SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2020-2021 Zitting 2020-2021
________________
24 novembre 2020 24 november 2020
________________
Question écrite n° 7-891 Schriftelijke vraag nr. 7-891

de Fatima Ahallouch (PS)

van Fatima Ahallouch (PS)

au vice-premier ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
________________
Pauvreté infantile - Lutte - Concertation avec les entités fédérées - Crise du coronavirus - Impact - Programmes sociaux - Sauvegarde - Égalité des genres - Progrès - Conservation - Accès aux soins de santé - Conséquences - Mortalité infant (Covid-19) Kinderarmoede - Bestrijding - Overleg met de deelstaten - Coronacrisis - Impact Sociale programma's - Behoud - Gendergelijkheid - Vooruitgang - Instandhouding - Toegang tot gezondheidszorg - Gevolgen - Kindersterfte (Covid-19) 
________________
mortalité infantile
pauvreté
enfant
épidémie
égalité homme-femme
droit à la santé
politique sociale
accès à l'éducation
intégration des questions d'égalité entre les hommes et les femmes
kindersterfte
armoede
kind
epidemie
gelijke behandeling van man en vrouw
recht op gezondheid
sociaal beleid
toegang tot het onderwijs
gendermainstreaming
________ ________
24/11/2020Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 24/12/2020)
26/1/2021Rappel
26/5/2021Antwoord
24/11/2020Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 24/12/2020)
26/1/2021Rappel
26/5/2021Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 7-892
Aussi posée à : question écrite 7-893
Aussi posée à : question écrite 7-894
Aussi posée à : question écrite 7-892
Aussi posée à : question écrite 7-893
Aussi posée à : question écrite 7-894
________ ________
Question n° 7-891 du 24 novembre 2020 : (Question posée en français) Vraag nr. 7-891 d.d. 24 november 2020 : (Vraag gesteld in het Frans)

Aujourd'hui, de plus en plus d'enfants risquent de vivre dans une famille pauvre. En raison des engagements internationaux de la Belgique, mais aussi par humanité et par souci d'assumer une responsabilité commune à l'égard de tous les enfants, tous les niveaux de pouvoir doivent s'engager pleinement à mettre fin à la pauvreté infantile.

Cette question relève bien de la compétence du Sénat. En tant que lieu de rencontre des niveaux de pouvoir qui se mobilisent, le Sénat avait déjà décidé en 2015 de rédiger un rapport d'information et de formuler des propositions adressées à toutes les autorités concernées (doc. Sénat, n° 6-162/1 à 4).

Au début de cette année, 700 millions de personnes vivaient dans une extrême précarité, dont 356 millions d'enfants. Auxquels s'ajoutent 633 millions d'enfants vivant dans une pauvreté affectant leur vie, leur éducation, leur sécurité, leur santé.

À cause du confinement et de la récession que la crise sanitaire a entraînés, 117 millions d'enfants seront cette année projetés dans l'extrême pauvreté et 150 millions d'autres dans la pauvreté multidimension, selon Sola Engilbertsdottir, spécialiste de la pauvreté infantile pour l'Unicef, le Fonds des Nations unies pour l'enfance.

En novembre 2019, le délégué général aux Droits de l'enfant en Belgique francophone, Bernard De Vos, diffusait un rapport sur la précarité infantile en Belgique. Des résultats inchangés par rapport au premier rapport publié il y a dix ans: la précarité est toujours aussi importante et problématique. Logements non adaptés ou insalubres, dettes, problèmes pour se nourrir, se laver, se vêtir, exclusion sociale, impossible d'honorer les frais scolaires: les enfants pâtissent directement de toutes ces difficultés, malgré les efforts des parents pour qu'ils ne manquent de rien, précisait le rapport.

Eu égard à ce qui précède, je souhaiterais vous poser les questions suivantes, et appréhender l'implication des différents niveaux de pouvoir:

1) Le Service de lutte contre la pauvreté recommande d'analyser les effets des mesures politiques sur les personnes et ménages en situation de pauvreté. Quelles mesures transitoires, compensatoires ou correctives sont-elles prises afin de lutter contre la pauvreté infantile en Belgique?

2) Les enfants ont droit à l'investissement le plus intelligent, parce que nous viendrons un jour à bout de cette crise et que nous aurons tous besoin de main-d'œuvre solide et qualifiée, d'un capital humain de bonne qualité. Vu l'ampleur de cette crise sanitaire, prévoyez-vous des investissements prioritaires dans les services sociaux, en faveur des enfants? Qu'en est-il de la sauvegarde de nos programmes sociaux en matière d'éducation, de santé et de protection sociale?

3) Concernant l'éducation au niveau mondial: 1,5 milliard d'enfants n'ont, pendant de longs mois, plus eu accès à l'éducation. Ce sont les filles qui risquent le plus de ne pas reprendre les cours. Une évaluation de l'impact de cela sur tous les progrès qui avaient été réalisés en matière d'égalité des genres est-elle prévue?

