Schriftelijke vraag nr. 5-364

van Bart Tommelein (Open Vld) d.d. 17 november 2010

aan de minister van Binnenlandse Zaken

Politie - Aangifte strafbare feiten via internet - Werking van eCops - Toepassing van het Nederlandse systeem

politie
elektronische overheid
computercriminaliteit

Chronologie

Vraag nr. 5-364 d.d. 17 november 2010 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Sinds 1 november 2010 is het in Nederland mogelijk om via Skype en webcam aangifte te doen van sommige strafbare feiten.

De burgers die van dit systeem gebruik maken, moeten zich niet langer persoonlijk aanmelden op het politiebureau. Er wordt een afspraak gemaakt en op het afgesproken uur neemt de politie via Skype contact op met de aangever. De aangever identificeert zich met een identiteitskaart of rijbewijs. Achteraf stuurt de politie de uitgewerkte aangifte naar de aangever voor ondertekening. Voorlopig gaat het vooral om cybercriminaliteit zoals heling via verkoopsites, kinderporno en hacking. In de toekomst zou dit verder worden uitgebreid naar strafbare feiten.

In België kennen we al langer het onlinemeldpunt eCops. Dat is momenteel echter niet meer dan een meldpunt voor burgers die frauduleuze e-mails hebben ontvangen of kinderporno hebben gevonden. Een melding op eCops kan een verdere actie door de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie, politie of Justitie tot gevolg hebben. Het gaat hier dus niet om echte aangiftes, maar om meldingen die kunnen bijdragen tot lopende of verdere onderzoeken. In België heeft driekwart van de inwoners toegang tot internet. Het lijkt mij daarom logisch dat dit medium almaar meer zal worden gebruikt, ook door onze politie- en veiligheidsdiensten. Voor mensen die minder mobiel zijn, kan het internet de ideale oplossing zijn.

Daarom kreeg ik graag een antwoord op de volgende vragen:

1) Kan het systeem eCops worden uitgebreid zodat de burgers via het internet ook aangiften kunnen doen van dit soort misdrijven en bij uitbreiding van andere misdrijven?

2) Hoeveel meldingen van internetgerelateerde misdrijven kwamen in 2008 en 2009 via eCops binnen? Welke follow-up kregen die meldingen?

3) Komen er via het onlinemeldingssysteem ook andere meldingen en / of klachten binnen?

4) Zo ja, hoeveel waren er in 2008 en 2009? Welke follow-up krijgen ze?

5) Hoe staat de minister tegenover het invoeren / uitbreiden van aangiftes via het internet?

Antwoord ontvangen op 12 januari 2011 :

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vragen.

1. en 5. Momenteel zijn er twee verschillende systemen actief die elk een eigen finaliteit hebben:

eCops.be is een systeem dat gegroeid is uit het Centraal Gerechtelijk Meldpunt van de toenmalige Gerechtelijke Politie. Dit meldpunt liet oorspronkelijk toe om op een anonieme wijze melding te maken van kinderpornografie. eCops werd vervolgens opgestart n.a.v. de samenwerking tussen de cel internetbewaking van de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie en de Federale Politie. Sinds deze samenwerking is het meldpunt uitgegroeid tot een meldpunt voor internetgerelateerde criminaliteit. eCops wordt beheerd door de Federal Computer Crime Unit. Er is geen identificatieverplichting voor de meldende internaut. Er moet verder benadrukt worden dat eCops een MELDpunt en dat meldingen niet gelden als klacht: burgers die slachtoffer zijn van criminele feiten en dit melden via eCops, dienen zich steeds naar de lokale politie te begeven voor formele klachtopname.

Daarnaast beheert de geïntegreerde politie, in samenwerking met FEDICT, het “e-loket” of “Police-on-Web”. Dit virtuele loket laat toe om online een aangifte te doen van een zeer beperkt aantal misdrijven dat via een VPV (vereenvoudigd proces-verbaal) kan afgehandeld worden. Concreet gaat het om (brom)fietsdiefstal, winkeldiefstal en vandalisme. Het “e-loket” vereist echter een formele identificatiemethode van de klager. FEDICT heeft het technisch mogelijk gemaakt om zich op drie manieren te identificeren: met de e-ID, via het gebruik van een token of met een account op het federaal portaal.

De klachten worden onmiddellijk overgemaakt aan de lokale politie die ze volgens de modaliteiten van een VPV afhandelt.

Police-on-web kan derhalve enkel worden toegepast voor die fenomenen die voorkomen op (restrictieve) lijst en die via een vereenvoudigd PV (VPV) kunnen worden afgehandeld; deze lijst werd opgesteld door het College van Procureurs-Generaal en kan ook enkel na overleg met hen worden gewijzigd.

Momenteel zijn er geen initiatieven die worden genomen in de richting zoals wordt voorgesteld door de vraagsteller.

Indien er zou beslist worden om het systeem uit te breiden, dan dient er in elk geval te worden nagegaan of beide systemen (eCops en police-on-web) naast elkaar kunnen blijven bestaan vanuit het oogpunt van eenvormigheid, dus om verwarring bij de burger te vermijden. In dat geval dient er trouwens nauwkeurig te worden nagegaan welke bijkomende misdrijven elektronisch zouden kunnen worden gemeld of waarvoor klacht zou kunnen worden ingediend. Zo is bijvoorbeeld oplichting op internet een fenomeen dat niet via een VPV kan worden afgehandeld gezien van bij het begin de aanwezigheid van een magistraat noodzakelijk is om vorderingen ter identificatie te verstrekken. Voorts kan men, zeker bij klachtdelicten, niet van onder de verplichting tot een persoonlijke en ondertekende klacht uit. Het College van Procureurs-Generaal zal zich derhalve over deze problematiek dienen te buigen en uit te spreken en er moet worden nagegaan of de strafprocedure niet moet worden aangepast.

Het aspect capaciteit mag evenmin uit het oog worden verloren. Een uitbreiding zal de werklast doen stijgen en de bevoegde dienst (FCCU) is actueel niet in staat om een verhoging van de aangiftes en/of klachten te verwerken.

Rekening houdend met het capaciteitsprobleem pleit de politie sinds enige tijd wel voor een specifieke uitbreiding van het toepassingsgebied van het e-loket, meer bepaald met betrekking tot de aangifte van feiten op het gebied van internetfraude. Deze uitbreiding zou als voordeel hebben dat niet alleen de aangiftebereidheid zal stijgen, maar ook dat de informatie die cruciaal is voor het verder onderzoek wordt gevat en in real-time kan doorstromen naar de betrokken diensten.

2., 3. en 4. Via www.ecops.be kunnen inbreuken, door de surfer vastgesteld op het internet, gemeld worden. De verwerking van de eCops-meldingen voor inbreuken op de economische wetgeving worden rechtstreeks overgemaakt aan de FOD Economie. Sinds augustus 2009 worden de meldingen ontvangen via Child Focus, alsook deze door de internaut gekwalificeerd als ‘kinderpornografie’ of ‘zeden’, rechtstreeks overgemaakt aan de Centrale dienst Mensenhandel van de federale politie.

In de toekomst wil de FCCU nog meer dergelijke interne partnerships aangaan om zo de meldingen sneller bij de bevoegde eenheden te krijgen.

In 2008 werden 12 534 meldingen gedaan die verwerkt moesten worden door de federale politie, 8 953 daarvan leidden tot de vaststelling van een misdrijf of tot relevante informatie over een misdrijf.

In 2009 werden 14 692 meldingen gedaan die verwerkt moesten worden door de federale politie, 9 891 daarvan leidden tot de vaststelling van een misdrijf door de FCCU of tot relevante informatie over een misdrijf.

In de onderstaande tabel staan de kwalificaties die werden toegekend aan de verschillende misdrijven of relevante informatie over misdrijven.

Bron: eCops, extractie 10 februari 2010.

(***) De meldingen van aanzet tot ontucht minderjarige, kinderpornografie bezit/distributie, mensenhandel en zeden andere, worden sinds augustus 2009 rechtstreeks overgemaakt aan de cel mensenhandel. Gezien de FCCU niet meer verantwoordelijk is voor de juiste kwalificatie en opvolging van deze meldingen worden ze niet meer in de tabel vermeld.

Wat de opvolging betreft: zodra de FCCU een eCops-melding ontvangt:

• evaluatie of de melding een inbreuk op de Belgische wetgeving betreft;

• stellen van eventuele dringende handelingen (bijvoorbeeld offline laten halen van schadelijke inhoud als actieve zoekertjes, phishingsites; ingrijpen bij (voortdurend) slachtofferschap, enz.);

• bepalen van de bevoegde dienst:

  • indien bevoegdheid andere dienst: doorzending voor verdere afhandeling

  • indien eigen bevoegdheid: eerste onderzoeksverrichtingen uitvoeren en registreren

• antwoord sturen aan de melder met eventuele doorverwijzing naar lokale politie voor klachtopname indien slachtoffer;

• eventuele opmaak proces-verbaal of ander gerechtelijk document (RIR, INO, enz.) en verdere afhandeling.