|
|
Handel in illegale diamanten - Witwaspraktijken - Onderzoeken en controle
edelsteen
zwarte handel
witwassen van geld
| 28/12/2011 | Verzending vraag |
| 11/12/2013 | Herkwalificatie |
| 6/1/2014 | Antwoord |
Herindiening van : schriftelijke vraag 5-967
Geherkwalificeerd als : vraag om uitleg 5-4465
Antwerpen is en blijft een van de belangrijkste handelscentra ter wereld voor het verhandelen van diamanten. Deze handel blijkt ook een fel gegeerde stek voor het aanwenden van misdaadgeld. De diamantenhandel biedt uitzonderlijke mogelijkheden voor grootschalige witwaspraktijken en het legaliseren daarvan.
Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:
1) Over welke instrumenten en maatregelen beschikken de diensten van Justitie en Binnenlandse Zaken om de handel in illegale diamanten te bestrijden? Zijn deze gevat in een concreet actieplan? Zo ja, sinds wanneer werkt dit en met welke resultaten? Zo neen, waarom bestaat zulk plan niet?
2) Hoeveel gevallen van illegale handel werden er sinds 2007 jaarlijks vastgesteld? Tot welke resultaten leidden de gerechtelijk onderzoeken?
3) Weet u op welke manieren men de officiële labels tegen bloeddiamanten of illegale diamanten, zoals de door de Verenigde Naties afgeleverde Kimberley-certificaten, omzeilt? Wat onderneemt u nu vaststaat dat deze certificaten die de echtheid en legaliteit van de diamanten moesten aantonen, eveneens het voorwerp uitmaken van illegale handel? Worden er hierover voldoende onderzoeken en controles verricht binnen de diamantwereld? Zo ja, waaruit bestaan dan deze onderzoeken en controles? Justitie gewaagt van een waarde van minstens 20 miljoen euro aan illegale diamanten in Antwerpen per jaar. Op wat is dit cijfer gebaseerd en strookt het met de waarheid of de ramingen? Bestaat hierover een internationale samenwerking met andere politionele en gerechtelijke diensten? Zo ja, hoe is deze georganiseerd en tot welke resultaten leidde ze?
A. Algemeen.
Het is inderdaad een gegeven dat Antwerpen één van de belangrijkste handelscentra ter wereld is voor het verhandelen van diamant. De sector maakte reeds het voorwerp uit van diverse parlementaire tussenkomsten en ook van een wetenschappelijke studie: "Het meten van de kwetsbaarheid van de legale economische sectoren voor georganiseerde criminaliteit: casestudy diamantsector." Deze studie geschiedde in opdracht van de Federale Diensten voorwetenschappelijke, Technische en Culturele Aangelegenheden en werd uitgevoerd door de Universiteit Gent en Antwerpen. De diamantsector werd omwille van allerlei redenen als casestudy gekozen. Samen met de vleessector en de oliesector werd de diamantsector door de parlementaire onderzoekscommissie over georganiseerde misdaad onderzocht. De bezorgdheid over de aanwezigheid van de georganiseerde criminaliteit noopte de commissie ertoe om de sector meer in detail te bekijken en de opvolging in een nieuwe commissie verder te zetten. Door deze opvolgingscommissie werden twee belangrijke vragen gesuggereerd: 1. de vraag naar (meer) wetenschappelijk onderzoek. 2. de vraag naar de rol die Antwerpen, en meer bepaald de diamantsector, speelt in de internationale georganiseerde misdaad, (p.4-6 van de studie).
De conclusies en aanbevelingen van deze studie luidden als volgt:
De (Belgische) diamantsector is een onderdeel van een groter geheel en staat bijgevolg niet op zich. Wijzigingen in de sociaaleconomische realiteit en een veelheid aan binnenlandse en buitenlandse actoren beïnvloeden de omgeving waarin deze sector functioneert.
De sector kampt met een groot definitie- en registratieprobleem. Het gebrek aan registratie en overzicht zorgt ervoor dat de overheid en de sector onvoldoende betrouwbare informatie hebben voor een goede uitoefening van hun controle- en toezichtstaken. Het transparantieprobleem zorgt ook voor een enorme versnippering op het vlak van controle en toezicht.
De stroom, oorsprong en eindbestemming van de financiële transacties blijven vaak onbekend en het is nagenoeg onmogelijk om de activiteiten van de Belgische diamantairs in een internationale context te traceren.
* De criminele activiteiten in de diamantsector hebben hoofdzakelijk betrekking op fiscale en economische misdrijven, witwassen en handel in illegale (conflict)diamant.
Een zeer grote tot grote kwetsbaarheid van de sector werd vastgesteld o.m. aan de hand van het economisch product, het internationaal karakter, de beperkte levensvatbaarheid van de diamantbedrijven en de aanwezigheid, maar vooral de aard van een omvangrijke zwarte markt.
Volgende aanbevelingen werden geformuleerd:
Verder wetenschappelijk onderzoek;
Multidisciplinaire samenwerking en coördinatie bij preventie en repressie. Een onderdeel hiervan is de internationale samenwerking en informatie-uitwisseling tussen actoren, betrokken bij internationale diamanthandel en de samenwerking en informatie-uitwisseling tussen opsporings-, vervolgings- en inspectiediensten.
Volgende punten kunnen nuttig worden vermeld als nieuwe elementen:
Wat betreft de registratie heeft de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie ondertussen een betere Opvolging voorzien van de diamantairs met licentie.
De werkzaamheden van de "Task Force" die periodiek samenkomt bij de FOD Buitenlandse Zaken, met de FOD Economie, Douane, Federale Politie, Veiligheid van de Staat, de AWDC en het Parket.
