Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-250

van Peter Van Rompuy (CD&V) d.d. 25 oktober 2010

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Maatschappelijke Integratie

Invaliditeit per ziektegroep

invaliditeitsverzekering
geestelijk gehandicapte
officiële statistiek
lichamelijk gehandicapte

Chronologie

25/10/2010Verzending vraag
13/7/2011Antwoord

Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-11

Vraag nr. 5-250 d.d. 25 oktober 2010 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Het RIZIV publiceert jaarlijks tal van statistische gegevens, waaronder de statistische gegevens van de uitkeringen verricht door het RIZIV.

Een van de tabellen die men in deze publicatie kan aantreffen geeft het aantal invaliden per ziektegroep weer voor de jaren 2004 tot 2008.

Bij het bestuderen van deze tabel kan men vaststellen dat het aantal invaliden jaarlijks een vrij sterk stijgende tendens vertoont. In 2004 werden 204 397 mensen als invalide gekwalificeerd. In 2008 zijn dat er al 232 153, een vermeerdering van bijna 28 000 invaliden op 4 jaar tijd.

Vooral bij het aantal invaliden die aan psychische stoornissen lijden ziet men een sterk opgaande trend. In de periode 2007-2008 kan men zelfs vaststellen dat het aantal met meer dan 4 000 mensen is gestegen. Ook het aantal invaliden als gevolg van een ziekte van het bewegingsstelsel en het bindweefsel stijgt jaar na jaar.

Om deze redenen had ik van de geachte minister graag een antwoord gekregen op de volgende vragen:

1.)Hoe verklaart de minister de jaarlijkse toename van het aantal invaliden?

2.)Is deze evolutie dezelfde voor de werknemers en zelfstandigen?

3.)Heeft de minister reeds zicht op de evolutie voor 2009?

4.)Hoe verklaart de minister het sterk stijgende aantal invaliden die aan een psychische stoornis lijden?

5.)Hoe verklaart de minister het sterk stijgende aantal invaliden die aan een ziekte van het bewegingsstelsel en het bindweefsel lijden?

Antwoord ontvangen op 13 juli 2011 :

1. De jaarlijkse toename van het aantal invaliden kan als volgt worden verklaard :

- vanaf 1997 werd de pensioenleeftijd voor vrouwen om de drie jaar met een jaar verlengd. Vanaf 2009 bedraagt de pensioenleeftijd voor vrouwen, net als voor de mannen 65 jaar. De verhoging van de pensioenleeftijd voor vrouwen heeft er vanaf 1997 toe geleid dat meer vrouwen in invaliditeit terecht kwamen. Enerzijds blijven vrouwen die tot de pensioenleeftijd invalide zijn erkend, tot op latere leeftijd uitkeringsgerechtigd, anderzijds kunnen vrouwen tot op latere leeftijd (na hun 60ste) nog intreden in invaliditeit;

- de participatie op de arbeidsmarkt is zeer sterk toegenomen. Vooral vrouwen zijn de afgelopen jaren steeds meer actief op de arbeidsmarkt en dit tot op latere leeftijd. Het aantal uitkeringsgerechtigden die kans hebben om invalide te worden, is hierdoor toegenomen;

- een derde verklarende factor voor de toename van het aantal invaliden is de vergrijzing van de bevolking. Steeds meer uitkeringsgerechtigden zijn terecht gekomen in de oudere leeftijdscategorieën waar de kans op invaliditeit hoger ligt.

De volledige studie over de verklarende factoren met betrekking tot de stijging van het aantal invaliden, kan worden geraadpleegd op de website van het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV) :

www.riziv.fgov.be/information/nl/studies/index.

2. In de tabel in bijlage wordt de evolutie van het aantal invaliden per ziektegroep in de regeling voor zelfstandigen en in de algemene regeling voor de periode 2004 tot 2009 weergegeven.

De evolutie van het aantal invaliden in de regeling voor zelfstandigen is eveneens stijgend. In de periode 2004 tot 2009 steeg het aantal invaliden zelfstandigen met 14,16 %. In de algemene regeling is de stijging meer uitgesproken namelijk 20 %.

In de algemene regeling zijn de psychische stoornissen de voornaamste oorzaak van invaliditeit, gevolgd door ziekten van het bewegingsstelsel en het bindweefsel. De derde oorzaak van invaliditeit betreft de hart- en vaatziekten.

Bij de zelfstandigen is de belangrijkste oorzaak van invaliditeit de ziektegroep 13 (ziekten van het bewegingsstelsel en het bindweefsel). De psychische stoornissen die ook bij de zelfstandigen sterk toenemen, is de tweede oorzaak van invaliditeit. Net zoals in de algemene regeling zijn hart- en vaatziekten de derde oorzaak van invaliditeit.

