Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-4367

van Marie Arena (PS) d.d. 28 december 2011

aan de minister van Middenstand, KMO's, Zelfstandigen en Landbouw

Het terugdringen van de Afrikaanse varkenspest

veepest
FAO
Rusland
Georgië
Armenië
epidemie
Afrika ten zuiden van de Sahara

Chronologie

28/12/2011Verzending vraag
28/1/2012Antwoord

Herindiening van : schriftelijke vraag 5-3789

Vraag nr. 5-4367 d.d. 28 december 2011 : (Vraag gesteld in het Frans)

Enkele weken geleden heeft de Food and Agriculture Organisation van de Verenigde Naties (FAO) laten weten dat ze een opleving vreesde van de Afrikaanse varkenspest, een dodelijke varkensziekte, in de streek van de Kaukasus en de Russische Federatie. Bovendien is volgens de FAO de stam van het virus van de Afrikaanse varkenspest (AVPV) die zich vandaag verspreidt agressief. De FAO heeft er daarom bij de getroffen landen op aangedrongen maatregelen te nemen om te voorkomen dat de epidemie het noordelijk halfrond aantast. Tot de gevraagde preventieve strategieën behoort onder meer quarantaine, veiligheid op de boerderij, enzovoort. Volgens de FAO is de Afrikaanse varkenspest Georgië eind 2006 binnengedrongen vanuit zuidelijk Afrika, via de haven van Poti aan de Zwarte Zee, waar varkens afval hebben gegeten dat door een schip werd geloosd! Vandaag rukt de ziekte naar het noorden op met een gemiddelde snelheid van 350 km per jaar. De besmettelijke periodes hangen samen met de seizoenen. Er is een groter aantal besmettingshaarden tijdens de zomer en de herfst. Daarnaast werd een fenomeen van “sprongen” op lange afstand vastgesteld. Zo heeft de ziekte in de lente van 2011 de haven van Moermansk bereikt, op meer dan 3000 km van zuidelijk Rusland en dichtbij de grens met Finland. In 2009 heeft ze 2000 km afgelegd tot Sint-Petersburg... Vandaag worden Georgië, Armenië en het zuiden van de Russische Federatie beschouwd als gebieden waar het AVPV zich heeft genesteld. Het aantal “haarden op lange afstand” neemt bovendien elk jaar toe. Rusland overweegt een bufferzone rond de besmette regio in te stellen, wat de varkenspest in sommige gebieden zou kunnen stoppen, en overweegt de maatregelen uit te breiden tot de everzwijnpopulaties. Volgens de FAO zal het echter moeilijk zijn de ziekte te bestrijden aangezien de boeren de aanwezigheid van AVPV-haarden liever niet melden uit vrees dat hun dieren systematisch en zonder gepaste schadevergoeding worden geslacht.

Ik wens graag volgende inlichtingen over dat onderwerp:

- De Afrikaanse varkenspest is endemisch in de Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara. Kunt u een stand van zaken geven van de betrokken landen en de invloed ervan op de bevolking van de aangetaste landen? Welke hulp verlenen België en Europa in dat kader?

- Wat zijn de recentste berichten over de verspreiding van die epidemie? Zijn België en de aangrenzende landen voorbereid als een dergelijke epidemie zich zou voordoen? Welke maatregelen werden in het kader van de Europese Unie genomen?

- Welke druk kan Europa uitoefenen op de landen die getroffen zijn door de epidemie opdat zij maatregelen zouden nemen om de epidemie onder controle te krijgen?Welke hulp kunnen België en de Europese Unie bieden?

Antwoord ontvangen op 28 januari 2012 :

In subsaharisch Afrika spelen wilde varkenssoorten (wrattenzwijn, …) de rol van reservoir van Afrikaanse varkenspest. Het gaat om dragers die gewoonlijk geen klinische tekenen vertonen. De soorten die bij infectie wel klinische tekenen vertonen zijn voornamelijk gedomesticeerde varkens en Europese everzwijnen.

Een groot aantal landen in subsaharisch Afrika doet geregeld melding van uitbraken bij gedomesticeerde varkens. Bij die haarden kunnen enkele varkens tot enkele tienduizenden varkens betrokken zijn. 100 % van de getroffen dieren kunnen daarbij verloren gaan (sterfte als gevolg van het virus en slachten). Het is echter moeilijk om de impact van deze ziekte op de hele veestapel en de populaties van de getroffen landen in subsaharisch Afrika kwantitatief nauwkeurig te bepalen. Zij vormt echter geen enkel risico voor de gezondheid van de mens

België en Europa hebben geen hulp geboden bij de bestrijding van de ziekte. Eventuele andere hulp valt onder de bevoegdheid van Ontwikkelingssamenwerking.

In Europa werd de ziekte in 1994 op het Iberisch schiereiland gemeld en uitgeroeid. Ze wordt echter nog steeds geregeld vastgesteld in Sardinië, als gevolg van het feit dat gedomesticeerde varkens daar in open lucht worden gehouden en van de aanwezigheid van het virus in de populatie van wilde everzwijnen.

Recenter dook de ziekte op in de Kaukasus (Georgië, Azerbeidzjan en Armenië) en in Rusland.

Sinds 2007 meldde Rusland meerdere uitbraken (meer dan 200) op het hele grondgebied, bij gedomesticeerde varkens en bij wilde everzwijnen. 28 haarden werden gemeld in 2011, en bijna 90 000 varkens werden geslacht. De laatste haard werd geteld op 12 januari 2012, niet ver van de grens met Oekraïne en Georgië, met 35 000 geslachte varkens.

Op 5 april 2011 startte Rusland met een grootschalig programma voor het uitroeien van Afrikaanse varkenspest in de getroffen gebieden. De volgende maatregelen zijn daarin opgenomen:

De aanwezigheid van de ziekte dichtbij de grens van de Unie is een ernstig probleem voor de Europese varkensstapel.

Een richtlijn (Richtlijn 2002/60/EC) en een beschikking (Beschikking 2003/422/EC) tot vaststelling van maatregelen tegen Afrikaanse varkenpest werden uitgevoerd.

Er werden ook bijgevolg door de Europese Unie maatregelen getroffen met betrekking tot het vervoer van varkens naar Rusland (Besluit 2011/78/EU). Die maatregelen moeten ervoor zorgen dat vervoermiddelen waarmee varkens naar Rusland worden gebracht en die vervolgens naar de Unie terugkeren grondig worden gereinigd/ontsmet. Er werd reeds eerder een andere Europese beschikking aangenomen (Beschikking 2005/363/EG) met als doel verspreiding van de ziekte vanuit Sardinië tegen te gaan. Bovendien is de invoer vanuit Rusland van levende varkens of producten op basis van varkensvlees in de Europese Unie verboden, ook voor persoonlijk gebruik.

In België is er het koninklijk besluit van 19 maart 2004 betreffende de bestrijding van de Afrikaanse varkenspest dat preventie- en bestrijdingsmaatregelen vastlegt die moeten worden genomen bij een vermoeden of een uitbraak bij gedomesticeerde of wilde varkens.

Omdat onlangs gevallen van klassieke varkenspest werden gemeld in de buurlanden (bij everzwijnen in Duitsland en Luxemburg) heeft België zich voorbereid op het optreden van een uitbraak van klassieke varkenspest op zijn grondgebied (uitwerken van crisisdraaiboeken) en van die voorbereiding kan ook gebruik worden gemaakt bij een uitbraak van Afrikaanse varkenspest, aangezien beide ziekten zeer vergelijkbaar zijn.

Het risico van besmetting in Europa met Afrikaanse varkenspest is zeer actueel, wat blijkt uit het feit dat de Europese Commissie onlangs opdracht gaf voor het uitvoeren van onderzoeken met het oog op de evaluatie van het risico van overdracht en waarvan de resultaten onlangs werden gepubliceered (Wieland B. et al, 2011, Qualitative risk assessment in a data-scarce environment: A model to assess the impact of control measures on spread of African Swine Fever). De Commissie heeft contact opgenomen met de Russische veterinaire diensten om hen bij de bestrijding van de ziekte te helpen.

De efficiëntste hulp die de Europese Commissie aan Rusland zou kunnen bieden, ligt in het gebruik van de expertise die zij in het betreffende domein heeft verworven bij veterinaire missies die tot doel hebben deze ziekte doelmatiger te bestrijden.