SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2020-2021 Zitting 2020-2021
________________
24 novembre 2020 24 november 2020
________________
Question écrite n° 7-892 Schriftelijke vraag nr. 7-892

de Fatima Ahallouch (PS)

van Fatima Ahallouch (PS)

à la ministre des Pensions et de l'Intégration sociale, chargée des Personnes handicapées, de la Lutte contre la pauvreté et de Beliris

aan de minister van Pensioenen en Maatschappelijke Integratie, belast met Personen met een beperking, Armoedebestrijding en Beliris
________________
Pauvreté infantile - Lutte - Concertation avec les entités fédérées - Crise du coronavirus - Impact - Programmes sociaux - Sauvegarde - Égalité des genres - Progrès - Conservation - Accès aux soins de santé - Conséquences - Mortalité infant (Covid-19) Kinderarmoede - Bestrijding - Overleg met de deelstaten - Coronacrisis - Impact Sociale programma's - Behoud - Gendergelijkheid - Vooruitgang - Instandhouding - Toegang tot gezondheidszorg - Gevolgen - Kindersterfte (Covid-19) 
________________
pauvreté
enfant
épidémie
égalité homme-femme
droit à la santé
politique sociale
accès à l'éducation
intégration des questions d'égalité entre les hommes et les femmes
mortalité infantile
armoede
kind
epidemie
gelijke behandeling van man en vrouw
recht op gezondheid
sociaal beleid
toegang tot het onderwijs
gendermainstreaming
kindersterfte
________ ________
24/11/2020Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 24/12/2020)
15/1/2021Antwoord
24/11/2020Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 24/12/2020)
15/1/2021Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 7-891
Aussi posée à : question écrite 7-893
Aussi posée à : question écrite 7-894
Aussi posée à : question écrite 7-891
Aussi posée à : question écrite 7-893
Aussi posée à : question écrite 7-894
________ ________
Question n° 7-892 du 24 novembre 2020 : (Question posée en français) Vraag nr. 7-892 d.d. 24 november 2020 : (Vraag gesteld in het Frans)

Aujourd'hui, de plus en plus d'enfants risquent de vivre dans une famille pauvre. En raison des engagements internationaux de la Belgique, mais aussi par humanité et par souci d'assumer une responsabilité commune à l'égard de tous les enfants, tous les niveaux de pouvoir doivent s'engager pleinement à mettre fin à la pauvreté infantile.

Cette question relève bien de la compétence du Sénat. En tant que lieu de rencontre des niveaux de pouvoir qui se mobilisent, le Sénat avait déjà décidé en 2015 de rédiger un rapport d'information et de formuler des propositions adressées à toutes les autorités concernées (doc. Sénat, n° 6-162/1 à 4).

Au début de cette année, 700 millions de personnes vivaient dans une extrême précarité, dont 356 millions d'enfants. Auxquels s'ajoutent 633 millions d'enfants vivant dans une pauvreté affectant leur vie, leur éducation, leur sécurité, leur santé.

À cause du confinement et de la récession que la crise sanitaire a entraînés, 117 millions d'enfants seront cette année projetés dans l'extrême pauvreté et 150 millions d'autres dans la pauvreté multidimension, selon Sola Engilbertsdottir, spécialiste de la pauvreté infantile pour l'Unicef, le Fonds des Nations unies pour l'enfance.

En novembre 2019, le délégué général aux Droits de l'enfant en Belgique francophone, Bernard De Vos, diffusait un rapport sur la précarité infantile en Belgique. Des résultats inchangés par rapport au premier rapport publié il y a dix ans: la précarité est toujours aussi importante et problématique. Logements non adaptés ou insalubres, dettes, problèmes pour se nourrir, se laver, se vêtir, exclusion sociale, impossible d'honorer les frais scolaires: les enfants pâtissent directement de toutes ces difficultés, malgré les efforts des parents pour qu'ils ne manquent de rien, précisait le rapport.

Eu égard à ce qui précède, je souhaiterais vous poser les questions suivantes, et appréhender l'implication des différents niveaux de pouvoir:

1) Le Service de lutte contre la pauvreté recommande d'analyser les effets des mesures politiques sur les personnes et ménages en situation de pauvreté. Quelles mesures transitoires, compensatoires ou correctives sont-elles prises afin de lutter contre la pauvreté infantile en Belgique?

2) Les enfants ont droit à l'investissement le plus intelligent, parce que nous viendrons un jour à bout de cette crise et que nous aurons tous besoin de main-d'œuvre solide et qualifiée, d'un capital humain de bonne qualité. Vu l'ampleur de cette crise sanitaire, prévoyez-vous des investissements prioritaires dans les services sociaux, en faveur des enfants? Qu'en est-il de la sauvegarde de nos programmes sociaux en matière d'éducation, de santé et de protection sociale?

3) Concernant l'éducation au niveau mondial: 1,5 milliard d'enfants n'ont, pendant de longs mois, plus eu accès à l'éducation. Ce sont les filles qui risquent le plus de ne pas reprendre les cours. Une évaluation de l'impact de cela sur tous les progrès qui avaient été réalisés en matière d'égalité des genres est-elle prévue?

4) En matière de santé, la crise de la Covid-19 a fortement perturbé l'accès aux soins et notamment les programmes de vaccination et de suivi de grossesses, ce qui peut avoir de graves conséquences. Des mesures sont-elles prises remédier à la mortalité infantile?

 

Steeds meer gezinnen met kinderen dreigen in armoede terecht te komen. Om de internationale engagementen van België na te komen maar ook uit medemenselijkheid en omwille van onze gezamenlijke verantwoordelijkheid ten aanzien van alle kinderen, moeten alle bestuursniveaus zich ten volle inzetten om een einde te maken aan kinderarmoede.

Deze vraag valt binnen de bevoegdheid van de Senaat. Als ontmoetingsplaats tussen de verschillende bestuursniveaus die hieraan iets willen doen, heeft de Senaat al in 2015 beslist om een informatieverslag met voorstellen aan alle betrokken overheden op te maken (Stuk Senaat nr 6-162/1 tot 4).

Begin dit jaar verkeerden 700 miljoen mensen in uiterst precaire leefomstandigheden. Daarvan waren 356 miljoen kinderen. Daarbij komen nog 633 miljoen kinderen die zo arm zijn dat hun leven, opvoeding, veiligheid en gezondheid erdoor wordt aangetast.

Als gevolg van de lockdown en de recessie die door de gezondheidscrisis wordt veroorzaakt worden 117 miljoen kinderen dit jaar in extreme armoede geduwd en nog eens 150 miljoen andere kinderen in een of andere vorm van armoede, aldus Sola Engilbertsdottir, kinderarmoede-experte voor Unicef, het VN-kinderfonds.

In november 2019 verspreidde Bernard De Vos als kinderrechtencommissaris voor Franstalig België een verslag over kinderarmoede in België. De resultaten waren onveranderd sinds het eerste verslag dat tien jaar voordien was gepubliceerd: de de precaire toestand van kinderen is nog steeds even schrijnend. Onaangepaste of ongezonde woningen, schulden, voedingsproblemen en een problematische situatie wat hygiëne, kleding, sociale contacten, schoolrekeningen betreft: kinderen worden daar rechtstreeks slachtoffer van, ondanks de pogingen van de ouders om ervoor te zorgen dat ze niets tekortkomen.

Daarom wil ik u de volgende vragen stellen en nagaan in hoever de verschillende bestuursniveaus hierbij betrokken worden:

1) het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting beveelt aan om de effecten van het beleid na te gaan op mensen en gezinnen in armoede. Welke overgangs- en compensatie- of bijsturingsmaatregelen worden er genomen om kinderarmoede in België te bestrijden?

2) Kinderen hebben recht op de slimste investering omdat we ooit uit deze crisis zullen geraken en dan nood zullen hebben aan geschoolde en gedegen mankracht, aan goed opgeleid menselijk kapitaal. Zult u, gelet op de omvang van deze gezondheidscrisis, voorzien in prioritaire investeringen in sociale dienstverlening die aan kinderen te goede komen? Hoe zorgen we ervoor dat onze sociale programma's inzake onderwijs, gezondheid en sociale bescherming onverkort behouden blijven?

3) Wat het onderwijs op wereldschaal betreft: 1,5 miljard kinderen hebben al maandenlang geen toegang meer tot onderwijs. Vooral meisjes dreigen nooit meer terug naar school te kunnen gaan. Zal de impact hiervan op alle vooruitgang die eerder werd geboekt inzake gendergelijkheid worden geëvalueerd?

4) Inzake gezondheid heeft de COVID-19-crisis de toegang tot zorg sterk gehinderd, vooral wat betreft de inentingen en de opvolging van zwangerschappen, wat ernstige gevolgen kan hebben. Worden er maatregelen getroffen om kindersterfte tegen te gaan?

 
Réponse reçue le 15 janvier 2021 : Antwoord ontvangen op 15 januari 2021 :

Vos questions visent une problématique à laquelle j’accorde une importance majeure et qui constitue certainement une priorité absolue de mon action.

Sur le plan des principes de base, je compte axer ma politique dans une logique de rupture avec le cycle de la pauvreté intergénérationnelle. Les enfants en situation de précarité aujourd’hui ne doivent pas devenir les adultes pauvres de demain.

Le gouvernement m’a d’ailleurs donné mission d’agir en la matière en faisant le la lutte contre la pauvreté des enfants l’un des axes stratégiques du quatrième Plan fédéral de lutte contre la pauvreté. Et pour rencontrer cette priorité, j’entends m’appuyer sur tout le monde.

Le rôle des centres publics d’action sociale (CPAS) en matière de détection précoce des situations de pauvreté et d’implémentation de plans d’action et d’accompagnement social sur mesure sera renforcé. J’entends par là utiliser les leviers aujourd’hui existant en la matière comme le subside participation et activation sociale.

Les principes de la Garantie européenne pour les enfants dans le cadre du Pilier européen des droits sociaux seront sans aucun doute un guide important à cet égard.

La gestion de crise sanitaire et sociale mobilise une partie importante de mes efforts, de concert avec l’ensemble du gouvernement. Pour ce faire, J’ai réactivé la Task Force Groupes Vulnérables 2.0.

Via ce outil de concertation, à l’aide des parties prenantes actives sur le terrain, j’identifie, j’analyse et je rapporte au Conseil des ministres les mesures opportunes à prendre afin de venir en aide à la population durement frappée par la crise pandémique qui se double d’une crise sociale majeure.

Les enfants et familles en situation de précarité en sont les premières victimes.

Un point d’attention vise directement les phénomènes de déscolarisation, de décrochage, de fracture numérique, car l’impact de la crise frappe particulièrement les enfants issus de familles modestes.

Il faut néanmoins penser aux mesures structurelles de protection sociale visant les familles.

Sur le plan de revenus, vous n’êtes pas sans savoir que les allocations sociales seront revalorisées, tous les ans, à partir de 2021. Cette décision politique permettra une majoration en 2024 de 22,5 %.

Je veillerai aussi à ce que les procédures permettant l’octroi automatique des droits sociaux dérivés soient encouragées.

Je suis convaincue que la lutte contre la pauvreté des enfants nécessite une approche multidisciplinaire, genrée et transversale. Ce n’est qu’en travaillant ensemble que l’on peut mener une lutte contre la pauvreté des enfants axée sur les résultats. Par conséquent, je me concerterai avec les entités fédérées. Au sein de la Conférence interministérielle Politique des grandes villes (PGV), Intégration sociale et Logement ou en dehors d’ailleurs, j’interpellerai mes collègues et je chercherai à développer des synergies avec eux. Il faut absolument renforcer la logique de continuité de la politique relative à la lutte contre la pauvreté en générale et contre la pauvreté des enfants et des familles en particulier. Outre mes homologues ministres régionaux et communautaires, je travaillerai en étroite collaboration avec les réseaux en contact direct avec le terrain et avec le Service de lutte contre la pauvreté, la précarité et l’exclusion sociale.

De problemen die u aankaart liggen mij na aan het hart. De aanpak van kinderarmoede is voor mij dan ook zeker een absolute prioriteit.

Het uitgangspunt van mijn beleid hieromtrent is dat we de cyclus van generatiearmoede moeten doorbreken. We moeten voorkomen dat kinderen die vandaag in armoede opgroeien ook als ze volwassen zijn nog steeds in armoede leven.

Deze regering heeft mij trouwens de opdracht gekregen om dit probleem aan te pakken, door van de strijd tegen kinderarmoede een van de strategische speerpunten van het vierde Federale Plan voor armoedebestrijding te maken. En ik ben van plan iedereen te mobiliseren om deze prioriteit waar te maken.

De rol van de Openbare centra voor maatschappelijk welzijn (OCMW) om armoede vroegtijdig op te sporen, actieplannen te ontwikkelen en sociale begeleiding op maat aan te bieden zal worden versterkt. Daarmee wil ik verwijzen naar de bestaande hefbomen, zoals de toelage voor participatie en sociale activering, die we moeten inzetten om kinderarmoede aan te pakken.

De principes van de Europese Garantie voor kinderen in het kader van de Europese Pijler van sociale rechten zullen op dit vlak ongetwijfeld een belangrijke leidraad zijn.

Samen met de hele regering lever ik grote inspanningen om de gezondheidscrisis, die tegelijk ook een sociale crisis is, het hoofd te bieden. Daarom heb ik de Taskforce Kwetsbare groepen 2.0 opnieuw opgestart.

Via dit overlegorgaan kan ik, met de hulp van de betrokken partijen die actief zijn op het terrein, vaststellen welke maatregelen moeten worden genomen om bijstand te verlenen aan mensen die zwaar getroffen zijn door de pandemie, die gepaard gaat met een ernstige sociale crisis. Na analyse van de verschillende maatregelen breng ik vervolgens verslag uit aan de Ministerraad.

Kinderen en gezinnen die in armoede leven zijn de grootste slachtoffers van deze dubbele crisis.

Vroegtijdige schoolverlaters, schoolverzuim en de digitale kloof zijn directe aandachtspunten, omdat de crisis vooral kinderen uit arme gezinnen treft.

Toch moeten we ook denken aan structurele maatregelen die gezinnen een betere sociale bescherming bieden.

Zoals u weet, worden de sociale uitkeringen vanaf 2021 jaarlijks opgetrokken. Dankzij deze politieke beslissing zullen ze in 2024 met 22,5 % gestegen zijn.

Ik zal er ook op toezien dat de procedures voor de automatische toekenning van afgeleide sociale rechten verder worden ontwikkeld.

Ik ben ervan overtuigd dat de bestrijding van kinderarmoede een multidisciplinaire en genderbewuste aanpak over alle beleidsniveaus heen vergt. Alleen door samen te werken kunnen we resultaten boeken in de strijd tegen kinderarmoede. Daarom zal ik overleg plegen met de gefedereerde entiteiten. Binnen de Interministeriële Conferentie voor Grootstedenbeleid, Maatschappelijke Integratie en Huisvesting, maar ook daarbuiten, zal ik mijn collega’s aanspreken en op zoek gaan naar synergieën. Het is absoluut noodzakelijk om de continuïteit van het beleid voor armoedebestrijding in het algemeen en de strijd tegen armoede van kinderen en gezinnen in het bijzonder te versterken. Ik zal niet alleen overleggen met mijn collega-ministers van de Gewesten en Gemeenschappen, maar ook nauw samenwerken met de organisaties op het terrein die rechtstreeks betrokken zijn bij de problematiek en met het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting.