Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-6110

van Willy Demeyer (PS) d.d. 24 april 2012

aan de vice-eersteminister en minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen

De veiligheidsmaatregelen die gelden bij internationale voetbalwedstrijden

sportmanifestatie
voetbalvandalisme
openbare veiligheid

Chronologie

24/4/2012Verzending vraag
17/7/2012Antwoord

Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-2116

Vraag nr. 5-6110 d.d. 24 april 2012 : (Vraag gesteld in het Frans)

Mijn vraag gaat over de ordehandhaving bij voetbalwedstrijden met een verhoogd risico. Zeer vaak al, en onlangs nog ter gelegenheid van de wedstrijd Standard-Hannover heb ik als burgemeester de toepassing van een combiregeling moeten opleggen. Dit houdt in dat supporters van de bezoekende club enkel toegang krijgen tot het stadium als ze met vooraf gekochte toegangskaartjes inclusief vervoer per bus naar de wedstrijd komen.

Het is een lokale administratieve politiemaatregel die het mogelijk maakt om de stroom van supporters te kanaliseren en confrontaties in de omgeving van het stadium voor en na de wedstrijd te voorkomen. De toepassing van deze maatregel is nuttig gebleken voor nationale wedstrijden: er waren minder incidenten, geweld in de stadscentra werd voorkomen, er moesten minder politieagenten worden ingezet,... Maar deze maatregel kan niet zomaar worden toegepast voor internationale wedstrijden. Het systeem kan immers enkel worden toegepast wanneer de bezoekende supporters met de bus kunnen reizen. Dat is niet altijd mogelijk.

Misschien verklaart dit voor een stuk de verplaatsing van het voetbalgeweld van de nationale wedstrijden naar de internationale wedstrijden. Het wordt steeds moeilijker voor de burgemeester om de fysieke veiligheid van de voetbaltoeschouwers te garanderen en er tegelijk voor te zorgen dat voetbal een feest is als het gaat om internationale wedstrijden. Supporters die een Europa League-wedstrijd bijwonen, maken graag van de gelegenheid gebruik om de gaststad te bezoeken, waar ze volgens de UEFA gemiddeld 25 euro uitgeven, voornamelijk in de horeca. Het is een echte uitdaging om het juiste evenwicht te vinden tussen gastvrijheid en veiligheid.

Mijn vraag gaat over een aspect van de algemene beleidsnota. Daar staat in te lezen dat de pioniersrol die we sedert Euro 2000 en het EU-voorzitterschap op ons hebben genomen verder zal worden ontwikkeld in 2012 en dat bijzondere aandacht zal besteed worden aan de samenwerking met Oekraïne en Polen met het oog op het Europees Kampioenschap 2012. Welke acties worden ondernomen in het kader van dit project en hoe kan de ervaring die door deze samenwerking wordt opgedaan ten goede komen aan de steden zodat ze bij internationale wedstrijden de supporters veilig en gastvrij kunnen ontvangen?

Antwoord ontvangen op 17 juli 2012 :

De combiregeling wordt slechts in een beperkt aantal landen bij nationale wedstrijden gebruikt. Via dit systeem kunnen de bezoekende supporters beter omkaderd worden, wat een impact kan hebben op het aantal ingezette politiemensen. Soms wordt evenwel vastgesteld dat zelfs met de toepassing van dit systeem, het aantal politiemensen zeer hoog blijft, gelet op het risico dat de thuissupporters vormen (voor wie het systeem niet van toepassing is), want zij werden in het verleden niet geverbaliseerd en gesanctioneerd naar aanleiding van incidenten.

Daarnaast heeft de toepassing van de combiregeling tal van negatieve gevolgen. Alle supporters zijn het slachtoffer van deze beperkende maatregel om eventuele problemen veroorzaakt door 1 tot 2 % van de supporters te voorkomen. Een ander probleem betreft het alcoholgebruik in de bussen onderweg. Dit veroorzaakt problemen voor de politiediensten en de stewards bij het beheer van de situatie bij aankomst en vertrek. Ten slotte gaan er maar zeer weinig vrouwen en kinderen mee naar de wedstrijd, wanneer dit systeem wordt gebruikt.

Mijn standpunt bestaat erin om het beleid van klantvriendelijkheid dat door de Europese Unie, de Raad van Europa en de Union of European Football Associations (UEFA) wordt gevoerd, te volgen. Dit beleid berust op de beginselen van gastvrijheid. 99 % van de supporters komen met goede bedoelingen naar de wedstrijden. Uit wetenschappelijke studies en de praktijk blijkt dat de beperkende en repressieve maatregelen ten aanzien van de supporters over het algemeen eerder incidenten veroorzaken in plaats van te voorkomen. De politieopleiding die binnen de Europese Unie wordt uitgebouwd en waarbij de Europese Commissie voor de financiering zorgt, is gebaseerd op een gradatie van de te nemen maatregelen. Het gaat hier om de zogenaamde 3D-aanpak: dialoog, de-escalatie en determinatie.

Polen en Oekraïne hebben zich ook op die beginselen van gastvrijheid geïnspireerd om hun beleid voor Euro 2012 uit te werken. Gelet op onze ervaring en expertise ter zake, heeft de Voetbalcel een belangrijke rol gespeeld in het begeleiden van de bevoegde diensten bij het voorbereiden van hun strategie voor Euro 2012. De toepassing van die 3D-aanpak heeft een enorme mentaliteitsverandering gevergd van de Poolse overheden en de politiediensten. Polen sluit evenwel voor 100 % aan op die aanpak, gelet op de bereikte resultaten. Zij hebben immers kunnen vaststellen dat door de beginselen van gastvrijheid toe te passen, het aantal incidenten is gedaald.

Dit concept van gastvrijheid sluit evenwel niet uit dat supporters de geldende regels moeten naleven. De politiemensen moeten een proactieve dialoog tot stand brengen met de supporters, waarbij de tolerantiegrenzen worden uitgelegd. Wanneer er zich een incident voordoet, is het belangrijk om onmiddellijk en doelgericht op te treden. Het is beter dat de geüniformeerde politiemensen enkel zichtbaar zijn en tussenkomen bij ernstige incidenten die een sterke en doelgerichte actie vereisen. Wanneer de incidenten afnemen, is het belangrijk om de dialoog te hervatten. Het doel is dat de meerderheid van de goede supporters niet het slachtoffer wordt van het gedrag van een minderheid.

Deze aanpak is van toepassing in veel Europese grootsteden die over clubs beschikken met een uitgebreide harde kern. In België gebruikt Kortrijk dit beleid al vele jaren. Brugge heeft zich op die beginselen van gastvrijheid gebaseerd tijdens de wedstrijden tegen Birmingham en Hannover, die zonder bijzondere incidenten zijn verlopen en met grote waardering van de bezoekende supporters.

In sommige landen verloopt de overgang van het huidige systeem, dat gebaseerd is op een beperkende en repressieve aanpak, naar het concept van gastvrijheid, niet vlot. Veel verantwoordelijken vinden dat dit beleid niet voldoende garanties biedt voor de veiligheid, terwijl het daarentegen een snelle en doelgerichte interventie, gebaseerd op een dialoog met de supporters, mogelijk maakt, zonder te wachten tot er zich incidenten voordoen.

Gelet op deze elementen, is het dus wenselijk dat alle politiediensten in België steeds meer aansluiten op dit beleid van gastvrijheid.