Schriftelijke vraag nr. 5-6034

van Filip Dewinter (Vlaams Belang) d.d. 5 april 2012

aan de staatssecretaris voor de Bestrijding van de sociale en de fiscale fraude, toegevoegd aan de eerste minister

Zwartwerk - Controle - Inspectiediensten - Illegalen

zwartwerk
arbeidsinspectie
geografische spreiding
officiële statistiek
migrerende werknemer
illegale migratie

Chronologie

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6616

Vraag nr. 5-6034 d.d. 5 april 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

1) Hoeveel controles werden er in de periode 2005-2011, en dit op jaarbasis en opgesplitst per gewest, door de inspectiediensten verricht op zwartwerk?

2) In hoeveel gevallen werden werkgevers op zwartwerk betrapt? Graag zelfde opsplitsing als in vraag 1.

3) In hoeveel gevallen betrof het tewerkstelling van zwartwerkers afkomstig van landen buiten de EU die illegaal in het land verblijven? Eveneens volgens zelfde opsplitsing als in vraag 1.

Antwoord ontvangen op 30 januari 2013 :

In antwoord op uw vraag bezorg ik u de gegevens die wij ingewonnen hebben bij de volgende bevoegde instellingen : 

A. Rijksdienst voor sociale zekerheid van de provinciale en plaatselijke

overheidsdiensten : in de hypothese dat met zwartwerk wordt bedoeld de arbeid zonder aangifte (DMFAPPL) of inschrijving (DIMONA) van de werknemer zodat er geen socialezekerheidsbijdragen betaald worden, kan ik meedelen dat de RSZPPO de volgende inspectiecontroles verricht heeft in de periode 2005-2011 : 

Bij deze inspectiecontroles werden geen lokale openbare besturen betrapt op zwartwerk.

Er worden van deze statistieken geen opsplitsing per gewest bijgehouden. 

B. Rijksdienst voor arbeidsvoorziening : 

De RVA hanteert geen definitie van “controle zwartwerk” maar spreekt van conforme en niet-conforme situaties. Dit komt doordat het fenomeen “zwartwerk” moeilijk af te bakenen is. De RVA controleert uiteraard of de vastgestelde arbeid is aangegeven door de werkgevers, alsook of de sociaal verzekerden hun arbeid of hun inkomen niet cumuleren met uitkeringen. Zo werden in 2011, in de grote activiteitensectoren (bouw, horeca, kleinhandel en tuinbouw) 9 000 werkgevers gecontroleerd door de RVA . Dit leidde tot de vaststelling van 1 614 niet conforme situaties of inbreuken. 

De RVA heeft geen cijfers aangaande de verdeling van deze inbreuken per gewest en evenmin aangaande het aantal aangetroffen illegaal in het land verblijvende tewerkgestelden. 

C. Rijksinstituut voor ziekte - en invaliditeitsverzekering:

Vraag 1 

De Dienst voor administratieve controle van het RIZIV beschikt over twee inspectiediensten :

1)             de dienst “controle van de verzekeringsinstellingen” die belast is met de controles in de

ziekenfondsen.

2)             de dienst sociale controle die zich uitsluitend toespitst op de strijd tegen zwartwerk. 

Deze dienst beschikt over 25 sociaal controleurs die aan de hand van enquêtes op het terrein de personen opsporen die in het genot zijn van arbeidsongeschiktheidsuitkeringen en die een niet–aangegeven activiteit hebben hernomen. 

Bij wet van 19 mei 2010 maakt de directie sociale controle van de sociaal verzekerden vanaf 12 juni 2010 deel uit van de Dienst voor administratieve controle van het RIZIV. Voordien maakten zij deel uit van de Dienst voor geneeskundige evaluatie en controle die provinciaal gestructureerd is. 

Omwille van deze organisatorische wijziging zijn de cijfers beschikbaar vanaf 12 juni 2010. De cijfers die medegedeeld worden zijn nationaal en niet opgesplitst per provincie. De Dienst voor administratieve controle kent immers een centrale werking en beschikt niet over provinciale diensten. 

Het achtbaar lid kan volgende cijfers vinden :  

Zie tweetalige tabel 

Vraag 2-3:

In de strijd tegen het zwartwerk richten de sociaal controleurs van de Dienst voor administratieve controle zich op het opsporen van personen die in het genot zijn van arbeidsongeschiktheidsuitkeringen en die een niet-aangegeven activiteit uitoefenen. Het is binnen dit luik dat zich de bevoegdheid situeert om de reglementering met betrekking tot de sociale documenten en DIMONA te controleren. Om te weten of er sprake is van zwartwerk zal de sociale controleur nagaan of er een DIMONA- verklaring is. 

De bevoegdheidsuitbreiding inzake DIMONA voor de sociaal controleurs en de sociaal inspecteurs van het RIZIV gebeurde in twee stappen. Ten eerste creëerde de wet van 22 december 2008 de mogelijkheid om op te treden met betrekking tot het bijhouden van sociale documenten. Vervolgens werd door de wet van 19 mei 2010 de bevoegdheid inzake de onmiddellijke aangifte ingeschreven in art.162 van de gecoördineerde Wet van 14/07/1994, die sindsdien het volgende bepaalt : 

De sociale inspecteurs en de sociale controleurs zijn belast met het toezicht op :

1°    het bijhouden van sociale documenten, zoals bedoeld in het koninklijk besluit nr. 5 van 23 oktober 1978 betreffende het bijhouden van sociale documenten;

2°    de onmiddellijke aangifte van tewerkstelling, in toepassing van artikel 38 van de wet van 26 juli 1996 tot modernisering van de sociale zekerheid en tot vrijwaring van de leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels ; 

Deze bevoegdheid dient echter als complementair te worden beschouwd ten aanzien van de kerntaken van de sociaal controleurs/sociaal inspecteurs van het RIZIV: de Dienst voor administratieve controle richt zich immers in eerste instantie op de naleving van de wetgeving door de sociaal verzekerden (werknemers en gelijkgestelden) en niet op de verplichtingen voor de werkgevers. Het is daarom uitzonderlijk dat sociaal controleurs zelf een pro-justitia t.a.v. een werkgever betreffende inbreuken in verband met sociale documenten of DIMONA opstellen. In de periode 2009-2011 gebeurde dit 6 keer. In die gevallen wordt de vaststelling systematisch overgemaakt aan de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg met het oog op de sanctionering. Omgekeerd ontvangen de controlediensten van RIZIV frequent dossiers vanuit de andere inspectiediensten, waarbij vaak reeds een pro-justitia t.a.v. de werkgever werd opgesteld. 

Er werd in 2011 één pro-justitia tegen een werkgever opgemaakt. Het betrof geen tewerkstelling van illegalen. 

D. Federale Overheidsdienst (FOD) Sociale Zekerheid - Directie-generaal Sociale Inspectie 

Voor wat betreft de Directie-generaal Sociale Inspectie van de FOD Sociale Zekerheid, vindt U hieronder de antwoorden op uw vragen. 

Vooreerst lijkt het me nuttig te verduidelijken dat de sectie Controle van de Werkgevers van de Sociale Inspectie een territoriale organisatie kent in negen regio’s, die als volgt zijn samengesteld : 

Regio 1: grondgebied van de provincie West-Vlaanderen ;

Regio 2 : grondgebied van de provincie Oost-Vlaanderen ;

Regio 3 : grondgebied van de provincie Antwerpen ;

Regio 4 : grondgebied van de provincie Limburg ;

Regio 5 : grondgebied van de provincie Henegouwen ;

Regio 6 : grondgebied van de provincies Namen, Luxemburg en Waals-Brabant ;

Regio 7 : grondgebied van de provincie Luik ;

Regio 8 : grondgebied van de provincie Vlaams-Brabant en van Brussel- Hoofdstad (controle van de Nederlandstalige werkgevers) ;

Regio 9 : grondgebied van Brussel - Hoofdstad (controle van de Franstalige werkgevers). 

