Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-7487

van Karl Vanlouwe (N-VA) d.d. 7 december 2012

aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken

Somalië en de militie Al-Shabaab

Somalië
piraterij
Afrikaanse Unie
Internationaal Straftribunaal
burgeroorlog

Chronologie

7/12/2012Verzending vraag
27/3/2013Antwoord

Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-2612

Vraag nr. 5-7487 d.d. 7 december 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

In September hebben de troepen van de Afrikaanse Unie (AMISOM) het laatste bolwerk van de militie Al-Shabaab uit het land verjaagd. De woordvoerder van Al-Shabaab verklaarde tijdens van de nacht van vrijdag 28 september op zaterdag 29 september de havenstad Kismayo te hebben verlaten na hevige gevechten met Keniaanse en Somalische troepen die vechten onder de Afrikaanse Unie (AMISOM).

Vooralsnog is het onduidelijk waarheen de overblijvende rebellen getrokken zijn. Ze verklaarden eveneens te zullen overschakelen naar een guerilla-oorlog en in de omgeving van Kismayo te zullen toeslaan.

Ondanks het verdrijven van Al-Shabaab zijn tienduizenden inwoners van Kismayo op de vlucht geslagen uit vrees om in nieuwe gevechten terecht te komen in geval van een tegenaanval.

Waar enkele jaren geleden de Afrikaanse Unie moeite had om de luchthaven van Mogadishu te beschermen, is nu de hele hoofdstad heroverd. Eveneens zouden andere steden rond Mogadishu en langs de kustlijn nu helemaal in handen zijn van de Afrikaanse Unie.

Ondertussen woedt in Somalië de discussie over wat moet gebeuren met de gevangen krijgsheren die meevochten met Al-Shabaab. De Keniaanse overheid heeft een programma waardoor onderdanen die hebben meegevochten met Al-Shabaab in Somalië amnestie kunnen krijgen. Ze worden aangemoedigd informatie over Al-Shabaab te geven in ruil voor opname in rehabilitatiecentra om zo opnieuw te worden opgenomen in de samenleving.

Voor de in Somalië gevangen strijders blijft het onduidelijk wanneer ze berecht kunnen worden, en ze blijven in de overvolle gevangenissen zitten. Omdat Somalië niet over een werkbaar gerechtelijk systeem beschikt, zal het moeilijk zijn ze allemaal te berechten. Sommigen spreken over de oprichting van een internationaal tribunaal, al dan niet in een derde land, om de leiders van Al-Shabaab te berechten.

Mijn vragen aan de minister zijn:

1) Kan U bevestigen dat Al-Shabaab uit de belangrijkste steden van Somalië zijn verdreven? Welke delen van Somalië zijn wel nog in handen van Al-Shabaab?

2) Hoe ziet u de AMISOM-missie van de Afrikaanse Unie evolueren?

3) Bent u voorstander van de oprichting van een internationaal Somaliëtribunaal ?

4) Werd dit reeds besproken op Europees niveau? Zijn de Europese Unie en de EEAS van plan actief bij te dragen tot de berechting van Al-Shabaab- militanten? Welke opties zijn mogelijk?

5) Welk effect hebben de nederlagen van Al-Shabaab op de strijd tegen de piraterij voor de kusten van Somalië?

Antwoord ontvangen op 27 maart 2013 :

1. De Somalische veiligheidstroepen en Amisom hebben in oktober jl. Kismayo (het laatste belangrijkste bolwerk van Al Shabaab in het uiterste zuiden van Somalië, nabij de grens met Kenia) opnieuw ingenomen, evenals Walna Weyn (ten westen van Mogadiscio.) De islamitische militie controleert echter nog steeds grote delen van het platteland in het zuiden en enkele minder belangrijke steden. Een gedeelte van Al-Shabaab zou haar toevlucht hebben gezocht in het gebergte van Galgala, dat is gelegen in de regio Puntland (in het Noorden van Somalië).

2. Het AMISOM-mandaat werd op 7 november 2012 met vier maanden verlengd door de VN-Veiligheidsraad (resolutie 2073) De civiele component van de missie werd versterkt teneinde de overgang naar een burgerlijk bestuur te bespoedigen in de op Al-Shabaab heroverde gebieden. Het land is dus nog steeds afhankelijk van buitenlandse strijdkrachten om de interne orde te verzekeren. Er dient echter opgemerkt dat deze buitenlandse aanwezigheid soms moeilijk wordt aanvaard door de bevolking. De nieuwe regering zal moeten aantonen dat ze ten minste hetzelfde veiligheidsniveau kan waarborgen en Somalië dient de oude demonen achter zich te laten, met name de clanrivaliteiten.

3. De oprichting van een internationaal tribunaal voor Somalië is momenteel niet aan de orde. Het initiatief om rechtvaardigheid en verzoening te bewerkstelligen, evenals de realisatie van een grotere aansprakelijkheid, komt op de eerste plaats toe aan de nieuwe Somalische regering onder leiding van President Hassan Sheikh Mohamud.

4. De nederlagen van Al Shabaab en de herovering van de zuidelijke kuststrook verzwakt mogelijks de piratenbendes in de mate dat hen een aantal uitvalsbases op land worden ontnomen. Het merendeel van deze bases bevindt zich echter noordelijker, en de Somalische piraterij is hoe dan ook een bij uitstek mobiel fenomeen.