Jeugd en kinderen - "Demedicalisatie" - Platform psychofarma - Interministeriële Conferentie Volksgezondheid met betrekking tot de ADHD-behandeling bij kinderen - Voorschrijven van medicatie aan kinderen - Stand van zaken - Resultaten
geneesmiddel
Interministeriële Conferentie
psychotropicum
ziekte van het zenuwstelsel
kind
22/10/2012 | Verzending vraag |
11/3/2013 | Antwoord |
De trend om steeds meer kinderen en jongeren in een ziektebeeld te klasseren en met zware psychostimulantia te behandelen, verwekt ernstige onrust. Hoewel de therapie voor sommige kinderen en jongeren ongetwijfeld gunstige effecten heeft, groeit de vrees dat men in sommige streken van België evolueert naar Amerikaanse toestanden… niet echt een stichtend voorbeeld. Zo bleek dat het aantal jongeren dat Rilatine neemt in vijf jaar tijd verdubbelde. Ongeveer 80% van deze medicatie wordt in Vlaanderen voorgeschreven, maar ook daar bestaan sterke subregionale verschillen. In West-Vlaanderen wordt twee keer zoveel Rilatine voorgeschreven dan het landelijke gemiddelde. Ik ondervroeg de minister al verschillende keren over het gebruik en het voorschrijven van Rilatine en andere psychofarmaca. Het laatste antwoord van de minister klonk erg hoopvol, want ze stelde drie duidelijke en concrete initiatieven voorop (zie vraag om uitleg 5-1783).
De minister sprak over de oprichting van een platform psychofarmaca naar analogie met het succesvolle platform voor de antibiotica (BAPCOC). Zij ging daarnaast de ADHD-behandeling bij kinderen agenderen op de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid, die plaatsvond op 18 juni 2012. Verder kwam er ook een strengere controle bij het voorschrijven van Rilatine door geneesheren.
1) Wat is de stand van zaken met betrekking tot de oprichting van het platform psychofarmaca? Is dit platform al operationeel? Wie maakt er op dit ogenblik deel uit van deze cel en wie wordt er vertegenwoordigd (ministers, administraties,….)? Hoe vaak is men al samengekomen? Heeft het platform reeds gemotiveerde adviezen en aanbevelingen uitgebracht? Zo ja, welke en zijn die adviezen en aanbevelingen publiek toegankelijk (op een website)? Heeft het platform reeds concrete acties en initiatieven ondernomen? Welke?
2) Wat was het resultaat van de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid met betrekking tot de ADHD-behandeling bij kinderen? Wat is daar afgesproken en is daar al iets concreets uit voortgekomen?
3) Beschikt de minister over indicaties dat Rilatine en andere psychofarmaca minder of op zijn minst niet meer in exponentieel stijgende lijn worden voorgeschreven aan kinderen? Is zij bereid om in navolging van Nederland een programma “Goed Gebruik Geneesmiddelen” te initiëren waarbij men onderzoekt hoe beschikbare geneesmiddelen effectiever, veiliger en doeltreffender kunnen worden ingezet? Is zij tevens bereid nader onderzoek te doen naar de effectiviteit van de verschillende behandelmethoden van kinderen met de indicatie ADHD? Beaamt zij mijn opvatting dat er dringend een duidelijk kader moet komen op het adequaat diagnosticeren van ADHD en het voorschrijven van medicatie?
Hoe verloopt de samenwerking met de gemeenschappen? Op welke wijze hoopt de minister te komen tot een globale en geïntegreerde aanpak waarbij zowel geneesheren, CLB's, opvoedingsondersteuning, worden betrokken?
1. Het Wetenschappelijk platform Psychofarmaca is thans operationeel.
Een coördinatiecomité, waarvan een psychiater, dr. Koen Demyttenaere (Katholieke Universiteit Leuven), en een huisarts, Thierry Christiaens (Universiteit Gent) de covoorzitters zijn, zal voor de algemene coördinatie van het platform instaan.
