Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 6-2167

van Lionel Bajart (Open Vld) d.d. 15 januari 2019

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën, belast met Bestrijding van de fiscale fraude, en Minister van Ontwikkelingssamenwerking

Beleggingen in virtuele munten - Kapitaalrondes met virtuele munten - Regelgeving - Initial coin offerings (ICO's)

elektronisch betaalmiddel
elektronische handel
monetaire emissie
uitgifte van effecten
computercriminaliteit
Financial Services and Markets Authority
financiële voorschriften
marktmisbruik
virtuele munteenheid
Europese Autoriteit voor effecten en markten

Chronologie

15/1/2019Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 14/2/2019)
12/2/2019Antwoord

Herindiening van : schriftelijke vraag 6-1548

Vraag nr. 6-2167 d.d. 15 januari 2019 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Ik verwijs naar mijn eerdere schriftelijke vraag betreffende virtuele munten en uw uitvoerig antwoord (schriftelijke vraag nr. 6-1429). De Economische Inspectie is sinds kort bevoegd om hiertegen op te treden wat uiteraard positief is. Daarnaast zou er een informatiecampagne worden opgezet rond dit thema. In diverse landen werden er reeds zogenaamde initial coin offerings (ICO's) opgezet. Het gaat om operaties waarbij geld bij het grote publiek worden opgehaald via de uitgifte van digitale tokens.

Wat betreft het transversaal karakter : de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de kadernota integrale veiligheid en het nationaal veiligheidsplan voor de periode 2016-2019, en werden besproken tijdens een interministeriële conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Cybercrime is één van de transversale prioriteiten. De beleggingen in zogenaamde « cryptocurrency » vallen hieronder. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de gewesten waarbij de rol van de gewesten vooral ligt in het preventieve luik.

Daarom heb ik volgende vragen voor u :

1) Bestaat er momenteel specifieke regelgeving wat betreft het opzetten van een ICO's ? Zo ja, kunt u die toelichten ? Zo neen, is het niet aangewezen om regelgeving te voorzien teneinde eventuele fraude te voorkomen alsook legitieme ICO's mogelijk te maken ?

2) Kunt u aangeven of een ICO momenteel in ons land expliciet verboden is ? Zo neen, is een verbod zoals momenteel in China wordt ingesteld aangewezen of moet deze veeleer worden onderworpen aan de controle van het FSMA ?

3) Bent u bereid met het FSMA te onderzoeken hoe legitiem ICO's kunnen worden opgezet en kan u dit desgevallend toelichten naar timing en inhoud toe ?

4) Kunt u aangeven hoeveel ICO's tot op heden in ons land plaatsvonden ? Ik verwijs naar onder meer de Nanotec en andere digitale munten ? Kunt u aangeven hoeveel ICO's reeds plaatsvonden alsook om welke bedragen het gaat ?

5) Ziet u economisch potentieel in deze ICO's en heeft u hieromtrent reeds overlegd met Febelfin en / of andere economische actoren ? Kunt u dit desgevallend concreet toelichten ?

6) Kunt u toelichten wanneer de informatiecampagne betreffende virtuele munten van start zal gaan en kunt u aangeven welk budget hiervoor wordt uitgetrokken, welke de boodschap zal zijn alsook wanneer deze van start zal gaan en kunt u aangeven of deze ook over ICO's zal gaan ?

Antwoord ontvangen op 12 februari 2019 :

In antwoord op uw eerste drie vragen kan verwezen worden naar het « statement » van de Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA) van 13 november 2017 en de mededeling van de FSMA van 13 november 2017, waarin wordt gewezen op de mogelijke toepasselijke (Europese en nationale) regels [1], de grote risico’s voor beleggers en de mogelijke verplichtingen voor promotoren van tokens.

Aangezien cryptomunten niet-gereglementeerde activa zijn, bestaat de kans dat zij, en de uitwisselingsplatformen, voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme worden gebruikt, gelet op de anonimiteit van de transacties. Het is in deze context dat de Europese Unie (EU) heeft het toepassingsgebied van richtlijn (EU) 2015/849 van 20 mei 2015 inzake de voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld of terrorismefinanciering uitgebreid tot « providers engaged in exchange services between virtual currencies and fiat currencies » en « custodian wallet providers ». Voorlopig vallen de promotoren van tokens niet onder de toepassing van richtlijn (EU) 2015/849. De richtlijn voorziet met name in verplichtingen met betrekking tot de identificatie van klanten en de herkomst van fondsen.

Afhankelijk van de manier waarop de ICO gestructureerd is, heeft ESMA voorlopig vastgesteld dat diverse financiële regels van toepassing kunnen zijn, zoals de prospectusverordening, de Markets in Financial Instruments Directive (MiFID), de Alternative Investment Fund Managers Directive (AIFMD), de Market Abuse Regulation (MAR), de Fourth Anti-Money Laundering Directive (AMLD4). Het is niet uitgesloten dat ook andere regels van toepassing zijn, bijvoorbeeld de regelgevingen over boekhoudkundige normen, belastingplichten, elektronisch geld of prudentiële regelgeving.

