Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 6-1777

van Bert Anciaux (sp.a) d.d. 21 februari 2018

aan de minister van Justitie

VZW Globe Aroma - Inval door de politie - Gevolgen voor onze rechtstaat

huiszoeking
illegale migratie
organisatie zonder winstoogmerk
sociale bijstand
artistieke vorming
politie
politiecontrole

Chronologie

21/2/2018Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 22/3/2018)
2/7/2018Antwoord

Vraag nr. 6-1777 d.d. 21 februari 2018 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Op vrijdag 8 februari 2018 werd op een brutale wijze een inval georganiseerd in een door de Vlaamse Gemeenschap gesubsidieerd kunstenhuis in Brussel. Het betreft hier een transversale aangelegenheid, omdat deze inval gebeurde binnen het kader van federale bevoegdheden en binnen een instelling die valt onder de Vlaamse overheid. De politie zou bovendien op vraag van de federale overheid gehandeld hebben en is zelf een lokale Brusselse politiedienst. Asiel en politie zijn federale bevoegdheden. De vereniging zonder winstoogmerk (vzw) Globe Aroma is dan weer een Gemeenschapsbevoegdheid.

Bij de vzw Globe Aroma, die vluchtelingen en sans-papiers begeleidt met artistiek werk, zijn die vrijdagavond vijfentwintig agenten binnengevallen. Volgens de politie ging het om een inspectie op de werking van de vzw, maar daarbij zijn ook zeker zeven sans-papiers gearresteerd.

De politie-inval bij Globe Aroma zou kaderen in een bijzondere inspectie van de vzw-wetgeving. Maar in het gebouw in de Moutstraat waren ook verschillende sans-papiers aanwezig. Het ging om een tiental personen die door de politie werden opgepakt.

De woordvoerder van de politiezone Brussel Stad spreekt van een « multidisciplinaire controle », maar kan niet bevestigen dat er mensen zijn gearresteerd. Artistiek directeur Els Rochette heeft het over een gespierde politieactie. « Ongeveer vijfentwintig agenten zijn het gebouw binnengevallen. Zij waren erg agressief », getuigt Rochette.

De medewerkers van de vzw, die vluchtelingen en asielzoekers begeleidt met artistiek werk, zijn uit het gebouw gezet door de politie. Een van de sans-papiers is ook gehandboeid. Koen Verbert van Globe Aroma sprak van een gespannen sfeer.

Burgemeester Philippe Close (PS) gaat een rapport opvragen over de inval bij vzw Globe Aroma. Die zou erg « gespierd » verlopen zijn en daar wil de Brusselse burgervader meer duidelijkheid over. Bij de actie waren ook politieagenten van de zone Brussel Hoofdstad Elsene betrokken.

« Het is vooral een actie die vanuit de federale overheid werd opgestart », klinkt het bij Maïté Van Rampelbergh, woordvoerster van burgemeester Close. « De politiemensen van de stad Brussel waren aanwezig ter ondersteuning. We vonden dit wel een opmerkelijk doelwit, want het is een culturele vzw die inzet op het betrekken van vluchtelingen en mensen zonder papieren in de maatschappij. »

Er kwam al veel reactie op het feit dat de inval gebeurde bij een open kunstenhuis dat een vertrouwensband probeert op te bouwen met vluchtelingen en mensen zonder papieren. De actie verliep volgens de vzw Globe Aroma hardhandig.

Waren de geachte minister of de diensten van Justitie vragende partij voor deze inval ? Was Justitie hierbij betrokken ? Kan de minister verklaren waarom deze brutale inval diende te gebeuren ? Wil men op die wijze mensen zonder papieren afdreigen ? Beseft men dat op die wijze elke werking met mensen zonder papieren onmogelijk wordt gemaakt ? Kan hij akkoord gaan met zulke razzia's, waarbij onschuldigen opgepakt worden ? Hoe staat hij tegenover deze methodiek, waarbij blijkbaar elk middel heilig is om mensen zonder geldige verblijfspapieren het onmogelijk te maken hier bij ons normaal te leven ? Is hij het met me eens dat op zulke wijze de basisregels van onze rechtsstaat op de helling worden gezet ?

Antwoord ontvangen op 2 juli 2018 :

Het project « BELFI » is gericht op natuurlijke en rechtspersonen.

Wat de natuurlijke personen betreft, viseert het project verschillende vormen van fraude, met name sociale, fiscale en leefmilieufraude, begaan door natuurlijke personen met het statuut van FTF, of die verdacht worden van misdrijven inzake terrorisme, drugs, valse documenten en wapens, door het opzetten van een werkstructuur die moet toelaten om ten onrechte ontvangen vergoedingen en steuntoelagen stop te zetten en terug te vorderen, alsmede om de constitutieve elementen van fraude aan te tonen met het oog op gerechtelijke vervolging.

Wat de rechtspersonen betreft, worden via BELFI controles uitgevoerd bij verenigingen en vennootschappen waarvan er aanwijzingen zijn dat zij :

– betrokken zijn bij de rekrutering van personen voor de gewapende strijd ;

– bijdragen tot het radicaliseringsproces van personen ;

– logistieke ondersteuning geven aan personen bij hun verplaatsing naar een conflictzone ;

– financiële steun verlenen aan de families van degenen die naar een conflictzone vertrokken zijn ;

– gerelateerd zijn aan terrorisme, drugs, wapens, valse documenten.