De statistieken van de dienst worden opgesteld in functie van deze geografische indeling en het is onmogelijk om de gegevens van Brussel af te scheiden van die van Vlaams-Brabant, evenmin als de statistieken voor de provincie Namen, de provincie Luxemburg en de provincie Waals-Brabant. 

Voor wat het eerste punt van uw vraag betreft, namelijk het aantal uitgevoerde controles “gericht op zwartwerk”, moet men weten dat de sociaal inspecteurs van de Sociale Inspectie bij elke controle de regelmatige tewerkstelling van de werknemers controleren. De controle van deze regelmatige tewerkstelling gebeurt in de eerste plaats aan de hand van het onderzoek van de sociale documenten sensu lato die de werkgevers moeten opmaken.

Hieronder vindt U de onderzoeken betreffende het regelmatig bijhouden van de sociale documenten voor de jaren 2007 tot 2011. 

Voor wat het tweede punt van uw vraag betreft, vindt U hieronder de gevolgen, gegeven aan de controles “gericht op zwartwerk” betreffende sociale documenten, onderverdeeld per regio. 

Voor wat het derde punt van uw vraag betreft, vindt U hieronder de gevolgen, gegeven aan de controles “gericht op zwartwerk” betreffende de tewerkstelling van buitenlandse werknemers (wet van 30 april 1999), onderverdeeld per regio.

E. FOD Werkgelegenheid : wat betreft de Algemene Directie Toezicht op de sociale wetten, vindt u, hierna, de gevraagde statistieken. 

Deze tabel heeft betrekking op het aantal Pro Justitia’s die opgesteld werden tijdens de periode 2000-2010 met betrekking tot vreemdelingen. 

Deze tabel betreft het aantal Pro Justitia’s per sector voor de periode 2008-2010

Deze tabel betreft het aantal werknemers waarvoor bij Pro Justitia werd opgesteld in de periode 2008-2010. 

Door het Toezicht op de sociale wetten werden de volgende controles uitgevoerd met betrekking tot deeltijdse arbeid, vreemdelingen en sociale documenten (DIMONA) :

F. Rijksdienst voor sociale zekerheid (RSZ)

1) Hoeveel controles werden er in de periode 2005-2011, en dit op jaarbasis en opgesplitst per gewest, door de inspectiediensten verricht op zwartwerk?

De navolgende tabel geeft een overzicht van de gecoördineerde controles met andere inspecties om zwartwerk op te sporen.

De verdeling per gewest is opgemaakt op basis van de postcode van de maatschappelijke zetel van de werkgever. 

De gegevens worden pas gestructureerd bijgehouden sinds 2007, zodat voor de jaren 2005 en 2006 geen cijfers kunnen worden aangeleverd.

2) In hoeveel gevallen werden werkgevers op zwartwerk betrapt? Graag zelfde opsplitsing als in vraag 1.            

De onderstaande tabel geeft een overzicht van de Pro Justitia’s die tegen werkgevers werden opgesteld inzake het ontbreken van een Dimona.

De gegevens opgesplitst per gewest zijn op korte termijn niet beschikbaar in de  databanken van de RSZ. 

3) In hoeveel gevallen betrof het tewerkstelling van zwartwerkers afkomstig van landen buiten de Europese Unie die illegaal in het land verblijven? Eveneens volgens zelfde opsplitsing als in vraag 1. 

Opmerking :  voor 2007 kan enkel het aantal PJ’s per regio gegeven worden. Gegevens over het aantal werknemers en hun nationaliteit zijn niet op korte termijn beschikbaar. 

G. Het Fonds voor de beroepsziekten (FBZ), de Rijksdienst voor pensioenen (RVP), de Rijksdienst voor kinderbijslag voor werknemers (RKW), het Fonds voor arbeidsongevallen (FAO), de Rijksdienst voor jaarlijkse vakantie (RJV) en de Dienst voor de Overzeese Sociale Zekerheid (DOSZ) doen geen specifieke controles inzake zwartwerk.