|
|
Rekenhof - Federale Overheidsdienst Financiën - Belastingambtenaren - Auditrapport - Centrale klachtenbehandeling - Klokkenluiders - Interne auditdiensten - Beveiliging financiële dossiers van belastingplichtigen
Rekenhof (België)
audit
ministerie
belastingadministratie
fraude
beroepsdeontologie
plichten van de ambtenaar
gegevensbescherming
vrijheid van meningsuiting
klokkenluiden
| 24/7/2012 | Verzending vraag |
| 24/7/2013 | Rappel |
| 1/10/2013 | Antwoord |
Een audit van het Rekenhof geeft aan dat de Federale Overheidsdienst (FOD) Financiën onvoldoende aandacht besteedt aan misbruiken door de eigen ambtenaren. Deze audit stelt onomwonden dat belastingambtenaren gemakkelijk gemeengoed kunnen maken met belastingplichtigen of hun eigen belangen laten meespelen. Het Rekenhof klaagt vooral de afwezigheid van een centrale klachtenbehandeling door Financiën aan. Zo'n dienst zou kunnen dienen om de klachten van zowel belastingplichtigen als de verhalen van klokkenluiders op een deskundige, maar ook vertrouwenwekkende wijze te behandelen. Vooral voor klokkenluiders is de huidige situatie erg oncomfortabel. Ondanks de wettelijke verplichting om fouten van collegae en oversten te melden, bestaan er geen voldoeninggevende procedures. Dit verklaart wellicht dat er in de periode 2006 2010 maar één aangifte werd gedaan, dit voor een totaal van ruim 25 000 ambtenaren. Voor het decennium 2000 2010 vindt men amper 148 klachten terug, zowel interne als externe. Het Rekenhof wijst er ook op dat de interne auditdiensten van Financiën over ruim onvoldoende mensen en armslag beschikken om hun job naar behoren te vervullen. Tegelijkertijd blijkt de bescherming van de elektronische gegevens van burgers ruim onvoldoende, zodat nogal wat ambtenaren van financiën een onverantwoorde toegang ertoe kunnen verkrijgen.
Hierover de volgende vragen:
1) Hoe apprecieert en evalueert de minister het auditrapport van het Rekenhof over het gebrek aan een degelijke en adequate klachtenbehandeling bij Financiën?
2) Hoe verklaart hij het opmerkelijk beperkte aantal klachten, zowel intern als extern, bij Financiën?
3) Beaamt de minister dat zich hier een structureel probleem manifesteert dat wijst op een onaanvaardbare kwetsbaarheid van het overheidssysteem van Financiën en dringend een eveneens structurele oplossing vereist?
4) Bevestigt hij dat sommige financiële dossiers van belastingplichtigen te beperkt beveiligd zijn tegen inzage van ambtenaren van Financiën? Welke regeling geldt er op dit moment? Wie kan welke dossiers inzien?
5) Welke maatregelen zal de minister nemen om een betere klachtenafhandeling, zowel intern als extern mogelijk te maken en wanneer zullen deze maatregelen tot concrete resultaten leiden?
1-3. De audit van het Rekenhof heeft gewezen op een aantal structurele tekorten om de integriteit van onze belastingambtenaren te controleren. Dit rapport werd door de administratie ter harte genomen teneinde gevolg te geven aan de verschillende aanbevelingen.
Er is momenteel geen centraal contactpunt voor klachten over belastingambtenaren. Klachten die binnenkomen via het Contactcenter van Financiën worden wel systematisch doorgestuurd naar de betrokken leidinggevende.
De “Werkgroep Deontologie/Integriteit van de Federale Overheidsdienst (FOD) Financiën”, samengesteld uit vertegenwoordigers van de verschillende algemene administraties en stafdiensten, heeft tegen eind 2012 een Deontologische Leidraad voor de personeelsleden van de FOD Financiën uitgewerkt. Teneinde te kunnen opvolgen dat alle personeelsleden van de FOD Financiën kennis hebben genomen van deze Deontologische Leidraad, werd een elektronische bevestiging van kennisname gevraagd. Tot op heden heeft reeds 77 % van het totale personeelsbestand zijn of haar kennisname bevestigd. Er worden nog opvolgacties voorzien om dit percentage te verhogen.
