|
|
Fleeceware-apps - Consumentenbedrog - Economische fraude - Economische Inspectie - Onderzoek
mobiele telefoon
toepassing van informatica
bescherming van de consument
fraude
mobiele communicatie
economisch delict
| 11/5/2020 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 11/6/2020) |
| 18/6/2020 | Antwoord |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-536
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-537
Experts waarschuwen voor een steeds meer voorkomend fenomeen, namelijk de fleeceware-applicaties.
Het gaat om apps die consumenten een proefabonnement aansmeren. Wordt de app van een apparaat verwijderd? Dan blijft het abonnement doorlopen. Normaliter zien app-ontwikkelaars «het verwijderen van een app» als het commando om het proefabonnement stop te zetten. Omdat het abonnement doorloopt, zal de gebruiker uiteindelijk met een forse rekening worden opgezadeld. Beveiligingsonderzoekers van Sophos schatte onlangs dat tot zo'n 600 miljoen gebruikers zo een fleeceware-apps hebben geïnstalleerd op hun telefoons.
In de app-stores van Android en iOS staan tal van zogeheten fleeceware-apps, die tientallen euro's van je rekening trekken voordat je de oplichterij door hebt.
Het gaat om apps waarmee je onder meer streepjescodes kunt scannen, astrologie-apps, apps die pretenderen je handpalm te kunnen lezen via de camera op je smartphone, en natuurlijk talloze van die eerder genoemde FaceApps waarmee je je selfies kunt bewerken.
Deze apps zijn niet illegaal en maken ook geen inbreuk op de gebruiksvoorwaarden van de app-stores. Het zijn volledig functionerende apps, al leveren ze doorgaans functies die je evengoed van goedkopere of zelfs gratis apps krijgt, en er zijn wel meer legitieme apps waaraan een abonnement is gekoppeld. Alleen vragen die geen woekerprijzen: voor professionele apps hangen de gangbare prijzen rond zo'n 10 euro per maand, voor pret-apps is dat doorgaans veel lager. De abonnementen slaan bovendien meestal op geavanceerde functies, niet op het algemene gebruik van de app. Aldus valt dit mogelijks onder consumentenbedrog.
Wat betreft het transversaal karakter van de vraag: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen hebben de fenomenen opgelijst die prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2016-2019, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Eén van de vastgelegde prioriteiten in het Nationaal Veiligheidsplan is de bescherming van de privacy. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de Gewesten waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.
In dit kader had ik u graag volgende vragen voorgelegd:
1) Hoe reageert u op de enorme toename van zogenaamde fleeceware-apps? Kan u meedelen of er ook in ons land sprake is van een toename van deze fleeceware-apps? Waarbij zij eerst een periode gratis zijn en dan vervolgens woekerprijzen aanrekenen en waarbij het eenvoudig verwijderen van de app niet volstaat?
2) Bent u bereid opdracht te geven aan de Economische Inspectie om te onderzoeken of dit commerciële initiatief een vorm van consumentenbedrog uitmaakt en bijgevolg niet strookt met de wet marktpraktijken en consumentenbescherming? Zo neen, waarom niet? Zo ja, kan u de tijdschema toelichten?
3) Kan u meedelen of er bij uzelf of de Economische Inspectie reeds klachten hieromtrent binnenliepen? Zo ja, om hoeveel klachten en om welke bedragen op jaarbasis het gaat?
4) Bent u bereid dit aan te kaarten op Europees niveau en dit om dit fenomeen globaal aan te pakken? Kan u de tijdschema en de inhoud toelichten?
5) Schuift u nog andere pistes naar voor om dit fenomeen in de toekomst te vermijden? Kan u dit toelichten?
1) tot 3) In totaal heeft de Economische Ispectie sinds 2016 amper vijf meldingen ontvangen gerelateerd aan verborgen abonnementen via mobiele applicaties. Geen enkele van deze meldingen betrof fleeceware-apps.
De Economische Inspectie reserveert voldoende capaciteit om snel te kunnen inspelen op nieuwe prioriteiten en dringende issues. Daarnaast monitort ze continu meldingen die zij ontvangt. Op basis daarvan initieert ze op dagelijkse basis onderzoeken.
Een bijzonder onderzoek, gericht op fleeceware-apps, is echter niet voorzien in het jaaractieplan 2020 van de Economische Inspectie.
Dit zal evenwel opnieuw geëvalueerd worden in het kader van het jaaractieplan 2021.
4) De problematiek van fleeceware-apps is een nieuwe mobiele vorm van de gekende «subscription traps» (abonnements-valkuilen).
Deze zijn een internationaal fenomeen en worden reeds sinds 2017 op Europees niveau bekeken binnen een project van het CPC-netwerk (Consumer Protection Cooperation Network) van Europese consumentenautoriteiten.
De Economische Inspectie gaf recent ook opnieuw het onderwerp van de «subscription traps» door aan de Europese Commissie bij de prioriteitenbevraging voor projecten van het CPC-netwerk in 2021.
5) Het inzetten op sensibilisering, zoals een bewustmakingscampagne, waardoor vermeden wordt dat consumenten slachtoffer worden van fleeceware-apps, is in dit kader mogelijks de beste strategie om inbreuken te voorkomen.
Indien er sprake is van bedrog, waarschuwt de federale overheidsdienst (FOD) Economie systematisch via persberichten, informatiecampagnes, zijn website en de sociale netwerken (Facebook-pagina Pasoplichting).
Daarnaast informeert de Economische Inspectie allerlei betrokken actoren over de modus operandi van de fraudeur(s) waardoor deze aandachtiger zijn geworden voor het fenomeen en zo nodig de toegang tot bijvoorbeeld een online interface kunnen deactiveren, blokkeren of beperken.