Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-1139

van Alexander Miesen (MR) d.d. 5 maart 2021

aan de minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing

Atomreaktoren Tihange 2 und Doel 3 - Zustand - aktuelle Sicherheitslage - Störungen seit Oktober 2016 - Austausch mit den Behörden der benachbarten Länder - Maßnahmen Kernreactoren Tihange 2 en Doel 3 - toestand - huidige veiligheidssituatie - storinge

kernreactor
kernenergie
kerncentrale
nucleaire beveiliging

Chronologie

5/3/2021Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 8/4/2021)
7/4/2021Antwoord

Vraag nr. 7-1139 d.d. 5 maart 2021 :

der Zustand der Reaktoren Tihange 2 und Doel 3 hat in den vergangenen Jahren für viel Gesprächsstoff gesorgt.

Das Parlament der Deutschsprachigen Gemeinschaft hat in diesem Zusammenhang mehrere Resolutionen verabschiedet. Die letzte Resolution zu diesem Thema ist von November 2016 (Dokument 144 (2016-2017) Nr. 5, 7. November 2016, http://www.pdg.be/addons/SharepointDokumentsuche/desktop/SharepointDokDetails.aspx?DokID=f237845b-14e9-437b-ae44-d2098f8a1381&FileID=f8d87fe5-a36e-47fa-8223-0481699378e5).

In seinen Resolutionen greift das Parlament der deutschsprachigen Gemeinschaft auch die Befürchtungen der Bevölkerung aus dem belgisch-deutschen Grenzgebiet auf und fordert eine Abschaltung der beiden Reaktoren, solange deren Sicherheit nicht zu 100 % gewährleistet ist.

Nicht zu Letzt spielt in diesem Zusammenhang der Informationsaustausch mit den Behörden unserer Nachbarstaaten eine wichtige Rolle. Dies ist eine Voraussetzung um Transparenz und Vertrauen herzustellen.

In diesem Zusammenhang erlaube ich mir Ihnen folgende Fragen zu stellen:

1) Wie schätzen Sie die aktuelle Sicherheitslage der beiden Reaktoren ein?

2) Welche Störungen hat es seit Oktober 2016 in den beiden Reaktoren gegeben?

3) Ist der Austausch mit den Behörden der benachbarten Länder, etwa der BRD, aber auch mit den Behörden der EU Ihrer Einschätzung nach ausreichend? Welche Maßnahmen gedenken Sie ggf. zu ergreifen um diesen Austausch zu verbessern?

______________

De toestand van de reactoren van Tihange 2 en Doel 3 is de laatste jaren voer voor heel wat discussie geweest.

Het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap heeft in dit verband verschillende resoluties aangenomen. De laatste resolutie over dit onderwerp dateert van november 2016 (Stuk 144 (2016-2017) nr. 5, 7 november 2016, https://www.pdg.be/addons/SharepointDokumentsuche/desktop/SharepointDokDetails.aspx?DokID=118d527e-c258-4d5c-a895-ee95fee594b6&FileID=144000e5-b753-4979-a1aa-1add2c6eac49).

Het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap haakt in zijn resoluties ook in op de bezorgdheid van de bevolking uit het Belgisch-Duitse grensgebied en dringt aan op de stillegging van de twee reactoren zolang de veiligheid ervan niet voor 100% gegarandeerd is.

Ten slotte speelt de uitwisseling van informatie met de autoriteiten van onze buurlanden in dit verband een belangrijke rol. Dit is een conditio sine qua non om een klimaat van transparantie en vertrouwen te scheppen.

In dit verband ben ik zo vrij u de volgende vragen te stellen:

1) Hoe beoordeelt u de huidige veiligheidssituatie van de twee reactoren?

2) Welke storingen hebben zich sinds oktober 2016 bij de twee reactoren voorgedaan?

3) Is de uitwisseling met de autoriteiten van de buurlanden, zoals Duitsland, maar ook met de autoriteiten van de EU naar uw mening voldoende? Welke maatregelen overweegt u eventueel om deze uitwisseling te verbeteren?

Antwoord ontvangen op 7 april 2021 :

1) Die Föderalagentur für Nuklearkontrolle (FANK) ist für die Überwachung der belgischen Kernreaktoren zuständig und gewährleistet diese in Zusammenarbeit mit ihrer Tochterorganisation Bel V. Diese Überwachung erfolgt durch die Verfolgung der vom Betreiber durchgeführten Sicherheitsmaßnahmen sowie durch regelmäßige Inspektionen und Kontrollen. Wenn die Sicherheitslage eines Kernreaktors nicht akzeptabel ist, wird dieser Kernreaktor in einen sicheren Zustand versetzt, d. h. der Kernreaktor wird abgeschaltet. Dies kann bei Bedarf von der FANK angeordnet werden. Dabei kann die FANK auch bestimmte Maßnahmen vorschreiben, die erfolgen müssen, bevor ein Reaktor wieder angefahren werden kann.

