Schriftelijke vraag nr. 7-15

van Bert Anciaux (sp.a) d.d. 19 september 2019

aan de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, en van Asiel en Migratie

Maagverkleiningen - Aantallen - Evolutie - Stand van zaken

officiële statistiek
chirurgie
voedingsziekte

Chronologie

Vraag nr. 7-15 d.d. 19 september 2019 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

In het Jessa-Ziekenhuis in Hasselt steeg het aantal maagverkleiningen de voorbije jaren van 85 tot 267. Blijkbaar kiezen mensen die kampen met obesitas veel vaker en gemakkelijker voor die ingreep. Nochtans stellen specialisten dat die operatie niet zomaar als een wondermiddel mag worden beschouwd. Een adequate behandeling van obesitas vraagt uiteraard ook een aanpassing van de levensstijl. Daarbij is niet elke vorm van obesitas als pathologisch te bestempelen.

Hierover de volgende vragen:

1) Hoe evolueerde het aantal maagverkleiningen jaarlijks in de periode 2006-2012? Hoe evalueert en interpreteert de geachte minister die ontwikkelingen?

2) Hoeveel kost een maagverkleining gemiddeld aan het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV)?

3) Wordt er voorafgaand aan deze ingreep voldoende overwogen of (1) het inderdaad gaat over ziekelijke obesitas en (2) of de patiënt zich voldoende krachtig engageert voor een daaropvolgende ingrijpende wijziging van de levensstijl?

4) Hoe reageert de geachte minister op de kritiek van sommige chirurgen, die de stijging van het aantal maagverkleiningen beschouwen als een vorm van «cash & carry - chirurgie», waarbij voorbereiding noch opvolging centraal staan?

Antwoord ontvangen op 19 mei 2020 :

1) De nomenclatuur van de geneeskundige verstrekkingen (artikel 14d) voorzag tot 31 december 2011 in de volgende verstrekkingen in de behandeling van morbide obesitas:

– 241776 241780 Reducerende gastroplastie (Mason, Sleeve) (ter behandeling van morbide obesitas), door laparotomie N 400;

– 241791 241802 Reducerende gastroplastie (Mason, Sleeve) (ter behandeling van morbide obesitas), door laparoscopie N 400;

– 241813 241824 Reducerende gastroplastie door plaatsen van een aanpasbare maagring («gastric banding») (ter behandeling van morbide obesitas), door laparoscopie N 400;

– 241835 241846 Reducerende gastroplastie met bileopancreatische of gastrojejunale diversie (Scopinaro, gastric bypass, duodenal switch) (ter behandeling van morbide obesitas), door laparotomie N 650;

– 241850 241861 Reducerende gastroplastie met bileopancreatische of gastrojejunale diversie (Scopinaro, gastric bypass, duodenal switch) (ter behandeling van morbide obesitas), door laparoscopie N 650.

Met ingang van 1 januari 2012 werd de nomenclatuur wat vereenvoudigd. Hierbij werd de techniek van ingreep niet langer gespecifieerd en werden de termen laparoscopie en laparatomie geschrapt, zodat er slechts één verstrekking meer werd weerhouden per type ingreep:

– 241776 241780 Reducerende gastroplastie (Mason, Sleeve) (ter behandeling van obesitas) N 400 (= 457,52 euro);

– 241813 241824 Reducerende gastroplastie door plaatsen van een aanpasbare maagring («gastric banding») (ter behandeling van obesitas) N 400 (= 457,52 euro);

– 241835 241846 Reducerende gastroplastie met bileopancreatische of gastrojejunale diversie (Scopinaro, gastric bypass, duodenal switch) (ter behandeling van obesitas)N 650 (= 929,33 euro).

In bijlage treft u een overzicht aan van het aantal uitgevoerde verstrekkingen met hun respectievelijke uitgaven op jaarbasis.

