Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-281

van Rik Daems (Open Vld) d.d. 13 januari 2020

aan de minister van Pensioenen

Ambtenaren - Vroegtijdig pensioen wegens ziekte - Cijfers - Kostprijs

ambtenaar
vervroegd pensioen
pensioenregeling
ziekteverlof
officiële statistiek

Chronologie

13/1/2020Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 13/2/2020)
12/2/2020Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-280

Vraag nr. 7-281 d.d. 13 januari 2020 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Vastbenoemde ambtenaren met ziekte kennen het stelsel van een vervroegd pensioen om medische redenen. Wanneer hij / zij ziek wordt, moet een statutair ambtenaar eerst zijn ziektedagen opnemen. Als hij / zij daarna nog altijd afwezig is wegens ziekte, kan de werkgever vragen na te gaan of de ambtenaar medisch gezien nog geschikt is om zijn / haar functie verder uit te oefenen. Is dit niet het geval, dan kan het nodig zijn om de ambtenaar om gezondheidsredenen vervroegd te pensioneren.

Deze vervroegde pensionering kan op eender welke leeftijd en na om het even welk aantal dienstjaren plaatshebben. In zulk geval spreekt men over het ziektepensioen. De werkgever zal een aanvraag voor medisch onderzoek richten aan de cel pensioenen van de bevoegde dienst medische expertise. De betrokken ambtenaar zal dan onderzocht worden door de zogenaamde pensioencommissie. Deze commissie bestaat uit een arts van de dienst medische expertise en een arts niet-ambtenaar.

De pensioencommissie kan dan drie soorten beslissingen nemen. Ze kan beslissen dat de ambtenaar niet vroegtijdig gepensioneerd wordt, dat de ambtenaar toegelaten wordt tot het tijdelijk vroegtijdig pensioen of tot het definitief vroegtijdig pensioen. In dit laatste geval gaat de ambtenaar effectief met pensioen. In het tweede geval wordt de tijdelijke pensionering toegekend voor een periode van zes tot twaalf maanden. Er volgt dan een nieuw onderzoek dat weer tot dezelfde beslissingen kan leiden. In het eerste geval wordt de ambtenaar (tijdelijk of definitief) geschikt bevonden voor een normale en regelmatige dienst, of (tijdelijk of definitief) voor een aangepast werk op een specifieke functie.

Ambtenaren die na hun zestigste verjaardag 365 kalenderdagen ziekteverlof hadden opgebruikt, werden automatisch op ziektepensioen geplaatst. Met ingang van 1 januari 2017 werd die leeftijd op tweeënzestig jaar en zes maanden gebracht, en sinds 1 januari 2018 bedraagt die leeftijd drieënzestig jaar.

De berekening van het pensioen wegens lichamelijke ongeschiktheid is dezelfde als die van het gewone rustpensioen.

Bij een definitief vroegtijdig pensioen spreekt de pensioencommissie zich ook uit over de graad van "verlies van zelfredzaamheid". Deze erkenning geeft recht op een supplement bij de pensioenuitkering.

De ziekteperiode wordt als een gelijkgestelde periode beschouwd en het loon dat voor de berekening van het pensioen gebruikt wordt, is het normaal fictief loon.

Het systeem waarbij ambtenaren hun niet gebruikte ziektedagen (tot eenentwintig dagen per jaar) konden opsparen tot aan het einde van hun loopbaan, werd in 2016 afgeschaft. De veranderingen uit 2016 zijn (voorlopig) alleen van kracht voor de federale ambtenaren. Op lange termijn zal dit het geval zijn voor alle andere ambtenaren (bijvoorbeeld die van de Vlaamse overheid), maar een exacte datum hierover is nog niet vastgelegd. Er bestaan verschillende systemen met een verschillend aantal dagen voor de verschillende Gewesten, Gemeenschappen, het onderwijs, de lokale besturen, enz. Het zal dus nog zeker een tijd duren voordat dit alles hervormd is. Op dit ogenblik hebben alleen de federale overheid en het Vlaamse Gewest hierover uitspraken gemaakt.