Derzeit erfüllen alle belgischen Kernreaktoren, einschließlich Doel 3 und Tihange 2, die Sicherheitsauflagen. Zwischen 2012 und 2015 waren beide Kernreaktoren eine Zeit lang abgeschaltet, nachdem Wasserstoffflocken in den Stahlwänden der Reaktorbehälter entdeckt worden waren. Die Wasserstoffflocken hatten jedoch keine Auswirkungen auf die Stahlstrukturen und entwickelten sich zudem nicht mit der Zeit weiter. Daher kam die FANK im Jahr 2015 zu dem Schluss, dass beide Reaktoren wieder angefahren werden konnten, da die Stabilität der Reaktorbehälter und damit die Sicherheit der Reaktoren unter allen Umständen gewährleistet blieb. Seitdem wurde auch bei regelmäßigen Nachkontrollen der Reaktorbehälter keine Entwicklung des Ausmaßes der bereits entdeckten Wasserstoffflocken beobachtet. Es sind auch keine neuen Wasserstoffflocken hinzu gekommen. Die letzten Nachkontrollen in Doel 3 und Tihange 2 fanden im Juli 2019 und im Dezember 2020 statt. Das vollständige Dossier zu diesem Thema finden Sie auf der Website der FANK: Anzeichen für Defekte in den Reaktorbehältern von Doel 3 und Tihange 2 | FANK – föderale Agentschaft für nukleare Kontrolle (fgov.be).

2) «Anomalien» werden nach der Internationalen Skala für nukleare und radiologische Ereignisse (INES-Skala) auf Stufe 1 eingestuft. Seit Oktober 2016 wurden in Doel 3 vier Ereignisse auf Stufe 1 eingestuft, in Tihange 2 wurden sieben Ereignisse auf Stufe 1 eingestuft. Diese Ereignisse hatten keinerlei Auswirkungen auf die Sicherheit der Arbeitnehmer, der Umwelt oder der Bevölkerung. Wenn es zu einem INES-Ereignis kommt, kommuniziert die FANK dies über ihre Website. Die Ereignisse der letzten 12 Monate sind stets auf dieser Seite zu finden: Ereignisse, die in den letzten 12 Monaten in Belgien auf der INES-Skala klassifiziert wurden | FANK – föderale Agentschaft für nukleare Kontrolle (fgov.be).

Nach jedem Ereignis hat der Betreiber stets die notwendigen Reparaturmaßnahmen ergriffen, damit gewährleistet ist, dass dies in Zukunft nicht mehr vorkommt. Der wichtigste Ereignis in dieser Zeit ereignete sich in Doel 3, Doel 4, Tihange 2 und Tihange 3. Das Dach des Bunkergebäudes entsprach durch die ständige Dampfeinwirkung, auch in Verbindung mit einige Mängel im Design, nicht mehr den konstruktiven Anforderungen. Deshalb wurden an allen Reaktoren die notwendigen Reparaturen durchgeführt.

3) Ein guter und regelmäßiger Informationsaustausch mit anderen Ländern hat für die FANK nach wie vor Priorität, da die Agentur auf diese Weise erfahren kann, wie die Sicherheit kontinuierlich verbessert werden kann. Daher wird regelmäßig ein bilateraler Austausch mit Frankreich, der Schweiz, Luxemburg, den Niederlanden und Deutschland geplant. Bei diesen Treffen werden aktuelle Ereignisse diskutiert und Erfahrungen zu verschiedenen Themen (z. B. Stilllegung) ausgetauscht. Darüber hinaus werden regelmäßig gegenseitige Inspektionen organisiert, bei denen Inspektoren der FANK an Inspektionen im Ausland teilnehmen bzw. ausländische Inspektoren an Inspektionen in Belgien teilnehmen. Die FANK betreibt auch einen aktiven Informations- und Erfahrungsaustausch auf internationaler und europäischer Ebene: Dies geschieht u. a. über die Internationale Atomenergie-Organisation (IAEA), die European Nuclear Safety Regulators Group (ENSREG), die Western European Nuclear Regulators’ Association (WENRA) usw.

Während der COVID-Krise hat sich die FANK proaktiv auf die Situation eingestellt und den bilateralen und multilateralen Austausch digital organisiert. Auch in Zukunft will die FANK genügend Zeit und Humanressourcen in den Austausch von Informationen und den Aufbau von Wissen investieren, um die Sicherheit weiter zu verbessern.