In een volgend stadium zal de Werkgroep Deontologie haar werkzaamheden uitbreiden tot het domein van Integriteit. Op korte termijn wordt een integriteitsbeleidsplan in het vooruitzicht gesteld. Dit plan zal naast een algemene visie op integriteit binnen de FOD Financiën ook de verschillende concrete initiatieven oplijsten om integriteit binnen de organisatie te stimuleren en te waarborgen.
2. Het beperkte aantal klachten komt voort uit het feit dat de FOD Financiën niet beschikte over een systeem om de klachten te centraliseren. Ze werden dus rechtstreeks behandeld door de externe diensten en ze werden niet geteld.
Sinds januari 2013 beschikt de FOD Financiën over een dienst klachtenbeheer, belast met de kennisname, opvolging en rapportering van de externe klachten. Sinds januari 2013 heeft deze dienst kennis genomen van 433 verzoeken, waarvan 319 klachten. Het aantal klachten heeft de neiging om elke maand licht te stijgen.
De FOD Financiën werkt momenteel aan de oprichting van een systeem voor intern klachtenbeheer (cfr. Punt 5).
4. De toegang, door de ambtenaren van de FOD Financiën, tot de gegevens van de belastingplichtigen is een gevoelige materie en heeft betrekking op de wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer.
De FOD Financiën geeft hier veel aandacht aan en waakt over het respecteren van de volgende principes: enerzijds wordt de toegang tot de informatie, bewaard door de FOD Financiën, strikt beperkt tot de daartoe gemachtigde personen, anderzijds wordt deze toegang beperkt tot de gegevens die noodzakelijk zijn voor het uitoefenen van hun taken.
De uitvoering van deze principes wordt al verscheidene jaren gerealiseerd door het systeem van Identity en Access Management.
Er bestaat een systeem dat upstream toelaat om de toegangen van de ambtenaren te beperken tot de gegevens die ze functioneel nodig hebben via een gebruikersnaam, een wachtwoord en toegangsmatrixen.
Downstream, laat het systeem eveneens toe om de toegangen tot de gegevens te controleren zowel a priori als a posteriori, want de toegangen maken deel uit van een login.
5. De voornoemde Deontologische Leidraad is erop gericht de medewerkers van de FOD Financiën een houvast te bieden door hen aan te geven wat binnen de organisatie onder integer handelen verstaan dient te worden en vanuit preventief oogpunt kan dit helpen het aantal handelingen die aanleiding kunnen geven tot een klacht, te beperken. Een integriteitsbeleidsplan dient dit –via een stimulerende en controlerende invalshoek- verder te versterken. De aanstelling van een integriteitscoördinator vormt hierin een belangrijke pijler.
Er komt een centraal contactpunt voor alle interne klachten tegen belastingambtenaren.
De evolutie van het wetsvoorstel van 5 oktober 2011 over de klokkenluidersregeling wordt door de FOD Financiën op de voet gevolgd. Aangezien de heer Wouter Beke een wetsvoorstel (wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 22 maart 1995 tot instelling van Federale ombudsmannen, teneinde een wettelijke bescherming te verlenen aan ambtenaren die onregelmatigheden melden) had ingediend, werd er afgewacht wat dit in de toekomst zou betekenen voor de FOD Financiën.
Het wetsvoorstel van de heer Wouter Beke is ondertussen goedgekeurd (3 juli 2013) in de Commissie Binnenlandse Zaken van de Kamer. Het wil een regeling invoeren die in werking treedt wanneer bij federale overheidsdiensten -in de ruime zin van het woord- door ambtenaren onregelmatigheden worden vastgesteld, en een melding aan de hiërarchische meerdere of de interne auditdienst niet tot gevolg heeft gehad dat er aan de onregelmatigheid een einde kwam. Het is de bedoeling om in de toekomst een klokkenluidersregeling uit te werken binnen de FOD Financiën. Het Bureau voor Ambtelijke Ethiek en Deontologie bij de FOD Budget en Beheerscontrole schrijft de uitvoerende KB’s betreffende dit wetsvoorstel. De FOD Financiën engageerde zich tot het verlenen van ondersteuning.
Zoals eerder gesteld, beschikt de FOD Financiën voor externe klachten sinds januari 2013 over een dienst klachtenbeheer, belast met de kennisname, opvolging en rapportering van de klachten. Hoewel dit proces zich nog steeds in de fase van projectmodus bevindt, levert het ten volle concrete resultaten: antwoord aan de burgers en vaststelling van wat er te verbeteren is binnen de FOD Financiën.