De leden van dit coördinatiecomité zijn :
Christiaan Decoster, Kurt Doms, Caroline Theisen en Karel Borrenbergen (Federale Overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu),
Dr. Bruno De Schuiteneer (Federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten),
Dr. Tom Declercq (Domus Medica),
Dr. Marijke Eyssen (Federaal kenniscentrum voor de gezondheidszorg),
Dr. Thierry Pepersack (Université Libre de Bruxelles),
Lydia Gisle (Wetenschappelijk instituut volksgezondheid),
Dr. Thomas Orban (Société scientifique de médecine général),
Dr. Pierre Chevalier en Carl Cauwenbergh (Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering),
Dr. Marc Ansseau (Université de Liège),
Dr. Geert Dom (Universiteit Antwerpen)
en de voorzitters van de verschillende werkgroepen (nog aan te duiden).
Dit Wetenschappelijk platform Psychofarmaca heeft reeds vergaderd op 27 juni 2012 en 28 september 2012 en besliste om via werkgroepen te werken. Het gaat hierbij om de volgende werkgroepen :
· Adequaat voorschrijven van psychostimulantia bij jongeren en volwassenen
· Adequaat voorschrijven van psychofarmaca bij volwassenen en ouderen
· Adequaat voorschrijven van psychofarmaca bij ouderen die zijn opgenomen in een verzorgingsinstelling
Zodra de werkgroepen zullen zijn samengesteld, zal het Wetenschappelijk platform Psychofarmaca volledig operationeel zijn en zal het zijn eigenlijke taken kunnen aanvatten.
2. Op de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid van 18 juni 2012 heb ik een mededeling gedaan inzake de oprichting van het Wetenschappelijk platform Psychofarmaca. De bedoeling was om de verschillende ministers op de hoogte te brengen over de oprichting en de doelstellingen van dit platform. Ik heb op die conferentie geen specifiek punt geagendeerd met betrekking tot de ADHD-behandeling bij kinderen.
3. Het voorschrijven van psychofarmaca aan kinderen behoort tot de onderwerpen van het Wetenschappelijk platform Psychofarmaca. Maar dat platform heeft nog geen adviezen verstrekt.
Ik kan u wel al de volgende gegevens van het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering meedelen.
De Farmanetdatabank (vergoedbare geneesmiddelen afgeleverd in apotheken opengesteld voor het publiek) stelt ons in staat om vanaf het afleveringsjaar 2007 de leeftijd van de gebruikers te kennen.
Tabel 1 geeft voor de periode 2007-2011 en voor kinderen en jongeren tot 17 jaar het volume (in DDD), het aantal patiënten, het gemiddelde aantal dagdosissen per patiënt (in DDD per jaar) en het percentage rechthebbenden per soort geneesmiddel en per leeftijdsklasse zoals ze in Farmanet voorkomen (specialiteiten afgeleverd in een apotheek opengesteld voor het publiek en terugbetaald door het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering). Ik merk hierbij op dat vanaf 1 januari 2008 de “kleine risico's” voor de zelfstandigen in de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging opgenomen zijn. Dit heeft in 2008 gezorgd voor een stijging van het waargenomen geneesmiddelenverbruik in de Farmanetgegevens in vergelijking met de voorgaande jaren. De globale toename in geneesmiddelenverbruik door deze integratie wordt geschat op ongeveer 5,4 %.
Tabel 2 geeft het totale aantal rechthebbenden per leeftijdsklasse voor de periode 2007-2011 dat werd gebruikt om de percentages van de laatste kolom van tabel 1 te berekenen.
Gezien hun louter documentaire karakter worden de tabellen niet in het Bulletin van Vragen en Antwoorden vermeld, maar liggen ze ter inzage bij de Griffie van de Senaat (dienst Parlementaire Vragen).
