Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 4-7267

van Bart Tommelein (Open Vld) d.d. 25 maart 2010

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën en Institutionele Hervormingen

Havens - Illegale afvaltransporten - Cijfers - Maatregelen

haveninstallatie
afval
uitvoer van afvalstoffen
zwarte handel
samenwerkingsakkoord (Belgisch institutioneel kader)
douanecontrole

Chronologie

25/3/2010Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 29/4/2010)
22/4/2010Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 4-7268
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 4-7269

Vraag nr. 4-7267 d.d. 25 maart 2010 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

In Nederland werd onlangs een illegaal transport van giftig afval, afkomstig uit Duitsland en met bestemming Vietnam, door de overheid geblokkeerd. Steeds meer blijkt afval uit Europa naar Azië te worden gezonden. Dikwijls gaat het om reguliere recyclage, doch in de pers vindt men steeds meer berichten terug van illegale afvaltransporten.

Graag had ik een antwoord gekregen op de volgende vragen:

1. Is er sprake van een handhavingsbeleid inzake illegaal transport van giftig afval in onze havens? Kunt u dit concreet illustreren?

2. Welke protocollen zijn er voor toezicht en handhaving op de doorvoer van afvaltransporten via onze havens? Wat zijn de selectiecriteria die voor te controleren transporten worden gehanteerd?

3. Hoe vaak wordt illegaal afvaltransport via Belgische havens onderschept? Kunt u een inschatting geven van de totale omvang en reikwijdte van het illegale afvaltransport via onze havens? Kunt u gedetailleerde cijfers geven wat betreft gecontroleerde transporten via de havens en vastgestelde illegale afvaltransporten, dit respectievelijk voor de laatste drie jaar?

4. Wat zijn de meest voorkomende illegale afvaltransporten? Kunt u de meest voorkomende producten weergeven en aangeven om welke hoeveelheden het gaat? Wat zijn de gevaren voor de volksgezondheid?

5. Welke zijn de meest voorkomende landen van bestemming van afvaltransport vanuit Europa, en dit per soort product (computer, gsm, chemisch afval, ...)? Kunt u dat uitvoerig toelichten?

6. Welke mogelijkheden hebben douane en justitie om de tussenhandelaars van illegale afvaltransporten te sanctioneren? Volstaan die? Kunt u dit toelichten?

7. Waar zit volgens u de lacune in de wetten, regels, internationale afspraken en/of toezicht en handhaving waardoor dit soort misstanden kan ontstaan? Kunt u toelichten welke stappen u hebt ondernomen om deze lacunes op te vullen?

Antwoord ontvangen op 22 april 2010 :

Vraag 1

Ingevolge de Verordening (EG) nr. 1013/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 14 juni 2006 betreffende de overbrenging van afvalstoffen, oefent de Administratie der Douane en Accijnzen controle uit op de overbrengingen van afvalstoffen van en naar derde landen en past de ‘stopfunctie’ toe voor het tegenhouden van illegale zendingen afvalstoffen.

De controles op afvaltransporten worden door de Administratie der douane en accijnzen uitgeoefend in het raam van haar algemene dienstopdrachten bij de invoer en uitvoer van goederen.

Vraag 2

Een samenwerkingsakkoord tussen de Belgische Staat, het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, betreffende de coördinatie van het beleid inzake invoer, uitvoer en doorvoer van afvalstoffen werd in maart 2010 door de ‘Uitgebreide Interministeriële Conferentie Leefmilieu’ goedgekeurd. Het samenwerkingsakkoord dient nog door de respectievelijke Parlementen te worden goedgekeurd.

De te controleren transporten worden geselecteerd op basis van de beschikbare gegevens op de douaneaangiften of de zee- en luchtvaartmanifesten (bijvoorbeeld goederencodes van het geharmoniseerd systeem, goederenomschrijving, land van bestemming).

Vraag 3

De Administratie der douane en accijnzen heeft enkel bevoegdheid om inbreuken op de bepalingen van de Verordening (EG) nr. 1013/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 14 juni 2006 betreffende de overbrenging van afvalstoffen en de bepalingen van het Koninklijk besluit van 2 juni 1987 houdende reglementering van de uitvoer, invoer en doorvoer van afvalstoffen, op te sporen.

De douaneambtenaren hebben geen bevoegdheid om inbreuken vast te stellen. Het vaststellen van inbreuken op de afvalstoffenreglementeringen behoort tot de bevoegdheid van het Vlaamse Gewest, Waalse Gewest, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Federale Overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (dienst Risicobeheersing). Deze overheidsdiensten beschikken over de exacte cijfers van vaststellingen van illegale afvaltransporten.

Sedert 1 januari 2010 heeft de Administratie der douane en accijnzen ook een feedbacksysteem ingevoerd waarbij de ambtenaren hun uitgevoerde controles op afvalstoffen dienen in te geven. Dit systeem zal het in de toekomst mogelijk maken een overzicht te geven van het aantal gecontroleerde afvaltransporten en het resultaat van die controles.

Vraag 4

Zoals uit het antwoord op vraag 3 al blijkt is de Administratie der douane en accijnzen niet bevoegd voor het vaststellen van inbreuken op de afvalstoffenreglementering en dienen de bevoegde overheden (gewesten en FOD Leefmilieu) te worden geraadpleegd voor de exacte cijfers betreffende hoeveelheden en de aard van de afvalstoffen van illegale transporten.

Wel kan op basis van het voornoemd feedbacksysteem reeds een beperkt overzicht gegeven worden van de meest voorkomende producten die men illegaal poogt uit te voeren. Dit zijn voornamelijk afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (koelkasten, diepvrieskisten, TV –toestellen, computerschermen, stereo-installaties) en gebruikte accu’s en compressors.

Vraag 5

Zie antwoord op vraag 3 en vraag 4.

Op basis van de beperkte informatie in het feedbacksysteem kan worden gesteld dat volgende landen van bestemming het meest voorkomen : Nigeria, Guinee en Ghana.

Vraag 6

Zie antwoord op vraag 3 inzake de bevoegdheden van de Administratie der douane en accijnzen in het kader van de afvalstoffenreglementering.

Vraag 7

Een groot probleem inzake de afvalstoffenproblematiek is de complexe en uitgebreide wetgeving op zich en het gebrek aan een Europese lijst van geharmoniseerde goederencodes met betrekking tot afvalstoffen.

De Administratie der douane en accijnzen heeft binnen haar opleidingsprogramma voor de ambtenaren een cursus ‘afvalstoffen’ opgenomen teneinde de ambtenaren vertrouwd te maken met de materie. Bovendien hebben een vijftigtal ambtenaren een bijzondere opleiding genoten inzake de afvalstoffenreglementering. Deze opleiding bestond uit een tweedelig programma namelijk een theoretisch gedeelte en praktijklessen georganiseerd in samenwerking met de Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest (OVAM) en de leden van de federale politie. Met het oog op het onderhouden van verworven kennis en het bijbrengen van nieuwe kennis, wordt regelmatig een follow-up cursus georganiseerd.

Ten behoeve van onze ambtenaren werd een administratieve instructie ‘Afvalstoffen’ opgesteld bevattende wettelijke bepalingen en te vervullen douaneformaliteiten. Ter ondersteuning werd tevens een handboek “Controle op afvalstoffen” ter beschikking gesteld waarin onder andere diverse controlehandelingen uitvoerig worden besproken en alle contactpunten binnen de bevoegde gewestelijke en federale autoriteiten worden vermeld.