Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-4516

van Bert Anciaux (sp.a) d.d. 23 december 2011

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Beliris en de Federale Culturele Instellingen

Hersenbloedingen (Cerebrovasculaire accidenten [CVA]) - Hypothermische behandeling

hart- en vaatziekte
neurologie
geneeswijze

Chronologie

23/12/2011Verzending vraag
24/1/2012Antwoord

Herindiening van : schriftelijke vraag 5-1127

Vraag nr. 5-4516 d.d. 23 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Op een recente persconferentie presenteerde de European Stroke Organisation (ESO) de hypothermie als bijzonder succesvolle en wellicht ook veel goedkopere behandeling van tromboses en beroertes. Deze therapie verlaagt de lichaamstemperatuur bij patiënten tijdelijk (24 u) tot 34 à 35 graden. Daardoor vertragen alle functies, en zeker ook de bloedsomloop, wat een sterk positief effect heeft op de genezing van het desbetreffende trauma. De ESO rondde hierover een testperiode af in zes Europese landen, waaruit bleek dat honderdvijftig patiënten probleemloos uit een periode van afkoeling werden gehaald. Nu hoopt de ESO op Europese middelen voor een veel grootschaliger onderzoek. Daarin vindt ze tegenstand van de farmaceutische industrie. Hypothermie vormt wellicht een doeltreffend alternatief voor een behandeling met dure medicamenten, en dus een heel reële bedreiging voor de grote winsten van de farmaindustrie. Hierbij stelt de Duitse professor in de neurologie Stefan Schwab dat een onderzoek naar hypothermie, geraamd op 12 miljoen euro, zichzelf binnen het jaar zou terugbetalen. De ramingen van ESO wijzen immers uit dat per dag honderd Europeanen zouden kunnen worden behandeld, dus 40.000 per jaar. Tegelijkertijd verstrekt de Europese Unie (EU) wel 50 miljoen euro per jaar aan de ontwikkeling van nieuwe medicamenten. Kortom, die informatie wijst op heel hoopvolle mogelijkheden, zowel op maatschappelijk (bij een snel verouderende populatie) als op financieel (veel minder uitgaven voor de ziekteverzekering) vlak.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen.

1) Is de minister op de hoogte van de mogelijkheden die een hypothermische behandeling van hersenbloedingen biedt? Hoe schat zij de mogelijkheden in, zowel op medisch, op maatschappelijk als op financieel vlak? Deelt zij de mening van de ESO dat de therapie bijzonder veel voordelen biedt? Bestaan er ramingen of prognoses over de mogelijke boni van een veralgemeende toepassing van de hypothermische therapie?

2) Heeft ze kennis van experimenten, onderzoeken, enzovoort, die zich in België op de hypothermische therapie richten? Vindt zij het belangrijk om onderzoek hieromtrent te stimuleren? Beschikt zij over mogelijkheden om hier actief op in te grijpen?

3) Kan en wil ze positief interveniëren bij haar Europese collega's en de EU-verantwoordelijken om de noodzakelijke middelen voor een grootschalig onderzoek hieromtrent vrij te maken?

Antwoord ontvangen op 24 januari 2012 :

Neuroprotectieve therapeutische hypothermie is een techniek die wordt uitgetest bij patiënten na een hartstilstand.

De term “hersenbloedingen” die u gebruikt is in deze context fout gebruikt. De door de European Stroke Organisation (ESO) voorgestelde studie betreft het gebruik van hypothermie bij ischemische cerebrovasculaire accidenten die het gevolg zijn van een verstopping van een bloedvat door trombose of embolisatie.

Hypothermie doet de bloedcirculatie niet vertragen, maar zorgt een tijdelijke metabole vertraging in de hersenen; waardoor de stofwisseling tijdelijk vertraagt, ook in het gebied dat beschadigd werd door de beroerte. Hierdoor kan verdere secundaire beschadiging mogelijk afgeremd, beperkt of vermeden worden;.

Sommige experimentele argumenten suggereren dat het nut hiervan zou kunnen worden uitgebreid tot het behandelen van cerebrovasculaire accidenten. Bij een dergelijke indicatie is deze techniek echter niet zonder nadelen. Anderzijds moeten de ideale modaliteiten voor de uitvoering ervan nog gepreciseerd worden.

Het is nog niet bewezen dat hypothermie een doeltreffend alternatief kan zijn voor een medicamenteuze behandeling. Hypothermie zal geen vervangende behandeling zijn voor de huidige standaardtherapieën die gebruikt worden in de acute fase van een beroerte om een klonterprobleem op te lossen, maar is eerder gericht op zogenaamde neuroprotectie met als doel het getroffen of bedreigde hersenweefsel zoveel mogelijk te beschermen. Op dit ogenblik zijn er geen doeltreffende neuroprotectieve geneesmiddelen op de markt aanwezig. Mogelijke medicamenteuze behandelingen op dit vlak zijn het voorwerp van intensief wetenschappelijk onderzoek. Hypothermie kan een alternatief zijn voor dergelijke medicamenteuze behandelingen indien deze ooit hun nut zouden kunnen bewijzen en op de markt zouden kunnen komen.

Zoals de persmededeling van de ESO van 24 januari 2011 meedeelt zal de Europese studie rond hypothermie bij ischemisch CVA in het bijzonder focussen op die patiënten die op dit ogenblik geen toegang hebben tot de huidige effectieve standaardtherapieën of op zij die slechts een beperkt of geen voordeel halen uit de bestaande behandelingen.

Zoals u vermeldt, is sponsoring van een klinische studie op een schaal die toereikend is om tot valabele conclusies te komen niet evident. Er moeten echter specifieke technologieën worden ontwikkeld om het toepassen van de hypothermische behandeling en de monitoring daarvan te vergemakkelijken . Zoals eerder reeds vermeld is er al expertise bij het toepassen van hypothermie na cardiorespiratoir arrest bij gesedeerde en geventileerde patiënten.

U verwijst naar een grootschalige multicentrische studie waarbij 80 ziekenhuizen uit 21 Europese landen zijn betrokken .Verschillende Belgische centra zullen deelnemen aan deze Europese studie (EuroHYP) die momenteel in een voorbereidende fase zit.

Aan de hand van de resultaten van deze studie zou het mogelijk moeten zijn om wetenschappelijk gefundeerde aanbevelingen te formuleren in verband met deze therapeutische behandeling.