Transversaal karakter van de vraag: het rechtspositiebesluit voor het (Vlaams) gemeente- en provinciepersoneel gaat nog steeds uit van de federale – en niet van de Vlaamse – regeling op het vlak van het ziekteverlof. Het betreft dus een transversale aangelegenheid met de Gewesten.

Ik had dan ook volgende vragen:

1) Kan u meedelen en dit respectievelijk voor de jongste vijf jaar hoeveel ambtenaren een definitief vroegtijdig pensioen genieten wegens ziekte? Kan u meedelen of er sprake is van een toe- of afname? Kan u deze cijfers toelichten?

2) Kan u meedelen en dit respectievelijk voor de jongste vijf jaar hoeveel ambtenaren een tijdelijk vroegtijdig pensioen genieten wegens ziekte? Kan u meedelen of er sprake is van een toe- of afname? Kan u deze cijfers toelichten? Hoeveel bedraagt de gemiddelde duur van deze tijdelijke pensioenen en dit inclusief eventuele verlengingen?

3) Hoeveel bedraagt op jaarbasis voor de jongste vijf jaar de totale kostprijs van de uitkering aan de ambtenaren die een definitief vroegtijdig toegekend kregen?

4) Hoeveel bedraagt op jaarbasis voor de jongste vijf jaar de totale kostprijs van de uitkering aan de ambtenaren die een tijdelijk vroegtijdig pensioen kregen?

5) Hoeveel ambtenaren (totaal op jaarbasis) respectievelijk voor de jongste vijf jaar gebruik maakten van de regeling afwezigheid van lange duur wegens persoonlijke aangelegenheden (artikelen 113-115 van het koninklijk besluit van 19 november 1998 betreffende de verloven en afwezigheden toegestaan aan de personeelsleden van de rijksbesturen)? Kan u deze cijfers duiden?

6) Welke pistes liggen op tafel wat betreft de modernisering van deze bepalingen?

Antwoord ontvangen op 12 februari 2020 :

1) Het geachte lid zal hieronder een tabel terugvinden met het aantal ambtenaren die definitief op vervroegd pensioen wegens ziekte werden gesteld, tijdens de periode 2014-2018, volgens de informatie die mij werd overgemaakt door de Federale Pensioendienst (FPD):

Definitief vervroegd rustpensioen

Wegens ziekte (nieuwe pensioenen per ingangsjaar)

Ingangsjaar[1]

Aantal betroffen ambtenaren

Jaarlijkse toe- of afname (%)

2014

3 389


2015

3 426

1,09 %

2016

3 527

2,95 %

2017

3 361

-4,71 %

2018

3 316

-1,34 %

Definitief vervroegd rustpensioen

Wegens ziekte (totaal)

Jaar en maand van betaling

Aantal betroffen ambtenaren

Jaarlijkse toe- of afname (%)

201501

69 589


201601

70 556

1,39 %

201701

83 764

18,72 %

201801

84 833

1,28 %

201901

85 264

0,51 %

Opmerking: sinds 2017 werden eveneens de pensioenen van HR-Rail in de statistieken van de FPD opgenomen.

2) Het geachte lid zal hieronder een tabel terugvinden met het aantal ambtenaren die tijdelijk op vervroegd pensioen wegens ziekte werden gesteld (evenals de gemiddelde duur van deze tijdelijke pensioenen), tijdens de periode 2014-2018, volgens de informatie die mij werd overgemaakt door de Federale Pensioendienst (FPD):

Tijdelijk vervroegd rustpensioen

Wegens ziekte (nieuwe pensioenen per ingangsjaar)

Ingangsjaar[2]

Aantal betroffen ambtenaren

Gemiddelde duur (met eventuele verlenging) van het tijdelijk pensioen – in maanden

