Schriftelijke vraag nr. 5-1666

van Bert Anciaux (sp.a) d.d. 4 maart 2011

aan de minister van KMO's, Zelfstandigen, Landbouw en Wetenschapsbeleid

Nationale onderzoeksprogramma's - Middelen - Aanwending

onderzoeksbeleid
onderzoeksprogramma
onderzoeksbegroting

Chronologie

Vraag nr. 5-1666 d.d. 4 maart 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Jaarlijks spendeert de federale overheid ongeveer 500 000 000 euro aan het federale wetenschapsbeleid. Deze middelen worden grosso modo als volgt aangewend: 200 miljoen naar ruimtevaartactiviteiten, 100 miljoen via dotaties naar de gemeenschappen voor opvang van buitenlandse studenten, 100 miljoen naar de federale wetenschappelijke instellingen en 100 miljoen naar nationale onderzoeksprogramma's, met onder andere de Internationale Attractiepolen (IAP) voor ongeveer 28 miljoen per jaar.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Hoe wordt de 100 miljoen voor federale onderzoeksprogramma's verdeeld? Welke programma's, met welke promotoren, ontvingen welke jaarlijkse subsidies in de periode van 2006 tot 2010? Hoe evolueerde deze subsidiëring? Hoe evalueert de geachte minister deze ontwikkelingen?

2) Kan zij de belangrijkste verwezenlijkingen van deze onderzoeksprogramma's toelichten? Hoe bewijst zij de relevantie van deze subsidiëringen?

Antwoord ontvangen op 14 juli 2011 :

Het geachte lid gelieve hierna het antwoord op zijn vraag te vinden.

1. Al de verschillende Federale Onderzoeksprogramma’s worden goedgekeurd door de ministerraad. In functie van de aan bod komende onderzoeksthema's en/of de finaliteit van de Programma's worden al dan niet samenwerkingsakkoorden afgesloten met de gefedereerde entiteiten.

De programma’s worden uitgevoerd door het Federaal Wetenschapsbeleid, alias BELSPO, via de publicatie van oproepen tot voorstellen in het Belgisch Staatsblad. De ontvangen voorstellen worden vervolgens geëvalueerd op hun wetenschappelijke waarde door externe experts.

De geselecteerde projecten zijn voor het merendeel meerjarige projecten die, afhankelijk van de uitvoeringsmodaliteiten van het programma, op trimestriële, semestriële of jaarlijkse basis worden gefinancierd. Gezien er al jaren met een gesloten enveloppe (circa 100 miljoen euro) wordt gewerkt, worden enkel nieuwe programma’s opgestart na beëindiging van lopende programma’s.

In de periode 2006 – 2011 werden doorheen de verschillende programma’s honderden onderzoeksprojecten en duizenden onderzoekers ondersteund. Het is niet mogelijk hier alle details van deze projecten te vermelden. De projecten en onderzoeksteams die worden gesteund via het programma Interuniversitaire Attractiepolen (IUAP's) worden vermeld in het antwoord op uw vraag nr. 5-1662.

Bijlage 1 geeft een overzicht van de voornaamste federale programma’s, tussen 2006 en 2010 en de corresponderende ventilatie van de betalingskredieten. Bijlage II betreft de Terugmaandaten en bijlage III de Extra Onderzoekers voor dezelfde periode. De begunstigde bedrijven van het Airbusprogramma worden in bijlage IV vermeld. Voor de overige onderzoeksacties die door BELSPO gefinancierd wil ik u verwijzen naar de gegevensbank FEDRA op het volgende adres : http://www.belspo.be/belspo/fedra/

2. Er zijn verschillen in de finaliteit van de verschillende federale programma’s: sommige beogen een ondersteuning van een bepaalde industriële doelgroep op nationaal niveau binnen een internationale context (Airbusprogramma), andere beogen de ondersteuning van wetenschappelijk uitmuntende netwerken tussen het noorden en zuiden van het land (IUAP), streven naar de ontwikkeling van een wetenschappelijk potentieel ter ondersteuning van de beleidsprioriteiten van de federale overheid (Programma’s Duurzame Ontwikkeling, Samenleving en Toekomst) of naar een meer directe wetenschappelijk ondersteuning van het overheidsbeleid (Programma Drugs).

In de wetenschappelijke programma's wordt de kwaliteit van de ondersteunde projecten gegarandeerd via het selectieproces gebaseerd op de evaluatie door externe - vaak buitenlandse - experts, de relevantie voor het beleid wordt, in de programma's met een beleidsondersteunende dimensie, gegarandeerd door de input van de betrokken overheidsdepartementen bij de afbakening van de thema’s. Maar ook door hun betrokkenheid bij de finale selectie van onderzoeksprojecten op basis van externe wetenschappelijke evaluatie. Voor de projecten die een beleidsondersteunende dimensie hebben worden bovendien gebruikerscomités opgericht. Deze zijn samengesteld uit de diverse actoren die potentieel baat kunnen hebben bij het gevoerde onderzoek.

Bovendien worden op regelmatige tijdstippen ex-post evaluaties van gesteunde projecten uitgevoerd en/of evaluaties van de Programma’s zelf. In deze context verwijs ik graag naar de recent uitgevoerde evaluatie van het IUAP-programma.

Op dit ogenblik zijn verscheidene van deze Programma’s in hun eindfase (SSD, Samenleving en Toekomst, ...) dit heeft aanzienlijke implicaties voor de gesteunde onderzoekers en het opgebouwde wetenschappelijk potentieel. Ik zal dan ook op korte termijn een aantal voorstellen neerleggen bij de Ministerraad die de voortzetting van deze – internationaal gewaardeerde - programma’s moet mogelijk maken. Mijn administratie heeft aan de Inspectie van Financiën een ontwerp van nota aan de Ministerraad voorgelegd om de verlenging met een jaar, bij wijze van overgang, mogelijk te maken van de programma’s SSD, Samenleving & Toekomst en AGORA. Dit dossier wordt momenteel nog steeds onderzocht bij de Inspectie van Financiën. Van zodra ik beschik over een volledig dossier, zal ik het punt inschrijven op de agenda van de Ministerraad. Het zal dus aan de regering zijn om zich uit te spreken over deze kwestie.

Bijlage i -

Voornaamste federale onderzoeksprogramma's : verdeling van de ordonnanceringsmiddelen voor de periode 2006-2010

Bijlage ii

Terugmaandaten (terugkeer belgische wetenschappelijke competentie)

realisaties 2006-2010

Bijlage iii

Extra onderzoekers - realisaties 2006-2010

Bijlage iv

De begunstigde bedrijven van het airbusprogramma

• Airbus A 380 : Belairbus, Asco, Sonaca, Eurair, Barco, Acrosoma, Europlasma, Samtech,

Electronic Apparatus, LMS, Advanced Products, XenICs, FOS&S, Septentrio.

• Airbus A400M : (wordt gefinancierd via A380 budget), Sonaca, Sabca, Asco

• Airbus A350XWB : Acrosoma, Electronic Apparatus, Europlasma, Samtech, Euro Heat Pipes

en weldra wellicht ook : Belairbus, Sonaca, Asco, Eurair, Sabca