B. De concrete invulling van de opsporing en vervolging van ernstige fraude (ook te situeren In en rond de sector diamant) door het Antwerps Parket.
Het Antwerps Parket heeft de voorbije jaren diverse beleidsinstrumenten uitgewerkt om zo adequaat mogelijk het hoofd te kunnen bieden aan de veiligheidsproblematiek.
Hierbij kan er onder meer worden verwezen naar het arrondissementele veiligheidsplan dat zich situeert tussen het nationaal veiligheidsplan en de zonale veiligheidsplannen. Dit is opgevat als een platform voor multidisciplinaire samenwerking tussen politie, parket en andere maatschappelijke actoren rond belangrijke veiligheidsproblemen op arrondissementeel vlak.
Buiten de kwaliteitsvolle reguliere werking van de betrokken organisaties worden een aantal veiligheidsproblemen aangeduid die als prioritair beschouwd worden en die op een strategische, projectmatige wijze aangepakt worden. Deze veiligheidsprioriteiten maken dus het voorwerp uit van het arrondissementeel veiligheidsplan en van de arrondissementele actieplannen die jaarlijks opgesteld worden in uitvoering van het arrondissementele veiligheidsplan.
Voor de cyclus 2008-2011 werden in overleg met de diverse actoren en aansluitend bij het nationaal veiligheidsplan (200B-2011) onder meer volgende misdrijven en in het bijzonder wanneer die een georganiseerd karakter vertonen, als prioriteiten opgenomen in het arrondissementele veiligheidsplan:
ernstige economische-financiële criminaliteit met focus op de domeinen van ernstige financieel/fiscale fraude en witwas. De strategische doelstelling is het beheersen van de economische en financiële criminaliteit, met focus op de grootschalige fiscale fraude enerzijds en het witwassen anderzijds.
De prioriteiten zijn in deze context de criminele fenomenen of figuren waarop projectmatig (dit wil zeggen door middel van jaarlijkse actieplannen) wordt gewerkt. Het arrondissementele veiligheidsplan wordt verder uitgewerkt in de arrondissementele actieplannen waarin ook de operationele inspannings- en resultaatsdoelstellingen zijn vastgelegd. Deze plannen zijn opgevat als "geïntegreerde" actieplannen. De projectmatige aanpak is immers niet alleen de zorg van het parket maar ook van heel wat andere actoren, in de eerste plaats de politiediensten. Met het oog op een grotere efficiëntie worden de inspanningen van alle participanten op elkaar afgestemd. De ernstige fraude in en rond de sector diamantsector maakt dus wel degelijk deel uit van diverse beleidsinstrumenten, zoals hoger gesteld. Ter uitvoering van de diverse beleidsinstrumenten (plannen en draaiboek) is er regelmatig zowel intern als extern structureel, beleidsmatig als casus gebonden overleg, en dit met de diverse betrokken diensten/instanties. De verwezenlijking, effectieve invulling, concretisering van het beleid door het Antwerps Parket met betrekking tot de bestrijding van grote fraude, inzonderheid grote fiscale fraude, maakte overigens reeds het voorwerp uit van een bevraging door de parlementaire onderzoekscommissie ter zake. Hiervoor kan er verwezen worden naar de hoorzitting van 23 maart 2009. (pagina 19 van het verslag van de hoorzitting).
C. Cijfermatige gegevens over ernstige fraude in en rond de sector diamant.
Er dient vooreerst te worden opgemerkt dat de diensten van de FOD FIN douane bevoegd zijn om onderzoeken en vervolgingen in te stellen met betrekking tot de onregelmatigheden van in-, uit- en doorvoer van diamant, hieronder begrepen het stelsel van de vergunningen en de (dwingende) voorschriften van het K.P.C.S. (Kimberley Proces Certificaat Systeem) De douane is hier zelf vervolgende partij. Het ambt van de Procureur des Konings is evenwel bevoegd voor feiten die met hogervermelde inbreuken in verband kunnen staan of samenhangen. Het gaat hier over onder meer de misdrijven van een criminele organisatie, valsheid in geschriften, gebruik van valse stukken, witwassen en inbreuken op de fiscale wetboeken.
Gelet op de mogelijke samenhang is er hierover ook overleg met de diensten van de douane. Zo nodig wordt in het licht van een efficiënte rechtsbedeling gezamenlijk vervolgd. Zonder verder in detail te treden kan ik stellen dat er zowel voor als na 2007 reeds diverse ernstige fraudegevallen onderzocht en (gezamenlijk) vervolgd werden.
Tot op heden werd nog nooit een strafrechtelijk dossier met betrekking tot grootschalige diamantfraude hetzij met een zonder gevolgstelling, hetzij met een buitenvervolgingstelling, hetzij met een vrijspraak beëindigd. Dit kan betekenen dat zowel het onderzoek als de vervolging gunstig en efficiënt verlopen. Deze dossiers kennen allemaal een projectmatige aanpak en handelen meestal over diverse betrokken personen. De belangen zijn steeds groot. Voor het exacte aantal fraudegevallen rechtstreeks in verband met het K.P.C.S.dient te worden verwezen naar de diensten van de douane. Het lijkt niet aangewezen om in het publieke forum de uitgebreide kennis en knowhow inzake fraude, fraudetechnieken en bestrijding prijs te geven. Hiervan kan wel worden gezegd dat deze aanzienlijk is, onder meer door de deugdelijke werking van het beleid en het feit dat de zeer bekwame personen op het terrein een jarenlange expertise hebben verworven en opgebouwd.