Het totale aantal gebruikers van vergoedbare methylfenidaat kende gedurende deze vijf jaar een stijging met 33 %: 23 360 gebruikers in 2007 (1,1 % van de rechthebbenden uit die leeftijdsgroepen) tegenover 31 097 in 2011 (1,4 % van de rechthebbenden). Het gemiddeld aantal dagdosissen vergoedbare methylfenidaat dat aan een jongere werd afgeleverd per jaar, is met 9 % gestegen: van 143 dagdosissen in 2007 tot 157 dagdosissen in 2011.
Het totaal aantal gebruikers van de vergoedbare psychofarmaca methylfenidaat, antidepressiva, antipsychotica en anti-epileptica kende gedurende deze vijf jaar een stijging met 15 %: 49 161 gebruikers in 2007 (2,3 % van de rechthebbende uit die leeftijdsgroepen) tegenover 56 441 in 2011 (2,6 % van de rechthebbenden). Het gemiddeld aantal dagdosissen van deze vergoedbare psychofarmaca dat aan een jongere werd afgeleverd per jaar, is met 11 % gestegen: van 139 dagdosissen in 2007 tot 153 dagdosissen in 2011.
Men stelt dus wel een vermindering vast van het aantal minderjarigen dat met een antidepressivum of een anti-epelecticum werd behandeld, maar dat is helaas niet het geval voor de antipsychotica en voor de terugbetaalde methylfenidaat. Maar de stijging van die laatste is in 2011 wel gevoelig kleiner.
Tableau 1 - Tabel 1
Soort psychomedicatie |
Jaar |
Leeftijdsklasse |
DDD |
Aantal patiënten |
Gemiddelde dagdosissen |
Percentage rechthebbenden |
Méthylphénidate - Methylfenidaat |
2007 |
0 - 5 |
1 723 |
58 |
30 |
0,0% |
6 - 12 |
1 884 502 |
14 544 |
130 |
1,8% |
||
13 - 17 |
1 461 992 |
8 758 |
167 |
1,4% |
||
TOTAL - TOTAAL |
3 348 217 |
23 360 |
143 |
1,1% |
||
2008 |
0 - 5 |
1 593 |
44 |
36 |
0,0% |
|
6 - 12 |
2 163 018 |
16 177 |
134 |
2,0% |
||
13 - 17 |
1 878 666 |
10 853 |
173 |
1,7% |
||
TOTAL - TOTAAL |
4 043 277 |
27 074 |
149 |
1,2% |
||
2009 |
0 - 5 |
1 630 |
51 |
32 |
0,0% |
|
6 - 12 |
2 238 290 |
16 800 |
133 |
2,0% |
||
13 - 17 |
2 061 766 |
11 856 |
174 |
1,9% |
||
TOTAL - TOTAAL |
4 301 686 |
28 707 |
150 |
1,3% |
||
2010 |
0 - 5 |
1 030 |
31 |
33 |
0,0% |
|
6 - 12 |
2 417 367 |
17 526 |
138 |
2,1% |
||
13 - 17 |
2 345 923 |
12 997 |
180 |
2,1% |
||
TOTAL - TOTAAL |
4 764 320 |
30 554 |
156 |
1,4% |
||
2011 |
0 - 5 |
1 343 |
25 |
54 |
0,0% |
|
6 - 12 |
2 413 883 |
17 443 |
138 |
2,1% |
||
13 - 17 |
2 463 589 |