ESMA heeft op 19 januari 2019 haar advies over crypto-activa en ICOs overgemaakt aan de instellingen van de Europese Unie (EU), de Commissie, de Raad en het Parlement. Het advies stelt enerzijds dat de bestaande EU-regels van toepassing zijn op crypto-activa voor zover die als financiële instrumenten aangemerkt kunnen worden maar dat wellicht specifiekere vereisten nodig zijn om een effectieve toepassing van de bestaande voorschriften mogelijk te maken. Anderzijds, indien dergelijke crypto-activa niet als financiële instrumenten kunnen worden aangemerkt, stelt het ontbreken van financiële regels de beleggers aan aanzienlijke risico’s. ESMA is van mening dat tenminste de vereisten inzake de bestrijding van het witwassen van geld (AML) zouden moeten gelden voor alle crypto-activa en de activiteiten met betrekking tot crypto-activa. Er zouden voldoende transparantieregels inzake risico’s moeten gelden, zodat de consumenten met kennis van zaken de potentiële risico’s zouden kunnen inschatten vooraleer tot het beleggen in crypto-activa over te gaan. De FSMA als lid van ESMA en voorzitter van het Financial Innovation Standing Committee, heeft een actieve rol in de opmaak van dit advies gespeeld.

In België gelden, naast eventuele toepasselijke Europese regelgeving, mogelijk de volgende regels :

– het reglement van de FSMA van 3 april 2014 betreffende het commercialiseringsverbod van bepaalde financiële producten aan niet-professionele cliënten. Dit reglement verbiedt de beroepshalve commercialisering in België aan één of meerdere niet-professionele cliënten van financiële producten waarvan het rendement rechtstreeks of onrechtstreeks afhangt van een virtuele munt ;

– de wet van 16 juni 2006 op de openbare aanbieding van beleggingsinstrumenten en de toelating van beleggingsinstrumenten tot de verhandeling op een gereglementeerde markt en de wet van 11 juli 2018 op de aanbieding van beleggingsinstrumenten aan het publiek en de toelating van beleggingsinstrumenten tot de verhandeling op een gereglementeerde markt. Deze wetten maken de opstelling verplicht van een door de FSMA goed te keuren prospectus in geval van een openbaar aanbod van beleggingsinstrumenten op het Belgisch grondgebied, voorzien in een bemiddelingsmonopolie voor de plaatsing van beleggingsinstrumenten op het Belgisch grondgebied, en bepalen dat de reclame die in het kader van het openbaar aanbod wordt gebruikt, vooraf door de FSMA moet worden goedgekeurd ;

– de wet van 18 december 2016 tot regeling van de erkenning en de afbakening van crowdfunding en houdende diverse bepalingen inzake financiën. Deze wet bepaalt de vergunningsvereisten om als alternatieve-financieringsplatform (dat wil zeggen de financiële vorm van crowdfunding) te worden erkend, en de regels die van toepassing zijn op de verleners van alternatieve-financieringsdiensten.

De FSMA neemt deel aan de werkzaamheden van werkgroepen van ESMA en IOSCO (International Organization of Securities Commissions), die zich onder andere buigen over kwesties als classificatie en toepasselijke wetgeving, en onderschrijft het streven om tot een geharmoniseerde duiding te komen.

De FSMA heeft tot op heden achtendertig ICOs geïdentificeerd die met België geassocieerd zouden kunnen worden. Bijvoorbeeld omdat de projectontwikkelaars Belgen of Belgische ingezetenen zijn, dat er reclame op Belgische websites wordt gemaakt en / of dat er Belgische ingezetenen in een adviesboord van het project zitten of in de uitgevende start up zetelen. Voor wat betreft de ICOs die zijn afgesloten, is er naar schatting zo’n USD 36 miljoen in tegenwaarde mee gemoeid. Aangezien dergelijke aanbiedingen wereldwijd via allerlei internetsites kunnen worden aangeboden, beiden deze cijfers geen garantie van volledigheid. Opgemerkt moet worden dat het aandeel van ICOs en crypto-activa in de financiële markten verwaarloosbaar klein is en als zodanig geen financieel stabiliteitsrisico’s vertegenwoordigen.

De regering biedt een reeks maatregelen ter bevordering van de ontwikkeling van start ups. Zo heeft zij onder andere bijgedragen tot de lancering van het B-Hive-platform, dat tot doel heeft Brussel en België in Europa én op wereldvlak een centrale rol te laten spelen voor ondernemingen van het type startup en scale-up die actief zijn op FinTech-vlak.

De financiële toezichthouders, de FSMA en de Nationale Bank van België (NBB), baten sinds april 2017 samen een FinTech-portaal uit dat partijen die betrokken zijn bij financiële innovaties van welke aard ook (inclusief DLT of blockchain), de mogelijkheid biedt om deze te presenteren en eventueel een dossier voor te leggen. Beide toezichthouders onderhouden eveneens contacten met de Belgische fintech hubs (Fintech Belgium en B-Hive).

[1] https://www.fsma.be/nl/news/pas-op-met-initial-coin-offerings-icos ; https://www.fsma.be/sites/default/files/public/content/NL/circ/fsma_2017_20_nl.pdf ; https://www.esma.europa.eu/press-news/esma-news/esma-highlights-ico-risks-investors-and-firms.