Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-10054

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld) d.d. 8 oktober 2013

aan de minister van Overheidsbedrijven en Ontwikkelingssamenwerking, belast met Grote Steden

Democratische Republiek Congo - Ontwikkelingshulp - Europese Rekenkamer - Risico op corruptie - Maatregelen

Democratische Republiek Congo
ontwikkelingshulp
Europese Rekenkamer
bilaterale hulp
corruptie

Chronologie

8/10/2013Verzending vraag
29/11/2013Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-10053

Vraag nr. 5-10054 d.d. 8 oktober 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De afgelopen jaren is minstens 1 miljard euro aan EU-steun verloren gegaan in de Democratische Republiek Congo (DRC). Dat meldden controleurs van de Europese Rekenkamer in Luxemburg gisteren in een rapport. De controleurs hebben 16 verschillende projecten geëvalueerd die tussen 2001 en 2013 plaatsvonden in Congo, ter waarde van ongeveer 1,9 miljard euro. Minder dan de helft van de projecten voldoet aan de verwachtingen. Bovendien zouden de resultaten van projecten die wel tot resultaten hebben geleid, na het afloop van het project weer verdwijnen. Duurzaamheid is een onrealistisch perspectief in de meeste gevallen. Eén van de hoofdoorzaken is het systematisch onderschatten van het risico op corruptie door de Dienst voor extern optreden van de Europese Unie (EU).

Ik heb dan ook volgende vragen:

1) Hoe gaat u in de lopende programma's concreet anticiperen op bilateraal vlak op het risico op corruptie? Hoe komen we tot een "zero tolerance" wat corruptie betreft? Kunt u dit zeer concreet toelichten?

2) Kunt u getailleerd per lopend en nog te implementeren ontwikkelingsproject van ons land in Congo aangeven welke concrete maatregelen u heeft getroffen naar aanleiding van dit rapport om de corruptie definitief de wacht aan te zeggen?

3) Wat is het jaarlijkse totaalbedrag van ons land aan bilaterale ontwikkelingshulp voor Congo?

4) Hoe gaat u op Europees niveau inzake de lopende programma's concreet anticiperen op het risico op corruptie? Hoe komen we tot een daadwerkelijk "zero tolerance" wat corruptie betreft? Kunt u dit zeer concreet toelichten en aangeven welke concrete maatregelen zullen worden getroffen op Europees niveau om dergelijke verspilling van ontwikkelingsgeld in de toekomst toe te voorkomen?

5) Welke algemene maatregelen zal ons land nemen om in alle ontwikkelingshulp dossiers tot een daadwerkelijke "zero tolerance" te komen inzake corruptie?

6) Werden Belgische projecten in Congo aangetast door corruptie? Kunt u dit gedetailleerd toelichten? Welke stappen heeft u ondernomen om dit bedrag te recupereren en/of de schuldigen te laten vervolgen?

Antwoord ontvangen op 29 november 2013 :

1. In het indicatief samenwerkingsprogramma met de Democratische republiek Congo (DRC) is de volgende anti-corruptieclausule opgenomen : « aucun offre, paiement, don ou bénéfice de quelque nature que ce soit pouvant être considéré comme un acte illégal ou de corruption, ne pourra être promis, commis, recherché, ou accepté, directement ou indirectement comme une incitation ou compensation liées aux activités dans le cadre de ce Programme indicatif de coopération, y compris toute procédure ayant trait au lancement d’attribution ou d’exécution des marchés publics. Les deux gouvernements s’informeront mutuellement de tout incident ou suspicion d’incident de corruption liés à l’utilisation de fonds programmés dans le PIC. En cas de non application de ces engagements, les deux Parties se consulteront et détermineront les actions appropriées à prendre, qui pourraient inclure notamment le remboursement des fonds détournés et la suspension ou l’arrêt des contributions concernées ».

2. In 2012 werd de oprichting van een integriteitsbureau goedgekeurd binnen de Belgische Technische Coöperatie (BTC), dat een analyse van de meldingen van corruptie op een onafhankelijke manier moet behandelen. Alle medewerkers van BTC, zowel op de hoofdzetel als op het terrein, ontvingen de ethische code, waarin melding gemaakt wordt van de coördinaten van het integriteitsbureau. Zij tekenden voor ontvangst. Integriteitsvragen of -klachten worden eerst door de plaatselijk vertegenwoordiger of de hiërarchische overste binnen BTC behandeld. Slechts indien deze partijen niet in staat zijn de vraag te beantwoorden of de klacht te behandelen, komt het integriteitsbureau op vraag van de indiener tussen. Het integriteitsbureau werkt onafhankelijk, op basis van de onafhankelijke, neutrale positie van interne audit binnen BTC. Informatie wordt anoniem gemaakt alvorens de casussen worden besproken. De wetgeving, meer bepaald artikels 29 et 30 van het wetboek van strafvordering, legt ons op om in het geval van vermoeden van fraude klacht neer te leggen. In geval het gaat over betrokken Belgen of fraude op Belgisch grondgebied, wordt dit gedaan, in geval het niet gaat over Belgen noch over fraude op Belgisch grondgebied wordt er nagegaan wat de mogelijkheden zijn om lokaal klacht neer te leggen, en wordt in overleg met externe experten geanalyseerd wat de mogelijkheden zijn om bij de Belgische justitie klacht neer te leggen.

3. Het indicatief samenwerkingsprogramma met de DRC voorziet een bedrag van 300 miljoen euro voor de periode 2010-2013.

4. Het is de verantwoordelijkheid van de Europese Commissie om de risico’s op corruptie in de lopende Europese programma’s in te schatten.

5. Governance en meer in het bijzonder de verbetering van het bestuur in de partnerlanden is een prioriteit voor de Belgische ontwikkelingssamenwerking die werd opgenomen in de nieuwe wet ontwikkelingssamenwerking en in de nieuwe structuur van het Directoraat-generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp binnen de Federale Overheidsdienst (FOD) Buitenlandse Zaken. Deze dienst heeft reeds een eerste ontwerp beleidsnota over “governance” en de bestrijding van corruptie binnen de ontwikkelingssamenwerking voorbereid . België is lid van U4 , het multi-donor consortium dat uitsluitend gericht is op de bestrijding van corruptie in de ontwikkelingssamenwerking en dat “on-line” vormingen en strategisch advies aanbiedt aan de kaders van de ontwikkelingssamenwerking.

6. Bij het Europese anti-fraude-agentschap OLAF werd een anonieme klacht ingediend over fraude in het kader van het Europese “REJUSCO”-programma voor de ondersteuning van de justitiesector in Oost-Congo dat werd uitgevoerd door BTC. Het resultaat van dit onderzoek is nog niet gekend.