___________________

1) Het Federaal Agentschap voor nucleaire controle (FANC) is verantwoordelijk voor het toezicht op de veiligheid van de Belgische kernreactoren en volgt dit op in samenwerking met zijn filiaal Bel V. Dit toezicht gebeurt via het opvolgen van de veiligheidswerken die door de exploitant worden uitgevoerd en via regelmatige inspecties en controles. Indien de veiligheidstoestand van een kernreactor niet aanvaardbaar zou zijn, wordt deze kernreactor in een veilige toestand gebracht, i.e. de kernreactor wordt stilgelegd. Dit kan, indien nodig, door het FANC opgelegd worden. Hierbij kan het FANC ook specifieke acties opleggen die vervuld moeten worden vooraleer een reactor terug opgestart mag worden.

Momenteel beantwoorden alle Belgische kernreactoren, inclusief Doel 3 en Tihange 2, aan de opgelegde veiligheidsvereisten. Tussen 2012 en 2015 lagen beide kernreactoren een tijdlang stil nadat er waterstofvlokken in de stalen wanden van de reactorkuipen werden ontdekt. De waterstofvlokken hadden echter geen impact op de stalen structuren en evolueerden bovendien niet na verloop van tijd. Daarom concludeerde het FANC in 2015 dat beide reactoren mochten heropstarten, aangezien de stevigheid van de reactorkuipen en dus de veiligheid van de reactoren gewaarborgd bleef onder alle omstandigheden. Sindsdien werd er ook tijdens periodieke opvolginspecties van de reactorvaten geen evolutie waargenomen in de omvang van reeds gedetecteerde waterstofvlokken. Er zijn ook geen nieuwe waterstofvlokken bij gekomen. De laatste opvolgingsinspecties in Doel 3 en Tihange 2 dateren van juli 2019 en december 2020. Het volledige dossier hierover kan u terugvinden op de website van het FANC: Foutindicaties in de stalen wanden van de reactorvaten van Doel 3 en Tihange 2 | FANC – Federaal Agentschap voor nucleaire controle (fgov.be).

2) «Afwijkingen» of «anomalieën» worden volgens de internationale INES-schaal (International Nuclear and Radiological Event Scale) op niveau 1 ingeschaald. Sinds oktober 2016 werden in Doel 3 vier gebeurtenissen op niveau 1 ingeschaald, in Tihange 2 werden zeven gebeurtenissen op niveau 1 ingeschaald. Deze gebeurtenissen hadden geen enkele impact op de veiligheid van de werknemers, het leefmilieu of de bevolking. Wanneer een INES-gebeurtenis zich voordoet, communiceert het FANC dit via zijn website. De gebeurtenissen van de laatste twaalf maanden kunnen steeds teruggevonden worden op deze pagina: Gebeurtenissen in België, ingedeeld op de INES-schaal, van de laatste twaalf maanden | FANC – Federaal Agentschap voor nucleaire controle (fgov.be).

Na elke gebeurtenis heeft de exploitant steeds de nodige herstellingsmaatregelen getroffen opdat dit ook in de toekomst niet meer zou plaats vinden. De belangrijkste gebeurtenis uit die periode heeft zich zowel op Doel 3, Doel 4, Tihange 2 en Tihange 3 voorgedaan. Door een continue blootstelling aan stoom al dan niet gekoppeld aan een aantal fouten in het ontwerp voldeed het dak van het bunkergebouw niet langer aan de ontwerpeisen. De nodige herstellingen werden hiervoor op alle reactoren volledig uitgevoerd.

3) Voor het FANC blijft een goede en regelmatige informatie-uitwisseling met andere landen een prioriteit, aangezien dit het Agentschap toelaat om te bekijken hoe de veiligheid continu verbeterd kan worden. Daarom worden er regelmatig bilaterale uitwisselingen met Frankrijk, Zwitserland, Luxemburg, Nederland en Duitsland ingepland. Tijdens deze meetings worden onder meer actuele gebeurtenissen besproken en ervaringen uitgewisseld omtrent verschillende thema’s (bijvoorbeeld ontmanteling). Daarnaast worden er geregeld gekruiste inspecties georganiseerd waarbij inspecteurs van het FANC deelnemen aan buitenlandse inspecties of waarbij buitenlandse inspecteurs deelnemen aan inspecties in België. Ook op internationaal en Europees niveau wisselt het FANC actief informatie en ervaringen uit: dit gebeurt onder meer via het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA), de European Nuclear Safety Regulators Group (ENSREG) de Western European Nuclear Regulators’ Association (WENRA), enz.

Tijdens de Covid-crisis heeft het FANC zich proactief aangepast aan de situatie en werden bilaterale en multilaterale uitwisselingen digitaal georganiseerd. Ook in de toekomst is het FANC van plan om genoeg tijd en middelen te blijven investeren in het uitwisselen van informatie en het opbouwen van kennis om de veiligheid te blijven verbeteren.