In globo is er voor de drie terugbetaalde ingrepen samen een stabilisatie van de aantallen de afgelopen drie jaren met zelfs een lichte daling van het aantal ingrepen in 2018. Wel is er een duidelijke terugval van de plaatsing van een maagring.

2) De uitgaven per type ingreep in de aangeleverde tabel betreft de kost voor de verstrekking uitgevoerd door de instrumenterende chirurg.

Hier bovenop kan een bijkomend honorarium voor operatieve hulp worden aangerekend volgens de modaliteiten van artikel 16, § 5, van de nomenclatuur: «§ 5. Voor de operatieve hulp tijdens de heelkundige verstrekkingen waarvan de betrekkelijke waarde gelijk is aan of hoger dan K 120 of N 200, wordt het forfaitair honorarium vastgesteld op 10 % van de betrekkelijke waarde van de verrichte verstrekking, ongeacht de bekwaming van de geneesheer die bij de ingreep helpt.»

De aanrekening van de operatieve hulp hangt uiteraard af van de handelswijze van de chirurg, die dus niet verplicht is om zich te laten bijstaan. In 2018 werd er bij gemiddeld 94 % van de ingrepen een operatieve hulp aangerekend.

Voormelde ingrepen vereisen ook een anesthesie waarvan de terugbetaling varieert naargelang de uitgevoerde ingreep.

Voor de N 400-ingrepen wordt deze kost bepaald in artikel 12 van de nomenclatuur als volgt: 200152 200163 Gerangschikt in een categorie gelijk aan of lager dan K 270 of N 450 of I 550 en hoger dan K 240 of N 400 of I 450 K 117 (= 226,13 euro).

Voor de N 650- ingreep geeft dit: 200093 200104 Gerangschikt in een categorie gelijk aan of lager dan K 390 of N 650 of I 750 en hoger dan K 300 of N 500 of I 600 K 198 (= 479,36 euro).

Verder is er een tussenkomst in het geheel van gebruiksmateriaal en implanteerbaar materiaal[1] gebruikt tijdens de verstrekking naargelang uiteraard het type verstrekking en het gebruikte materiaal. De uitgaven voor die verstrekkingen zijn eveneens opgenomen in de tabel in bijlage.

– 155831 - 155842 Geheel van gebruiksmateriaal en implanteerbaar materiaal gebruikt tijdens de verstrekking 241776-241780 van de nomenclatuur, bij open chirurgie. Persoonlijk aandeel 545,50 euro – Vergoedingsbedrag 74,39 euro;

– 155853 - 155864 Geheel van gebruiksmateriaal en implanteerbaar materiaal gebruikt tijdens de verstrekking 241776-241780 van de nomenclatuur, via endoscopische weg. Persoonlijk aandeel 813,61 euro – Vergoedingsbedrag 994,42 euro;

– 155875 - 155886 Geheel van gebruiksmateriaal en implanteerbaar materiaal gebruikt tijdens de verstrekking 241813-241824 van de nomenclatuur, via endoscopische weg. Persoonlijk aandeel 162,72 euro – Vergoedingsbedrag 198,89 euro;

– 155890 - 155901 Geheel van gebruiksmateriaal en implanteerbaar materiaal gebruikt tijdens de verstrekking 241835-241846 van de nomenclatuur, bij open chirurgie. Persoonlijk aandeel 545,50 euro – Vergoedingsbedrag 74,39 euro;

– 155912 - 155923 Geheel van gebruiksmateriaal en implanteerbaar materiaal gebruikt tijdens de verstrekking 241835-241846 van de nomenclatuur, via endoscopische weg. Persoonlijk aandeel 976,33 euro – Vergoedingsbedrag 1 193,30 euro.

Tot slot is er nog de ligdagprijs die wordt vergoed door het BFM (budget financiële middelen) van het betrokken ziekenhuis.

