|
|
Erkenning van een onafhankelijk verklaard land - Modaliteiten - Criteria
erkenning van een staat
nationale onafhankelijkheid
Schotland
Baskische provincies
Catalonië
| 23/10/2012 | Verzending vraag |
| 29/11/2012 | Antwoord |
In Spanje lijken de regio's Catalonië en Baskenland zich in snel toenemende mate voor te bereiden op een afscheiding van Spanje en zich als een onafhankelijke staten in Europa te presenteren. Ook Schotland stevent misschien af op een meer fundamentele autonomie, op het niveau van een staat. Eerder besloten ook Tsjechië en Slowakije om zich tot twee zelfstandige landen om te vormen, met een algemene internationale erkenning en een opname in de Europese Unie.
Hierover de volgende vragen:
1) Aan welke criteria moet een "land" tegemoet komen om door België als onafhankelijk land te worden erkend? Meer concreet, vanaf welk moment zouden Schotland, Catalonië en Baskenland een status van onafhankelijke natie verwerven?
2) Wat gebeurt er indien deze onafhankelijkheid niet wordt aanvaard door het land/de natie waartoe de regio behoorde, bijvoorbeeld indien na democratische processen de door deze regio's uitgeroepen onafhankelijkheid, bijvoorbeeld Schotland niet door Groot-Brittannië of Catalonië of Baskenland niet door Spanje zouden worden erkend? Op basis van welke afwegingen en criteria zal België in dit geval een standpunt bepalen?
3) Zijn er hieromtrent al internationale afspraken gemaakt? Welke rol speelt de Europese Unie hierin?
4) Indien er hieromtrent geen sluitende wettelijke bepalingen gelden, welke standpunten neemt de Belgische regering hieromtrent in? Dringt zich hier een meer sluitend wettelijk kader op?
1) Alvorens België een land als Staat kan erkennen, moet het land voldoen aan de internationaal erkende omschrijving van “Staat”. Het internationale recht geeft de volgende omschrijving van Staat: “een entiteit, die beschikt over een bevolking, een grondgebied en een regering en die bovendien soeverein en onafhankelijk is, in die zin dat hij aan geen enkele andere Staat of entiteit is ondergeschikt en tezelfdertijd rechtstreeks aan het volkenrecht is onderworpen” .
Van zodra een Staat voldoet aan deze omschrijving, verwerft hij zijn bestaansrecht.
2) In het international recht bestaat er geen erkenningsverplichting. De erkenning heeft een discretionnair karakter en de beslissing om te erkennen is in wezen een politieke daad, die wordt overgelaten aan het subjectief oordeel van de autoriteiten van de erkennende Staat.
Er dient evenwel rekening te worden gehouden met de invloed van de internationale gemeenschap voor wat betreft de doeltreffendheid van de erkenning van een nieuwe Staat op het internationale vlak (zie bijvoorbeeld Kosovo, Palestina, ...)
Eens de politieke beslissing om tot erkenning over te gaan genomen is, concretiseert deze zich in de vorm van een eenzijdige rechtshandeling waardoor een bestaande Staat een nieuwe Staat als dusdanig erkent. Vanaf dan kunnen tussen beide internationale rechtssubjecten alle rechtshandelingen worden verricht die mogelijk zijn.
3) Op Europees vlak wensen de Europese lidstaten te evolueren naar een gemeenschappelijk buitenlands beleid en zijn er ontwikkelingen om – in geval van consensus - collectief op te treden voor wat betreft de erkenning en de voorwaarden die eraan gekoppeld zijn.
Zo zijn op 16 december 1991 de EG-richtsnoeren voor erkenning van nieuwe Staten in Oost-Europa en de Sovjet-Unie en de Gemeenschappelijke verklaring over Joegoslavië (zie Bull. EG, 12-1991, p. 120-121, nrs. 1.4.5.-1.4.6.) aangenomen. Ter uwer informatie bevinden deze verklaringen zich in bijlage bij mijn schriftelijk antwoord.
Geen gemeenschappelijke Europese houding werd aangenomen voor de onafhankelijkheid van Kosovo in februari 2008 dat trouwens niet erkend werd door alle lidstaten van de Europese unie (EU). Daarentegen heeft de EU, in juli 2011 ter gelegenheid van het onderzoek van de onafhankelijkheid van Zuid-Soedan, een gemeenschappelijke houding aangenomen ten voordele van de erkenning van Zuid-Soedan.
4) België erkent een nieuwe Staat enkel als deze voldoet aan de kenmerken van een Staat, zoals onder punt 1 meegedeeld. Als er Europese afspraken zijn gemaakt, wordt hiermee rekening gehouden.
De laatste jaren gebeurt de formele erkenning van een Staat door België met toepassing van de volgende procedure: Eerst wordt een Koninklijk Besluit opgesteld gebaseerd op artikel 167 van de Grondwet. In ons grondwettelijk stelsel behoort de erkenning tot de bevoegdheden van de uitvoerende macht; het is immers de Koning die de leiding heeft over de buitenlandse betrekkingen.
Na de ondertekening van het Koninklijk Besluit door het Staatshoofd wordt de door België erkende Staat op de hoogte gebracht van deze erkenning. Dit gebeurt door middel van een brief die ik aan mijn ambtsgenoot van de erkende Staat richt of via een diplomatieke nota aan deze Staat.
Tot slot wordt dit Koninklijk Besluit gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad.