SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2020-2021 Zitting 2020-2021
________________
26 janvier 2021 26 januari 2021
________________
Question écrite n° 7-953 Schriftelijke vraag nr. 7-953

de Latifa Gahouchi (PS)

van Latifa Gahouchi (PS)

au vice-premier ministre et ministre de l'Economie et du Travail

aan de vice-eersteminister en minister van Economie en Werk
________________
Tarifs bancaires - Augmentation - Encouragement à l'utilisation des services bancaires digitaux - Personnes fragilisées - Fracture numérique - Problème d'accès aux services bancaires - Gel des tarifs - Mise en place d'un service bancaire de base Banktarieven - Verhoging - Aanmoediging van internetbankieren - Kwetsbare personen - Digitale kloof - Probleem van toegang tot bankdiensten - Bevriezing van de tarieven - Invoering van een basisbankdienst 
________________
activité bancaire
banque
établissement de crédit
fossé numérique
fixation des prix
service universel
égalité de traitement
bankactiviteit
bank
kredietinstelling
digitale kloof
vaststelling van de prijzen
universele dienst
gelijke behandeling
________ ________
26/1/2021Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 25/2/2021)
26/10/2022Antwoord
26/1/2021Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 25/2/2021)
26/10/2022Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 7-954 Aussi posée à : question écrite 7-954
________ ________
Question n° 7-953 du 26 janvier 2021 : (Question posée en français) Vraag nr. 7-953 d.d. 26 januari 2021 : (Vraag gesteld in het Frans)

L'annonce, chaque année, de l'augmentation des frais bancaires est presque une tradition…

Plus particulièrement, on sait que cette mesure se situe surtout au niveau des services pouvant également être proposés de manière digitale.

L'envoi des extraits de compte en est l'exemple type; et déjà en 2020, plusieurs banques annonçaient qu'elles factureraient, en plus des frais de port actuels, une contribution supplémentaire pouvant s'élever jusqu'à 5 euros par enveloppe.

Les tarifs plus chers pour les versements d'argent au guichet et pour les virements sur papier font également partie des frais devenant plus élevés. Ainsi, il est clair que les institutions financières obligent leurs clients – d'une manière peu subtile – à utiliser les services bancaires digitaux, ce qui est un souci pour de très nombreux consommateurs.

À cet égard, l'organisation de défense des consommateurs Test-Achats demandait récemment un gel des tarifs bancaires. En effet, plusieurs banques viennent d'annoncer en ce début d'année 2021 différentes augmentations de leurs tarifs à partir du 1er avril 2021.

Je partage l'avis de cette organisation qui estime que le compte à vue est un service essentiel. Les opérations courantes devraient dès lors rester commodes et très abordables pour tous.

Ce sont en fait plusieurs centaines de milliers de personnes, les plus fragilisées par la fracture numérique notamment, qui vont subir de plein fouet cette décision et je me joins à ceux qui souhaitent que, dans ce cadre, les tarifs puissent être gelés à partir du 1er février 2021.

Ce gel permettrait une période transitoire jusqu'à la mise en place d'un élargissement du service bancaire de base afin que tous les citoyens aient la possibilité de disposer d'un compte leur permettant de gérer leurs avoirs de manière autonome et à un prix très raisonnable.

Ce dossier concerne l'égalité des chances et est donc transversal. Il est dès lors de la compétence du Sénat.

Des contacts sont-ils pris avec les acteurs concernés afin de répondre aux inquiétudes de très nombreuses personnes?

 

De jaarlijkse aankondiging van de verhoging van de banktarieven is bijna een traditie geworden.

Die verhoging betreft vooral de diensten die ook online worden aangeboden.

Het sturen van rekeninguittreksels is daar een voorbeeld van; al in 2020 kondigden verschillende banken aan dat ze boven op de huidige verzendkosten een bijkomende bijdrage zouden aanrekenen die kan oplopen tot 5 euro per envelop.

Ook de tarieven voor stortingen van geld aan het loket en voor papieren overschrijvingen doen de kosten stijgen. Het is dus duidelijk dat de financiële instellingen hun klanten - op weinig subtiele wijze - dwingen om de internetbankdiensten te gebruiken, wat een probleem is voor veel consumenten.

In dat verband vroeg de consumentenorganisatie Test Aankoop onlangs een bevriezing van de banktarieven. Verschillende banken hebben immers begin 2021 verhogingen van hun banktarieven vanaf 1 april aangekondigd.

Ik deel de mening van de consumentenorganisatie dat een zichtrekening een essentiële dienst is. Gewone verrichtingen zouden dus makkelijk en betaalbaar moeten blijven voor iedereen.

Honderdduizenden mensen, de grootste slachtoffers van de digitale kloof, zullen deze beslissing in feite het meest voelen. Daarom sluit ik me aan bij degenen die pleiten voor een bevriezing van de tarieven vanaf 1 februari 2021.

Het bevriezen van de tarieven zou een overgangsperiode mogelijk maken tot aan de uitbreiding van een basisbankdienst zodat alle burgers de mogelijkheid krijgen over een rekening te beschikken waarmee ze hun tegoeden autonoom en tegen een redelijke prijs kunnen beheren.

Dit dossier betreft de gelijkheid van kansen en is dus transversaal. Het behoort bijgevolg tot de bevoegdheid van de Senaat.

Werd er contact genomen met de betrokken actoren om aan de bekommernissen van talrijke personen tegemoet te komen?

 
Réponse reçue le 26 octobre 2022 : Antwoord ontvangen op 26 oktober 2022 :

En matière de frais bancaires, des contacts sont, effectivement, pris avec les différentes parties prenantes afin de voir s’il sera nécessaire d’intervenir en la matière (augmentation des frais bancaires, digitalisation de ceux-ci, etc.) et ce, en fonction des prérogatives qui sont les miennes.

De plus, suite à un rapport de Financité transmis à ma prédécesseur fin 2019, qui aborde notamment le problème de la fracture numérique pour les personnes les plus vulnérables, une étude approfondie du phénomène de la digitalisation des services bancaires a été entamée par mon administration.

Je suis, donc, la situation de près afin de déterminer les effets et les conséquences de la digitalisation des services bancaires sur les consommateurs, notamment, les plus vulnérables.

Il convient, également, de se référer à une étude qui a été menée par l’Observatoire des prix, en mai 2019, sur la banque électronique reprenant toute une série d’indications en matière de frais bancaires. De plus, un site comparateur des frais bancaires a été mis en place à destination des consommateurs. C’est l’Autorité des services et marchés financiers (Financial Services and Markets Authority – FSMA) qui est l’autorité chargée de développer et d’exploiter ce site et les prestataires de services de paiement doivent apporter leur concours afin que la FSMA puisse exercer sa mission de manière optimale. Cet outil permet aux consommateurs de comparer, gratuitement, les frais relatifs à certains services liés à des comptes de paiement, mais il peut, également, servir d’indicateur en matière d’augmentation de frais bancaires.

Des modifications législatives ont été prises suite à la transposition de deux directives en matière de services de paiement (la PAD et la PSD II). L’objectif de ces législations est d’améliorer la protection des consommateurs en offrant une plus grande transparence et comparabilité des frais appliqués par les banques. Cette plus grande transparence et comparabilité des frais permet ainsi aux consommateurs de mieux faire jouer la concurrence entre les banques.

Cependant, chaque établissement de crédit détermine de manière autonome sa politique commerciale et la concurrence doit, en principe, jouer un rôle à cet égard. Les tarifs bancaires ne font pas l’objet d’un contrôle des prix légal, une compétence qui a d’ailleurs été transférée en grande partie aux Régions, à la suite de la sixième réforme de l’État. Les différents tarifs appliqués par les banques sont communiqués de manière transparente au moyen de listes tarifaires. Si la banque souhaite modifier le contrat-cadre, elle doit informer le consommateur au moins deux mois avant l’entrée en vigueur de cette modification. Si le consommateur est en désaccord avec les hausses ou la politique de la banque, il peut annuler le contrat gratuitement et changer de banque relativement simplement via le service de mobilité interbancaire (bankswitching).

Enfin, je suis bien informé de la pétition mise en place, en février 2020, par Test Achats et qui vise, notamment, le gel des frais bancaires.

J’ai pu prendre connaissance, en profondeur, du contenu de la pétition qui interpelle les autorités sur les questions d’une société sans cash, de la digitalisation des services bancaires et de l’augmentation des frais bancaires.

Je suis, donc, ce dossier de très près.

Wat de bankkosten betreft, zijn contacten gelegd met de verschillende belanghebbenden om na te gaan of het nodig is op dit gebied (verhoging van de bankkosten, digitalisering van de bankkosten, enz.) op te treden en dit in overeenstemming met mijn bevoegdheden.

Naar aanleiding van een verslag van Financité dat eind 2019 aan mijn voorganger is overgemaakt en waarin met name het probleem van de digitale kloof voor de meest kwetsbaren aan de orde wordt gesteld, startte mijn administratie bovendien met een grondige studie van de digitalisering van de bankdiensten.

Ik volg de situatie dan ook op de voet om de effecten en gevolgen van de gedigitaliseerde bankdiensten voor consumenten, met name de meest kwetsbaren, te bepalen.

Ik wil hier ook verwijzen naar een studie van het Prijzenobservatorium van mei 2019 over e-bankieren, waarin een hele reeks indicatoren over bankkosten zijn opgenomen. Bovendien is er voor consumenten een website opgezet waarop bankkosten kunnen worden vergeleken. De Autoriteit voor financiële diensten en markten (Financial Services and Markets Authority FSMA) is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en de exploitatie van die site, en de betalingsdienstaanbieders moeten hun medewerking verlenen opdat de FSMA haar opdracht optimaal kan vervullen. Met dit instrument kan de consument gratis de kosten vergelijken van bepaalde diensten verbonden aan betaalrekeningen, maar het kan ook dienen als indicator voor verhogingen van bankkosten.

De wetgeving werd gewijzigd naar aanleiding van de omzetting van twee richtlijnen inzake betalingsdiensten (PAD en PSD II). Het doel van deze wetgevingen is de consumentenbescherming te verbeteren door te zorgen voor een grotere transparantie en vergelijkbaarheid van de door de banken aangerekende kosten. Dankzij deze grotere transparantie en vergelijkbaarheid van de kosten kunnen de consumenten de banken dus beter tegen elkaar uitspelen.

Elke kredietinstelling bepaalt echter autonoom haar commercieel beleid en daarin moet de concurrentie in principe een rol spelen. De banktarieven zijn niet onderworpen aan wettelijke prijscontrole, een bevoegdheid die na de zesde Staatshervorming grotendeels naar de Gewesten is overgeheveld. De verschillende banktarieven worden op transparante wijze door middel van tarieflijsten meegedeeld. Als de bank de raamovereenkomst wil wijzigen, moet zij de consument daarvan ten minste twee maanden voor de wijziging in werking treedt in kennis stellen. Indien de consument niet akkoord gaat met de verhogingen of het beleid van de bank, dan kan hij of zij het contract kosteloos opzeggen en relatief eenvoudig van bank veranderen via de bankoverstapdienst (bankwitching).

Tot slot ben ik ook op de hoogte van de petitie die in februari 2020 door Test-Aankoop is opgezet en die met name tot doel heeft de bankkosten te bevriezen.

Ik heb uitgebreid kennis kunnen nemen van de inhoud van de petitie, waarin de autoriteiten worden bevraagd over de cashloze maatschappij, de digitalisering van de bankdiensten en de verhoging van de bankkosten.

Ik volg deze kwestie dan ook op de voet.