3. De evolutie voor het jaar 2009 wordt opgenomen in de tabel in bijlage.

4. Deze evolutie betreft niet alleen België. Het aandeel van de psychische aandoeningen in de uitkeringen voor arbeidsongeschikte personen stijgt in alle industrielanden. Het RIZIV participeert in dat verband in een netwerk van de OESO dat onder andere dit probleem beter wil begrijpen. In dit stadium denken we dat deze stijging een samenloop van meerdere factoren is :

a. Onze maatschappij kent al verschillende jaren een sterke stijging van psychische stoornissen zoals depressie of stress, die duidelijk met de arbeidsomstandigheden zijn verbonden.

b. Ons eerstelijnsysteem herkent deze stoornissen beter.

c. Mensen met psychische stoornissen worden op de arbeidsmarkt enigszins gestigmatiseerd, waardoor ze moeilijker weer aan de slag gaan. Deze stigmatisering heeft dikwijls tot gevolg dat ze afhaken en gedurende lange periodes in de invaliditeit zitten. Meer algemeen onderzoekt het RIZIV op dit ogenblik in een werkgroep “arbeidsongeschiktheid” de recente evoluties van arbeidsongeschiktheid, en het vraagstuk van de psychische stoornissen staat er ook op de agenda. De werkgroep buigt zich zowel over de medische en sociale follow-up van de verzekerden als over hun verbeterde re-integratie, op vrijwillige basis, in de arbeidsmarkt.

5. Ook de spier- en gewrichtsaandoeningen nemen in grote mate toe, zowel op Belgisch als op Europees vlak. Men kan natuurlijk moeilijk van een epidemie spreken, maar deze evolutie van chronische ziektes in het algemeen en van deze ziektes in het bijzonder heeft duidelijk een directe weerslag op de arbeidsmarkt en dus op het aantal invaliden. Ons vergoedingsstelsel voor arbeidsongeschiktheid volgt deze evolutie door de mensen met een erkende aandoening te vergoeden.

Evolutie aantal invaliden per ziektegroep – regeling voor zelfstandigen

Ziektegroep

2004

2005

2006

2007

2008

2009

1 Besmettelijke en parasitaire ziekten

174

169

172

181

181

186

2 Gezwellen

1.411

1.518

1.625

1.770

1.837

1.976

3 Endocriene, voedings-en stofwisselingsziekten

483

488

499

478

450

465

4 Ziekten van het bloed en bloedvormende organen

24

27

26

32

31

31

5 Psychische stoornissen

3.092

3.172

3.282

3.397

3.439

3.668

6 Ziekten van het zenuwstelsel en de zintuigen

962

975

1.023

1.053

1.106

1.166

7 Ziekten van het hartvaatstelsel

2.723

2.697

2.684

2.668

2.591

2.548

8 Ziekten van de ademhalingswegen

486

471

489

478

464

435

9 Ziekten van het spijsverteringsstelsel

447

440

456

449

446

463

10 Ziekten van het urogenitaalsysteem

149

154

149

148

160

180

11 Complicaties van zwangerschap, bevalling en kraambed

1

6

6

8

5

6

12 Ziekten van de huid en de celweefsels

97

99

99

107

105

112

13 Ziekten van het bewegingsstelsel en het bindweefsel

4.625

4.694

4.897

5.052

5.157

5.521

14 Congenitale afwijkingen

72

72

71

68

78

77

15 Aandoeningen met oorsprong in de perinatale periode

2

2

2

2

5

4

16 Symptomen en onvolledig omschreven ziektebeelden

515

505

511

484

436

447

17 Ongevalsletsels en vergiftigingen

1.757

1.867

1.942

2.027

2.061

2.145

Totaal

17.020

17.356

17.933

18.402

18.552

19.430

Evolutie aantal invaliden per ziektegroep – algemene regeling

Ziektegroep

2004

2005

2006

2007

2008

2009

1 Besmettelijke en parasitaire ziekten

1.951

1.952

1.969

2.024

2.108

2.133

2 Gezwellen

11.697

12.197

12.918

13.592

14.266

15.099

3 Endocriene, voedings-en stofwisselingsziekten

5.112

5.152

5.214

5.308

5.430

5.604

4 Ziekten van het bloed en bloedvormende organen

361

368

373

390

392

413

5 Psychische stoornissen

66.031

68.272

70.833

74.054

78.112

83.239

6 Ziekten van het zenuwstelsel en de zintuigen

12.817

13.024

13.450

13.821

14.347

14.895

7 Ziekten van het hartvaatstelsel

19.744

19.517

19.415

19.372

19.216

19.446

8 Ziekten van de ademhalingswegen

6.125

5.868

5.749

5.664

5.562

5.674

9 Ziekten van het spijsverteringsstelsel

6.048

5.973

5.971

6.052

6.143

6.241

10 Ziekten van het urogenitaalsysteem

1.888

1.917

1.990

2.002

2.009

2.046

11 Complicaties van zwangerschap, bevalling en kraambed

305

339

389

436

510

525

12 Ziekten van de huid en de celweefsels

1.039

1.073

1.145

1.203

1.241

1.321

13 Ziekten van het bewegingsstelsel en het bindweefsel

51.850

52.951

55.441

58.032

60.595

65.169

14 Congenitale afwijkingen

1.439

1.442

1.449

1.510

1.536

1.577

15 Aandoeningen met oorsprong in de perinatale periode

27

30

27

27

26

29

16 Symptomen en onvolledig omschreven ziektebeelden

4.160

4.487

4.734

4.895

4.884

5.297

17 Ongevalsletsels en vergiftigingen

13.803

14.033

14.755

15.302

15.776

16.595

Totaal

204.397

208.595

215.822

223.684

232.153

245.303