2014

187

21,54

2015

186

21,10

2016

169

21,78

2017

144

21,13

2018

214

21,71

Tijdelijk vervroegd rustpensioen

Wegens ziekte (totaal)

Jaar en maand van betaling

Aantal betroffen ambtenaren

Jaarlijkse toe- of afname (%)

201501

971


201601

1 122

15,55 %

201701

1 261

12,39 %

201801

1 342

6,42 %

201901

1 514

12,82 %

Opmerking: sinds 2017 werden eveneens de pensioenen van HR-Rail in de statistieken van de FPD opgenomen.

3) Het geachte lid zal hieronder een tabel terugvinden met de totale kost (op jaarbasis), voor de periode 2014-2018, van de rustpensioenen van de ambtenaren die definitief op vervroegd pensioen wegens ziekte werden gesteld, volgens de informatie die mij werden overgemaakt door de FPD:

Definitief vervroegd rustpensioen

Wegens ziekte

Jaar van betaling[3]

Betaald bedrag (€)

2014

1 488 161 141

2015

1 513 144 616

2016

1 555 942 189

2017

1 906 025 537

2018

1 954 970 625

Opmerking: sinds 2017 werden eveneens de pensioenen van HR-Rail in de statistieken van de FPD opgenomen.

4) Het geachte lid zal hieronder een tabel terugvinden met de totale kost (op jaarbasis), voor de periode 2014-2018, van de rustpensioenen van de ambtenaren die tijdelijk op vervroegd pensioen wegens ziekte werden gesteld, volgens de informatie die mij werden overgemaakt door de FPD:

Tijdelijk vervroegd rustpensioen

Wegens ziekte

Jaar van betaling[4]

Betaald bedrag (€)

2014

17 340 583

2015

20 216 878

2016

23 255 902

2017

25 521 046

2018

29 113 321

5) De FPD beschikt niet over cijfers met betrekking tot het aantal ambtenaren dat de afgelopen vijf jaar gebruik heeft gemaakt van het stelsel van afwezigheid van lange duur wegens persoonlijke aangelegenheden, aangezien dit afwezigheden betreft die gelijkgesteld worden met non-activiteit en deze periodes niet meetellen voor de berekening van het pensioen.

6) Tijdens de vorige legislatuur heb ik, samen met mijn collega’s van Ambtenarenzaken en Sociale Zaken en in overleg met de deelstaten, overwogen om de toekenning van de pensioenen wegens lichamelijke ongeschiktheid geleidelijk af te schaffen en dit te vervangen door een systeem van ziekte- en invaliditeitsuitkeringen vergelijkbaar met hetgeen dat van toepassing is voor de werknemers.

Met een dergelijke regeling zouden de betrokken ambtenaren kunnen genieten van ongeschiktheidsuitkeringen gestort door ziekenfondsen na één jaar afwezigheid wegens ziekte. De periode gedekt door de toekenning van deze uitkering zou dan in aanmerking zijn genomen voor de pensioenberekening. De ambtenaar die arbeidsongeschikt of invalide zou zijn, zou dan verder pensioenrechten opbouwen, net zoals dit het geval is voor de werknemers.

Omwille van verschillende redenen, kon de overwogen hervorming niet tot een goed einde worden gebracht. Bovendien lijkt ieder initiatief terzake uitgesloten, rekening houdend met het feit de regering momenteel zich enkel bezighoudt met het beheer van de lopende zaken.



[1] De FPD beschikt nog niet over geconsolideerde cijfers betreffende de ingangsdata 2019 in betaling in januari 2020.

[2] De FPD beschikt nog niet over geconsolideerde cijfers betreffende de ingangsdata 2019 in betaling in januari 2020.

[3] De FPD beschikt nog niet over geconsolideerde cijfers betreffende de ingangsdata 2019 in betaling in januari 2020.

[4] Ibid.