3) De nomenclatuur vermeldt de volgende toepassingsregels:

«Deze verstrekkingen zijn slechts aanrekenbaar op de volgende voorwaarden:

1° op het moment van de chirurgische indicatiestelling BMI ≥ 40 ofwel BMI ≥ 35 in combinatie met minstens één van volgende criteria:

a) met geneesmiddelen behandelde diabetes;

b) therapieresistente hypertensie gedefinieerd als een bloeddruk >140/90mmHg, ondanks behandeling gedurende minstens 1 jaar met een gelijktijdige inname van 3 antihypertensiva;

c) slaapapneusyndroom geobjectiveerd door middel van polysomnografisch onderzoek uitgevoerd in een centrum met een overeenkomst zoals bedoeld in artikel 22, 6° en 23, § 3, van de wet voor geneeskundige verzorging en uitkeringen van 14 juli 1994, betreffende de diagnose en behandeling van het obstructief slaapapneusyndroom;

d) heringreep na complicatie of onvoldoende resultaat van een vorige bariatrische ingreep;

2° vanaf 18 jaar;

3° minstens gedurende 1 jaar een gedocumenteerde dieetbehandeling hebben gevolgd zonder blijvend succes;

4° na het uitvoeren van een multidisciplinair bariatrisch overleg waar naast de geneesheer-specialist in de chirurgie tevens tenminste een geneesheer-specialist in de inwendige geneeskunde en een geneesheerspecialist in de psychiatrie of een klinisch psycholoog aan hebben deelgenomen. Het verslag van dit overleg met de gezamenlijke indicatiestelling tot chirurgische ingreep wordt ondertekend door de drie deelnemers van de vermelde disciplines. Het verslag van het overleg bevindt zich samen met de gegevens over de dieettherapie in het medisch dossier;

5° de behandelend geneesheer maakt in een persoonlijke brief een standaardformulier ter notificatie over aan de adviserend geneesheer van de verzekeringsinstelling. De modaliteiten van dit notificatieformulier worden vastgesteld door het Verzekeringscomité. De verzekeringstegemoetkoming voor de verstrekkingen betreffende de behandeling van obesitas is enkel verschuldigd als de adviserend geneesheer van de verzekeringsinstelling in het bezit is van een geldige notificatie;

6° per ziekenhuis wordt tevens een register bijgehouden van alle bariatrische ingrepen. De modaliteiten van deze registratie worden vastgesteld door het Verzekeringscomité.»

Deze toepassingsregels zijn bedoeld om voorafgaand aan een eventuele ingreep de patiënt grondig te onderzoeken en te informeren.

De geassocieerde voorwaarden tot terugbetaling zoals een vooropgestelde BMI, aanwezigheid van diabetes, hypertensie of slaapapneu maken dat effectief niet elke obesitas zo maar in aanmerking komt voor terugbetaalde chirurgische tussenkomst.

De verplichte deelname van onder meer een psychiater of psycholoog aan een voorafgaand aan de ingreep multidisciplinair bariatrisch overleg is er mede op gericht om de motivatie en het toekomstig engagement van de patiënt grondig te peilen.

4. De voormelde toepassingsregels maken het voor de terugbetaalde ingrepen onmogelijk om van een «cash & carry chirurgie» te spreken. Immers de voorbereiding aan de ingreep met verplicht voorafgaand gedocumenteerd dieet gedurende één jaar, het multidisciplinair bariatrisch overleg en de notificatie van de ingreep bij de adviserend arts van het ziekenfonds staan garant voor een goede voorbereiding.

[1] De verstrekkingsnummers beginnend met 69xxxx zijn de materiaalverstrekkingen van toepassing voor 1 juli 2014.

Bijlage 1-A: UITGAVEN EN GEVALLEN PER VERSTREKKING 2007-2018

Bijlage 1-B: UITGAVEN EN GEVALLEN PER NOMENCLATUURCODE 2007-2018

Bijlage 2

Bijlage 3