Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-1753

van Bert Anciaux (sp.a) d.d. 16 maart 2011

aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken en Institutionele Hervormingen

Verenigde Staten - Vakbondsrechten - Schending - Reactie van België en Europa

Verenigde Staten
vakbond
vakbondsrechten

Chronologie

16/3/2011Verzending vraag
7/10/2011Antwoord

Vraag nr. 5-1753 d.d. 16 maart 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Al weken op rij bezetten duizenden betogers het parlementsgebouw in Madison, de hoofdstad van Wisconsin. Ze houden het parlementsgebouw van deze Amerikaanse staat sinds 15 februari 2011 bezet. Al 100 000 demonstranten bewegen zich in de omliggende straten. Dit alles omdat de gouverneur, Scott Walker, de overheidsvakbonden wil kortwieken. Ook in de straten rond het gebouw is er geen doorkomen aan. Dit alles veroorzaakte een ongeziene golf van protest, in een landbouwstaat die minder inwoners telt dan Vlaanderen.

De betogers keren zich tegen de plannen van gouverneur Scott Walker, een republikein die in 2010 aan de macht kwam dankzij de gulle steun van de broers Koch. Deze multimiljardairs pompten de afgelopen maanden ook miljoenen dollar in de rechts-conservatieve Tea Party.

Scott Walker heeft een plan klaar om de overheidsvakbonden in zijn staat helemaal en tot het einde te kortwieken. Vakbonden zouden geen collectieve arbeidsovereenkomsten meer mogen afsluiten en het wordt hen bijna onmogelijk gemaakt lidgeld te innen. De werknemers zouden ook ieder jaar opnieuw moeten stemmen over de levensvatbaarheid van elke vakbond. Enkel de politievakbond en de vakbond van de brandweerlui ontspringen de dans. Dit zijn net de vakbonden die Walker tijdens de voorbije verkiezingen steunden. De gouverneur presenteert zijn aanval op de vakbonden als een besparingsplan. Net als de meeste andere staten kampt Wisconsin na de kredietcrisis met een begrotingstekort. Maar volgens Nobelprijswinnaar Paul Krugman heeft de aanval op de vakbonden niets te maken met besparingen.

Vakbonden zijn zowat de belangrijkste krachten die in staat zijn een tegengewicht te bieden aan "big money". De achteruitgang van de democratie in de Verenigde Staten heeft alles te maken met de teleurgang van vele vakbonden in de private sector. Bedrijven verhuisden hun vestigingen massaal naar meer zuidelijke staten, waar de vakbonden zwak staan en de syndicale rechten minimaal zijn. Amper 12 % van de Amerikaanse werknemers is lid van een vakbond. Achter de aanval zitten ook politieke motieven. De republikeinen gebruiken hun overwinning in de voorbije verkiezingen om de laatste resten van de vakbonden te vernietigen. Niet toevallig zijn de vakbonden belangrijke financiële en organisatorische krachten in de kiescampagnes van de democraten. In twaalf staten wisten republikeinen al gelijkaardige wetten door te voeren. In Wisconsin, en tegelijk ook in enkele andere staten als Ohio en Indiana, werpen de vakbonden de ultieme barricade op. Dat is niet toevallig, want Wisconsin wordt wel eens Amerika's laboratorium van de democratie genoemd. Of ze hun slag thuis halen blijkt de komende dagen. De democratische parlementsleden vluchtten alvast de Staat uit en doken onder zodat Walker hen niet manu militari naar Madison kan brengen om aan zijn quorum te komen.

De strijd voor het behoud van de rechten van vakbonden binnen de VS is echter eveneens belangrijk voor Europa. De VS is onze voornaamste partner en indien daar de democratische rechten van vakbonden met de voeten worden getreden, dreigt dit binnen korte termijn gevolgen te hebben voor Europa.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Is de minister op de hoogte van deze onheilspellende evoluties in de VS?

2) Voerde hij hierover al gesprekken met zijn Amerikaanse collega?

3) Werd er bijkomende informatie gevraagd aan de Amerikaanse ambassadeur in ons land?

4) Kwam deze schending van de rechten van de vakbonden reeds ter sprake op de Europese ministerraden?

5) Welke initiatieven neemt ons land om te voorkomen dat deze aanval op de fundamentele rechten van vakbonden ook in Europa kunnen bedreigen?

Antwoord ontvangen op 7 oktober 2011 :

1. De kwestie van de vakbondsvrijheden in een aantal staten van de Verenigde Staten van Amerika is mij welbekend. Ze werd onlangs nog ter sprake gebracht in het kader van de werkzaamheden van de 100ste zitting van de Internationale Arbeidsconferentie, in juni jongstleden. Het ging meer bepaald over de vakbondsvrijheden in de staat Wisconsin.

2-4). De problematiek van de vakbondsvrijheden maakte geen deel uit van mijn gesprek met mijn

Amerikaanse collega, de Amerikaanse ambassadeur in Brussel en van de vergadering van de Europese ministerraad.

5. De Europese landen zorgen voor het vrijwaren van onze vakbondsvrijheden, zoals opgenomen in de overeenkomst van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) nr. 87 betreffende de vakbondsvrijheid en de bescherming van het vakverenigingsrecht en de overeenkomst van de Internationale Arbeidsorgansiatie nr. 98 betreffende het recht van organisatie en collectief overleg, maar ook in overeenkomsten van de Raad van Europa.

België is steeds een toonvoorbeeld geweest voor het waarborgen van vakbondsrechten. Samen met twaalf andere Europese staten is ons land dan ook partij bij het aanvullend protocol van het Sociaal Handvest en aanvaardt het het beginsel van collectieve klachten die bij de Raad van Europa tegen een staat kunnen worden ingediend door nationale of Europese vakverenigingen in geval van schendingen van het Sociaal Handvest. Een dergelijke klacht kan leiden tot het aannemen van een resolutie met een tweederde meerderheid.

Om die reden zal België veel belang blijven hechten aan het collectief overleg, dat ook vandaag nog de grondslag blijft voor het eerbiedigen van onze sociale rechten en van de sociale gerechtigheid in ons land en in Europa.