Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-7034

van Bart Tommelein (Open Vld) d.d. 20 september 2012

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën en Duurzame Ontwikkeling, belast met Ambtenarenzaken

Kmo's - Derivatencontracten met negatieve waarde - Nederlandse Autoriteit Financiële Markten - Onderzoek - Stand van zaken - Klachten

kleine en middelgrote onderneming
effecten
speculatiekapitaal
rente
afgeleid financieel instrument

Chronologie

20/9/2012Verzending vraag
26/10/2012Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-7035

Vraag nr. 5-7034 d.d. 20 september 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De Nederlandse Autoriteit Financiële Markten (AFM) doet onderzoek naar de verkoop van derivaten aan middelgrote en kleine bedrijven: "Er is een grote diversiteit aan publieke en andere professionele partijen die bereid zijn geweest om in complexe financiële producten te stappen. Het is de vraag of deze partijen in staat zijn geweest de risico's te doorzien. De AFM vindt dat de geconstateerde problemen verder moeten worden geanalyseerd en aangepakt".

Veel Nederlandse kmo's blijken te kampen met derivatencontracten die een negatieve waarde hebben. Deze rentederivaten zijn een soort verzekeringen, die bedoeld zijn om renterisico's te beperken.

Derivaten zijn verzekeringen tegen rentestijgingen op leningen. De marktrente wordt betaald aan de bank, en de bank betaalt een vaste rente terug: zo wordt het effect van rentestijging gedempt. In 2008 raakte alvast bekend dat diverse bedrijven getroffen werden door zware minwaardes op beleggingen in CDO's (collateralized debt obligations) die aan hen werden verkocht door banken. Dit nieuwe probleem verontrust me.

Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:

1) Hoe reageert u op het voornemen van de Nederlandse AFM om een onderzoek te voeren naar de verkoop van derivatencontracten aan kmo's en kan u gedetailleerd toelichten of er ook in ons land een onderzoek lopende is of in opstart is naar de verkoop van deze derivatencontracten aan kmo's? Zo ja, door welke instantie? Kan u zeer uitvoerig toelichten?

2) Is er ook in ons land een toename van het aantal derivatencontracten die een negatieve waarde hebben? Zo ja, kan u dit cijfermatig toelichten? Zo neen, waarom niet en is het niet aangewezen dit te onderzoeken?

3) Heeft u klachten ontvangen van kmo's of belangenverenigingen wat betreft de derivatencontracten?

Antwoord ontvangen op 26 oktober 2012 :

De reden voor een onderzoek naar de verkoop van derivatencontracten aan kleine en middelgrote ondernemingen (KMO's) volgt uit het feit dat de problematiek marktgedrag betreft. Echter, KMO's vallen onder de categorie professionele beleggers en bevinden zich daardoor buiten het mandaat van de regulator die zich richt op de consument voor het toezicht op de kapitaalmarkt en retail beleggers. Enkel indien KMO's zelf hebben opgegeven dat ze in de categorie van de retail beleggers willen behoren vallen ze onder het mandaat van de regulator.

  1. Het onderzoek van de Autoriteit financiële markten (AFM) bevindt zich in de beginfase. Zo is er geen zicht op de grootte van het probleem in Nederland maar zijn er signalen dat semipublieke instellingen - een belangrijke sector - gebruik maken van derivatencontracten om renterisico's in te dekken. De AFM is van plan om het probleem op sectoraal niveau aan te pakken. De banksector zal bevraagd worden wat hun beleid is omtrent de verkoop van derivatencontracten aan KMO's.

    Het is ook bekend is dat in het Verenigd Koninkrijk interest rate swap agreements ("IRSA") worden aangeboden als bescherming tegen stijgende interestvoeten. Echter, er wordt geen melding gemaakt van de substantiële kosten bij dalende rentevoeten. De Financial Services Authority (FSA) heeft een systeem met de banken afgesproken waarbij KMO's in bepaalde omstandigheden compensatie kunnen bekomen.

    Er is in België geen dergelijk probleem gekend. De analyse van de AFM zal dus met aandacht gevolgd worden maar het is niet mijn bedoeling om nu reeds een gelijkaardige studie te lanceren.

  2. De waarde van derivatencontracten aan niet-financiële ondernemingen wordt bijgehouden door Belgostat. Echter, de informatie wordt in geaggregeerde vorm door indirecte bronnen (banken, BIS) geleverd. Hierdoor is het niet mogelijk om voor een specifieke subgroep deze informatie te bekomen.

  3. Voor zover bekend zijn er nog geen klachten omtrent deze problematiek ontv angen. Ook Ombfin , de Belgische ombudsdienst voor de financiële diensten, meldt nog geen dergelijke klachten gekregen te hebben.