BELFI wordt dus niet toegepast in het kader van het opsporen van vreemdelingen zonder geldige verblijfstitel. Uiteraard zal, indien personen zonder geldige verblijfstitels worden aangetroffen, daarvan wel een vaststelling gemaakt worden.

BELFI draagt aldus bij tot :

– het vrijwaren van de belangen van de Belgische Staat in de strijd tegen de financiering van het terrorisme ;

– het ondersteunen van andere instellingen in hun strijd tegen het terrorisme ;

– het financieel droogleggen van terroristische groepen en van zij die deelnemen aan de activiteiten ervan ;

– de informatie-uitwisseling in de schoot van de Local Task Forces in het rechtsgebied van het hof van beroep van Brussel ;

– het melden van eventuele andere vastgestelde inbreuken aan de bevoegde autoriteiten ;

– het ontraden van illegale activiteiten ;

– het herstel van de Rule of Law (Kanaalplan) ;

– een betere algemene beeldvorming van de toestand op het terrein.

Het project heeft reeds goede resultaten bereikt (verhinderen van onrechtmatige uitkeringen aan FTF en aanpak van terrorisme, drugs, wapens, valse documenten). In 2017 werden 60 processen-verbaal wegens sociale fraude opgesteld tegen natuurlijke personen en bij de controle van 179 rechtspersonen 380 dossiers geopend door het parket en de inspectiediensten. Hierbij werden 157 vaststellingen van misdrijven verricht en 57 sluitingen van inrichtingen uitgevoerd.

De acties gebeuren binnen het wettelijk kader en binnen de bevoegdheden van de betrokken diensten. In het kader van BELFI worden de acties op geïntegreerde en integrale wijze aangepakt : alle betrokken diensten stemmen hun acties op elkaar af en werken samen. Wat de as « natuurlijke personen » betreft, bestaat een permanente en multidisciplinaire opvolging door alle betrokken instanties. Inzake de as « rechtspersonen » werd een werkmodel opgezet dat vaste en variabele partners samen laat optreden op geselecteerde entiteiten met het oog op controle.

Wat de politiediensten betreft : deze kunnen steeds alle voor het publiek toegankelijke plaatsen betreden om vaststellingen te verrichten (artikel 26 van de wet op het politieambt – WPA). Daarnaast kunnen zij bijstand verlenen aan de verschillende administratieve inspectiediensten (artikel 44 WPA). Deze inspectiediensten hebben, overeenkomstig de op hen toepasselijke bijzondere wetgeving, de mogelijkheid om publiek toegankelijke of niet voor het publiek toegankelijke plaatsen te betreden (bijvoorbeeld, wat de sociale inspectiediensten betreft, de bevoegdheid om elke plaats waar arbeid verricht wordt te betreden (artikel 23 Sociale Strafwetboek.)). Het spreekt voor zich dat de verschillende betrokken diensten bij hun werkzaamheden de op hen van toepassing zijnde wetgeving dienen te volgen. De hoven en rechtbanken oefenen daar toezicht op uit.

BELFI heeft geen puur gerechtelijke finaliteit en het openbaar ministerie machtigt de acties dan ook niet. Zij stuurt uiteraard wel de gerechtelijke aspecten ter zake (bijvoorbeeld de gerechtelijke opvolging van tijdens de controle vastgestelde misdrijven). De operationele coördinatie ligt in handen van de federale politie van Brussel. De minister van Justitie komt niet tussen bij de organisatie en de opvolging van de BELFI-acties.

Op vrijdag 9 februari 2018 werd een BELFI-controleoperatie georganiseerd met de medewerking van de politiezone Brussel-Elsene. Een tweede gelijktijdige controle, gepland in de nabijheid van de VZW Globe Aroma, leidde tot een verhoogde aanwezigheid van politieambtenaren in uniform.

De volgende diensten waren aanwezig : naast de federale gerechtelijke politie (FGP), de politiezone Brussel-Elsene, de Rijksdienst voor arbeidsvoorziening (RVA), de Rijksdienst voor sociale zekerheid (RSZ), de federale overheidsdienst (FOD) Financiën, de Dienst vreemdelingenzaken en de Brusselse gewestelijke inspectie.

De multidisciplinaire controle van de VZW Globe Aroma was gevraagd door de politiezone Brussel-Elsene, overeenkomstig de doelstellingen van het BELFI-project.

Er werden verschillende tekortkomingen vastgesteld met betrekking tot het beheer van de VZW (ontbrekend ledenregister, geen notulen van de algemene vergaderingen, geen balansen, geen rekeninguittreksels, geen overeenkomsten voor de vrijwilligers, geen activiteitenverslagen en geen huurovereenkomst). Er kan ook worden gewezen op de afwezigheid van een dagboek van ontvangsten en van een bewijsstuk van de ontvangsten (fiscale strafbare feiten), geen stageovereenkomst voor de twee stagiairs, enz. Er werd een proces-verbaal opgesteld dat aan het arbeidsauditoraat te Brussel wordt overgezonden. Zeven personen zonder wettig verblijf werden meegenomen (van wie er twee werden opgesloten). Twee andere personen werden bestuurlijk aangehouden. Naar aanleiding van de gebeurtenissen heeft de lokale politie een proces-verbaal opgesteld lastens bepaalde verantwoordelijken die de incidenten hebben veroorzaakt (onder andere wegens weerspannigheid en smaad).