13 629 |
181 |
2,2% |
||
TOTAL - TOTAAL |
4 878 816 |
31 097 |
157 |
1,4% |
||
Antidépresseurs - Antidepressiva |
2007 |
0 - 5 |
14 600 |
418 |
35 |
0,1% |
6 - 12 |
125 372 |
2 070 |
61 |
0,3% |
||
13 - 17 |
804 335 |
7 164 |
112 |
1,1% |
||
TOTAL - TOTAAL |
944 308 |
9 652 |
98 |
0,4% |
||
2008 |
0 - 5 |
16 827 |
396 |
42 |
0,1% |
|
6 - 12 |
131 214 |
2 052 |
64 |
0,2% |
||
13 - 17 |
853 910 |
7 287 |
117 |
1,2% |
||
TOTAL - TOTAAL |
1 001 951 |
9 735 |
103 |
0,4% |
||
2009 |
0 - 5 |
15 415 |
363 |
42 |
0,0% |
|
6 - 12 |
132 209 |
1 931 |
68 |
0,2% |
||
13 - 17 |
824 776 |
7 005 |
118 |
1,1% |
||
TOTAL - TOTAAL |
972 399 |
9 299 |
105 |
0,4% |
||
2010 |
0 - 5 |
14 581 |
321 |
45 |
0,0% |
|
6 - 12 |
128 127 |
1 839 |
70 |
0,2% |
||
13 - 17 |
826 553 |
6 692 |
124 |
1,1% |
||
TOTAL - TOTAAL |
969 261 |
8 852 |
109 |
0,4% |
||
2011 |
0 - 5 |
16 657 |
316 |
53 |
0,0% |
|
6 - 12 |
122 051 |
1 739 |
70 |
0,2% |
||
13 - 17 |
764 607 |
6 451 |
119 |
1,1% |
||
TOTAL - TOTAAL |
903 316 |
8 506 |
106 |
0,4% |
||
Antipsychotiques - Antipsychotica |
2007 |
0 - 5 |
20 052 |
639 |
31 |
0,1% |
6 - 12 |
300 325 |
5 199 |
58 |
0,6% |
||
13 - 17 |
523 693 |
6 371 |
82 |
1,0% |
||
TOTAL - TOTAAL |
844 070 |
12 209 |
69 |
0,6% |
||
2008 |
0 - 5 |
20 580 |
638 |
32 |
0,1% |
|
6 - 12 |
326 937 |
5 522 |
59 |
0,7% |
||
13 - 17 |
588 358 |
6 939 |
85 |
1,1% |
||
TOTAL - TOTAAL |
935 875 |
13 099 |
71 |
0,6% |
||
2009 |
0 - 5 |
21 251 |
654 |
32 |
0,1% |
|
6 - 12 |
342 994 |
5 762 |
60 |
0,7% |
||
13 - 17 |
619 602 |
7 155 |
87 |
1,2% |
||
TOTAAL - TOTAL |
983 847 |
13 571 |
72 |
0,6% |
||
2010 |
0 - 5 |
20 403 |
675 |
30 |
0,1% |
|
6 - 12 |
377 080 |
5 902 |
64 |
0,7% |
||
13 - 17 |
675 144 |
7 187 |
94 |
1,2% |
||
TOTAL - TOTAAL |
1 072 627 |
13 764 |
78 |
0,6% |
||
2011 |
0 - 5 |
21 719 |
653 |
33 |
0,1% |
|
6 - 12 |
400 357 |
6 003 |
67 |
0,7% |
||
13 - 17 |
732 079 |
7 352 |
100 |
1,2% |
||
TOTAL - TOTAAL |
1 154 155 |
14 008 |
82 |
0,6% |
||
Anti-épileptiques - Anti-epileptica |
2007 |
0 - 5 |
173 680 |
1 720 |
101 |
0,2% |
6 - 12 |
656 025 |
3 995 |
164 |
0,5% |
||
13 - 17 |
843 041 |
4 040 |
209 |
0,6% |
||
TOTAL - TOTAAL |
1 672 746 |
9 755 |
171 |
0,5% |
||
2008 |
0 - 5 |
178 033 |
1 831 |
97 |
0,3% |
|
6 - 12 |
674 255 |
4 050 |
166 |
0,5% |
||
13 - 17 |
903 454 |
4 320 |
209 |
0,7% |
||
TOTAL - TOTAAL |
1 755 742 |
10 201 |
172 |
0,5% |
||
2009 |
0 - 5 |
175 984 |
1 833 |
96 |
0,2% |
|
6 - 12 |
678 880 |
4 053 |
168 |
0,5% |
||
13 - 17 |
876 561 |
4 227 |
207 |
0,7% |
||
TOTAL - TOTAAL |
1 731 425 |
10 113 |
171 |
0,5% |
||
2010 |
0 - 5 |
176 116 |
1 766 |
100 |
0,2% |
|
6 - 12 |
673 163 |
4 021 |
167 |
0,5% |
||
13 - 17 |
856 411 |
4 134 |
207 |
0,7% |
||
TOTAAL - TOTAL |
1 705 691 |
9 921 |
172 |
0,5% |
||
2011 |
0 - 5 |
178 385 |
1 758 |
101 |
0,2% |
|
6 - 12 |
662 968 |
3 899 |
170 |
0,5% |
||
13 - 17 |
862 137 |
4 027 |
214 |
0,7% |
||
TOTAL - TOTAAL |
1 703 490 |
9 684 |
176 |
0,4% |
||
ENSEMBLE MEDICAMENTS PSYCHOTROPES - ALLE PSYCHOFARMACA |
2007 |
0 - 5 |
210 056 |
2 746 |
76 |
0,4% |
6 - 12 |
2 966 225 |
23 385 |
127 |
2,8% |
||
13 - 17 |
3 633 061 |
23 030 |
158 |
3,6% |
||
TOTAL - TOTAAL |
6 809 341 |
49 161 |
139 |
2,3% |
||
2008 |
0 - 5 |
217 034 |
2 832 |
77 |
0,4% |
|
6 - 12 |
3 295 424 |
25 137 |
131 |
3,0% |
||
13 - 17 |
4 224 388 |
25 748 |
164 |
4,1% |
||
TOTAL - TOTAAL |
7 736 846 |
53 717 |
144 |
2,5% |
||
2009 |
0 - 5 |
214 280 |
2 816 |
76 |
0,4% |
|
6 - 12 |
3 392 373 |
25 763 |
132 |
3,1% |
||
13 - 17 |
4 382 704 |
26 491 |
165 |
4,3% |
||
TOTAL - TOTAAL |
7 989 357 |
55 070 |
145 |
2,5% |
||
2010 |
0 - 5 |
212 130 |
2 719 |
78 |
0,4% |
|
6 - 12 |
3 595 738 |
26 426 |
136 |
3,2% |
||
13 - 17 |
4 704 031 |
27 183 |
173 |
4,4% |
||
TOTAL - TOTAAL |
8 511 899 |
56 328 |
151 |
2,6% |
||
2011 |
0 - 5 |
218 104 |
2 676 |
82 |
0,4% |
|
6 - 12 |
3 599 259 |
26 212 |
137 |
3,1% |
||
13 - 17 |
4 822 413 |
27 553 |
175 |
4,5% |
||
TOTAL - TOTAAL |
8 639 776 |
56 441 |
153 |
2,6% |
Tableau 2 - Tabel 2
Année - Jaar |
Classe d'âge - Leeftijdsklasse |
Nombre de bénéficiaires - Aantal rechthebbenden |
2007 |
0 - 5 |
702 325 |
|
6 - 12 |
824 410 |
|
13 - 17 |
632 158 |
|
TOTAL - TOTAAL |
2 158 893 |
2008 |
0 - 5 |
719 544 |
|
6 - 12 |
824 301 |
|
13 - 17 |
625 073 |
|
TOTAL - TOTAAL |
2 168 918 |
2009 |
0 - 5 |
734 434 |
|
6 - 12 |
824 906 |
|
13 - 17 |
617 336 |
|
TOTAL - TOTAAL |
2 176 676 |
2010 |
0 - 5 |
747 213 |
|
6 - 12 |
828 815 |
|
13 - 17 |
611 546 |
|
TOTAL - TOTAAL |
2 187 574 |
2011 |
0 - 5 |
757 188 |
|
6 - 12 |
836 569 |
|
13 - 17 |
608 688 |
|
TOTAL - TOTAAL |
2 202 445 |