Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-960

van Bert Anciaux (sp.a) d.d. 27 januari 2011

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën en Institutionele Hervormingen

Financiële solvabiliteit van ons land - Internationale lijsten en ratings - Geloofwaardigheid - Maatregelen

financiële solvabiliteit
obligatie
overheidslening
overheidsschuld
overheidsfinanciën

Chronologie

27/1/2011Verzending vraag
21/2/2011Antwoord

Vraag nr. 5-960 d.d. 27 januari 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Een lawine van cijfers over de kredietwaardigheid van ons land overspoelt media en huiskamers. Tal van privé-organisaties, blijkbaar allemaal met een exquise status, beoordelen deze solvabiliteit en orakelen dreigende voorspellingen aan het adres van internationale beleggers. Deze uitspraken beïnvloeden rechtstreeks de rentevoet van onze overheidsobligaties. Het geld dat we internationaal bijeen moeten krijgen wordt duurder omdat de rente die we daarop betalen, stijgt. Dat is ook een van de belangrijkste redenen waarom sommige landen in een bankroet dreigen te verzeilen.

De voorbije dagen publiceerde marktonderzoeker Credit Market Analysis (CMA) een lijst van landen die bankroet dreigen te gaan. Ze schatten de kans op wanbetaling gedurende de komende vijf jaar in. Griekenland en Venezuela staan prominent bovenaan met een kans van meer dan 50%. CMA baseert zich voor deze cijfers hoofdzakelijk op de verzekeringspremies die grote beleggers betalen als waarborg tegen een mogelijke wanbetaling van staatspapieren. Vooral voor België steeg deze premie aanzienlijk. Daardoor duikt België nu voor het eerst op in de lijst van dubieuze landen.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Is de geachte minister zich bewust van het negatieve gevolg van deze vermelding? Wat onderneemt hij om de geloofwaardigheid van ons land te verbeteren? Kon en kan hij iets doen om zulke negatieve resultaten te voorkomen? Zo neen, waarom niet? Zo ja, wat zal hij op korte termijn hieromtrent ondernemen?

2) Er zouden heel wat bedenkingen bestaan bij de methodologie die CMA hanteert voor het opstellen van haar 'bankroetlijst'. Men komt dus in een situatie waarin privé-bedrijven een bedenkelijk instrumentarium aanwenden voor het opmaken van lijstjes die vervolgens een zeer reële impact hebben op onze economie en samenleving. Kan hij iets ondernemen tegen bedrijven zoals CMA die zichzelf onterecht deze disproportionele macht toe-eigenen? Bestaan er plannen binnen de Europese Unie om deze financiële instellingen aan een grotere controle te onderwerpen? Zo neen, zal hij hieromtrent een initiatief nemen?

3) Evalueert hij zichzelf als in grote mate mislukt in zijn opdracht om te waken over de financiën van ons land? Hoe zal hij hiervoor zijn politieke verantwoordelijkheid opnemen?

Antwoord ontvangen op 21 februari 2011 :

1 Ik kan het geachte lid meedelen dat ik inderdaad op de hoogte ben van de door Credit Market Analysis gepubliceerde lijst, en van de plaats die België erin inneemt.

Die onderneming baseerde zich voor haar analyse op het niveau van de Credit Default Swap (CDS) voor de Belgische overheidsschuld. Credit Default Swaps zijn instrumenten waarmee men zich kan verzekeren tegen een wanbetaling door een bepaalde emittent van schuldpapier, en de quotaties zijn feitelijk een verzekeringspremie, waaruit men de onderliggende kans op wanbetaling “default” kan afleiden. Er bestaat een markt in dergelijke instrumenten, maar die is weinig transparant en manipulaties zijn niet uit te sluiten.

De minder goede plaats van België in de studie van CMA is dus te wijten aan de gestegen CDS-spreads. Ik wil er het geachte lid op wijzen dat diezelfde CDS-spreads ondertussen alweer gedaald zijn tot 172ct, daar waar ze een paar weken geleden piekten op 280ct. Dit toont het relatieve karakter van dergelijke quotaties aan.

Dit gezegd zijnde valt het te begrijpen dat de Belgische CDS-spreads veel hoger zijn dan vroeger het geval was: enerzijds is die CDS spread nu hoger voor elk land in de ontwikkelde wereld (ook voor de AAA-landen), en anderzijds is de CDS-spread van elk land dat geen AAA-rating heeft, ook nog eens gestegen ten opzichte van de CDS van de AAA-landen. Dit geldt in het bijzonder voor de euro-zone, waar de onzekerheid met betrekking tot de definitieve oplossing voor de steun van de euro-zone voor landen in moeilijkheden tot een hoge volatiliteit leidt.

België heeft door zijn relatief hoge staatsschuld en zijn politieke crisis te maken met een CDS-spread die op basis van die problemen te begrijpen valt als we hem vergelijken met die van de andere landen. Een geloofwaardige begroting, gericht op het afbouwen van de schuldgraad zoals voorzien in het stabiliteitsprogramma, en de samenstelling van een nieuwe regering zullen die CDS-spread, en dus ook de plaats van België in de rangschikkingen gevoelig doen verbeteren.

In afwachting heeft het Agentschap van de Schuld zijn inspanningen om de buitenlandse investeerders te overtuigen van de goede fundamentele positie van ons land, verhoogd inzonderheid door een verhoogd aantal roadshows te organiseren in de loop van 2011.

2. Zoals ik daarnet aanhaalde, is de methodologie gebaseerd op marktgegevens die voortkomen uit een markt die vandaag niet geheel transparant is. De Europese Unie bereidt momenteel een strikter kader voor de CDS-operaties voor, waardoor er meer transparantie zal komen.

Het lijkt mij anderzijds niet wenselijk om dergelijke ondernemingen die aan research doen te controleren. Dat zou immers hun geloofwaardigheid kunnen aantasten. Wel dienen de rating-agentschappen zich in de Europese Unie sinds kort aan meer regels te onderwerpen.

3. In de periode dat ik minister van Financiën ben geweest, is de overheidsschuld stelselmatig gedaald, met uitzondering van de jaren 2008, toen de schuld steeg als gevolg van de reddingsoperaties van bepaalde financiële instellingen, en 2009, waarin België net zoals zeer vele landen te maken kreeg met een ernstige recessie. In 2010 steeg de schuld ook nog, maar dan in veel beperktere mate (met 1,3 %), wat meteen het beste resultaat binnen de eurozone was. Dit jaar zou hij effectief kunnen stabiliseren.

Weinig tot geen landen kunnen een dergelijk traject voorleggen.