
Elke consument die legaal op het grondgebied van de Europese Unie verblijft en die geen gewone zichtrekening verkrijgt van de bank, kan steeds gebruik maken van de basisbankdienst zoals voorzien in de Europese richtlijn inzake betaalrekeningen die werd omgezet in boek VII van het Wetboek van economisch recht. Zo kan elke consument in ieder geval genieten van een basisbankdienst, aangezien de basisbankdienst nu een betalingsdienst is die in de hele Europese Unie beschikbaar is, terwijl de «sociale bijstandsrekening» alleen bedoeld is voor mensen die financiële steun krijgen van een OCMW.
5) Mijn administratie heeft geen weet van echte consumentenklachten bij Ombudsfin, in verband met verplichte betaling met bankkaart. De huidige wetgeving lijkt dus te volstaan, aangezien zij de meest kwetsbare personen in staat stelt hun betalingen in contanten te verrichten. Het is dan ook aangewezen dat het OCMW de consumenten oproept of aanmoedigt om een beroep te doen op mijn administratie of op Ombudsfin indien zij inbreuken op de wetgeving vaststellen.