Schriftelijke vraag nr. 5-2066

van Bert Anciaux (sp.a) d.d. 12 april 2011

aan de minister voor Ondernemen en Vereenvoudigen

Verkoop van militair materieel door Defensie - Toekenning van exportlicenties - Landen met een niet-democratisch signatuur

krijgsmacht
bewapening
uitvoervergunning
wapenhandel
gevechtsvoertuig

Chronologie

Vraag nr. 5-2066 d.d. 12 april 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

In de vraag om uitleg nr. 5-697 (Handelingen, Commissie voor de Buitenlandse Betrekkingen en voor de Landsverdediging van de Senaat, COM 5-58, blz. 15) aan de minister van Landsverdediging over de verkoop van militair materieel wees de minister erop dat de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie verantwoordelijk is voor het afleveren van een exportlicentie.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Beaamt de geachte minister mijn stelling dat België geen wapens en materieel kan en mag verkopen aan regimes die deze tuigen mogelijks inzetten tegen de eigen bevolking teneinde een democratische beweging te fnuiken? Kan hij mij bevestigen dat de FOD Economie geen exportlicenties verschaft voor de verkoop aan landen met een niet-democratisch signatuur of met een dubieuze reputatie op het gebied van mensenrechten? Op basis van welke argumenten kan hij mij dit verzekeren? Kan hij dit beleid illustreren met recente voorbeelden?

2) Welke regeling (wet, besluiten, richtlijnen) geldt er voor de exportlicenties van de wapens en het materieel dat Defensie wenst te verkopen? Wie beslist over de praktische afhandelingen? Wie draagt hier de eindverantwoordelijkheid? Kan hij dit illustreren aan de hand van een aantal recente verkopen: welke wapens / materieel, aan wie en op basis van welke wet- of regelgeving? Kan hij mij een lijst bezorgen van de exportlicenties (met bestemming) van militair materieel die zijn afgeleverd in de periode van 2006 tot 2010?

3) Zijn er al contacten geweest met Defensie voor een exportlicentie bestemd voor de AIV-DF90 voertuigen?

Antwoord ontvangen op 4 juli 2011 :

1. Voor het goedkeuren van uitvoervergunningen, waarbij de goederen bestemd zijn voor een niet-westers land, wordt door de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie steeds het advies ingewonnen van de FOD Buitenlandse Zaken. Indien Buitenlandse Zaken geen positief advies geeft wordt er geen uitvoervergunning toegestaan. Bij de beoordeling van de aanvragen voor uitvoer van militair materieel wordt, met inachtneming van de aard van het goed, de eindbestemming en de eindgebruiker, per geval rekening gehouden met de acht criteria van de Europese gedragscode, onder meer:

- Criterium 2: Eerbiediging van de mensenrechten in het land van eindbestemming en naleving van het internationaal humanitair recht door dat land;

- Criterium 3: Interne situatie van het land van eindbestemming ten gevolge van spanningen of gewapende conflicten.

2. De controle op de handel in militair materieel wordt in België geregeld door:

- de wet van 5 augustus 1991 betreffende de in-, uit- en doorvoer van en de bestrijding van illegale handel in wapens, munitie en speciaal voor militair gebruik of voor ordehandhaving dienstig materieel en daaraan verbonden technologie;

- het koninklijk besluit van 8 maart 1993 tot regeling van de in-, uit- en doorvoer van wapens, munitie en speciaal voor militair gebruik of voor ordehandhaving dienstig materieel en daaraan verbonden technologie;

- de bijzondere wet van 12 augustus 2003 tot wijziging van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen (regionalisering wapenhandel);

- het gemeenschappelijk standpunt 2008/944/GBVB van de Raad van 8 december 2008 tot vaststelling van gemeenschappelijke voorschriften voor de controle op de uitvoer van militaire goederen en technologie.

Aanvragen voor de uitvoer van militaire goederen naar de NAVO- en EU-lidstaten en daarmee gelijkgestelde landen (Australië, Japan, Nieuw-Zeeland en Zwitserland) worden in beginsel door de Dienst Vergunningen van de FOD Economie afgehandeld. Aanvragen voor uitvoer naar alle overige landen, worden voor advies voorgelegd aan de FOD Buitenlandse Zaken. Dit advies wordt steeds opgevolgd.

De beoordeling van een aan- of verkoopdossier door het Belgische Leger of de federale politie en de procedure voor het afsluiten van de bijhorende contracten behoort tot de bevoegdheden van het ministerie van Defensie en de FOD Binnenlandse Zaken.

Voor de internationale politieke context en de motivering van het positieve advies door Buitenlandse Zaken voor de verschillende dossiers verwijs ik naar mijn collega van Buitenlandse Zaken.

Elk semester wordt er door de FOD Economie een overzichtelijk rapport aan het Parlement voorgelegd met de nieuw afgeleverde vergunningen, met per land, het aantal vergunningen en het totaalbedrag. Voor de niet-westerse landen wordt ook het soort product vermeld.

Hieronder vindt het geachte lid een overzicht van het aantal afgeleverde uitvoervergunningen, per land van bestemming, in de periode 2006 tot 2009:

Ik vestig uw aandacht op het feit dat de eindgebruiker in de regel steeds de reguliere strijdkrachten of ordediensten zijn. Uitzonderingen hierop waren:

- de verkoop van één vrachtwagen aan het ministerie van Openbare Werken in Burundi (2006);

- de gift van twee minibussen aan liefdadigheidsinstellingen in Benin (2007);

- de gift van één vrachtwagen aan liefdadigheidsinstellingen in Burundi (2008);

- de gift van meerdere vrachtwagens en generatoren aan liefdadigheidsinstellingen in de Democratische Republiek Congo (2009);

- de levering van testmunitie aan een firma in Israël met het oog op de levering van munitie aan het Belgische leger (2009).

Het meest recente rapport voor het tweede semester 2010 wordt momenteel gefinaliseerd. In uitvoering van artikel 17 van de wet van 5 augustus 1991 zal dit aan het Parlement worden overgemaakt

3. Een aanvraag om een uitvoervergunning voor AIV-DF90 voertuigen werd door mijn diensten nog niet ontvangen.