4) En matière de santé, la crise de la Covid-19 a fortement perturbé l'accès aux soins et notamment les programmes de vaccination et de suivi de grossesses, ce qui peut avoir de graves conséquences. Des mesures sont-elles prises remédier à la mortalité infantile?

 

Steeds meer gezinnen met kinderen dreigen in armoede terecht te komen. Om de internationale engagementen van België na te komen maar ook uit medemenselijkheid en omwille van onze gezamenlijke verantwoordelijkheid ten aanzien van alle kinderen, moeten alle bestuursniveaus zich ten volle inzetten om een einde te maken aan kinderarmoede.

Deze vraag valt binnen de bevoegdheid van de Senaat. Als ontmoetingsplaats tussen de verschillende bestuursniveaus die hieraan iets willen doen, heeft de Senaat al in 2015 beslist om een informatieverslag met voorstellen aan alle betrokken overheden op te maken (Stuk Senaat nr 6-162/1 tot 4).

Begin dit jaar verkeerden 700 miljoen mensen in uiterst precaire leefomstandigheden. Daarvan waren 356 miljoen kinderen. Daarbij komen nog 633 miljoen kinderen die zo arm zijn dat hun leven, opvoeding, veiligheid en gezondheid erdoor wordt aangetast.

Als gevolg van de lockdown en de recessie die door de gezondheidscrisis wordt veroorzaakt worden 117 miljoen kinderen dit jaar in extreme armoede geduwd en nog eens 150 miljoen andere kinderen in een of andere vorm van armoede, aldus Sola Engilbertsdottir, kinderarmoede-experte voor Unicef, het VN-kinderfonds.

In november 2019 verspreidde Bernard De Vos als kinderrechtencommissaris voor Franstalig België een verslag over kinderarmoede in België. De resultaten waren onveranderd sinds het eerste verslag dat tien jaar voordien was gepubliceerd: de de precaire toestand van kinderen is nog steeds even schrijnend. Onaangepaste of ongezonde woningen, schulden, voedingsproblemen en een problematische situatie wat hygiëne, kleding, sociale contacten, schoolrekeningen betreft: kinderen worden daar rechtstreeks slachtoffer van, ondanks de pogingen van de ouders om ervoor te zorgen dat ze niets tekortkomen.

Daarom wil ik u de volgende vragen stellen en nagaan in hoever de verschillende bestuursniveaus hierbij betrokken worden:

1) het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting beveelt aan om de effecten van het beleid na te gaan op mensen en gezinnen in armoede. Welke overgangs- en compensatie- of bijsturingsmaatregelen worden er genomen om kinderarmoede in België te bestrijden?

2) Kinderen hebben recht op de slimste investering omdat we ooit uit deze crisis zullen geraken en dan nood zullen hebben aan geschoolde en gedegen mankracht, aan goed opgeleid menselijk kapitaal. Zult u, gelet op de omvang van deze gezondheidscrisis, voorzien in prioritaire investeringen in sociale dienstverlening die aan kinderen te goede komen? Hoe zorgen we ervoor dat onze sociale programma's inzake onderwijs, gezondheid en sociale bescherming onverkort behouden blijven?

3) Wat het onderwijs op wereldschaal betreft: 1,5 miljard kinderen hebben al maandenlang geen toegang meer tot onderwijs. Vooral meisjes dreigen nooit meer terug naar school te kunnen gaan. Zal de impact hiervan op alle vooruitgang die eerder werd geboekt inzake gendergelijkheid worden geëvalueerd?

4) Inzake gezondheid heeft de COVID-19-crisis de toegang tot zorg sterk gehinderd, vooral wat betreft de inentingen en de opvolging van zwangerschappen, wat ernstige gevolgen kan hebben. Worden er maatregelen getroffen om kindersterfte tegen te gaan?

 
Réponse reçue le 26 mai 2021 : Antwoord ontvangen op 26 mei 2021 :

1) La lutte contre la pauvreté des enfants doit être menée dans de nombreux domaines. Les pouvoirs en la matière sont donc répartis entre les différents niveaux de compétence et entre les différents domaines politiques et leurs ministres. La pauvreté des enfants commence avec la famille dans laquelle vit l'enfant. Diverses études ont montré que l'absence de travail familial est un déterminant important de la pauvreté et de la privation des enfants. En Belgique, un nombre relativement important d'enfants vivent dans une famille sans travail rémunéré. De plus, le risque de pauvreté de ces enfants est très élevé. L'accès au marché du travail de certaines familles avec enfants est problématique et, de plus, les prestations pour ces familles sont souvent insuffisantes. Cela fait partie de la tâche que ce gouvernement s'est fixée pour relever ces deux défis. Le gouvernement veut créer les conditions pour augmenter significativement le taux d'emploi à 80% d'ici 2030. Une attention particulière est également portée aux groupes vulnérables, tels que les parents isolés. En outre, ce gouvernement s'emploie à relever les prestations sociales les plus faibles vers le seuil de pauvreté européen. Les deux mesures sont essentielles dans la lutte contre la pauvreté des enfants. Ils doivent créer les conditions dans lesquelles les enfants peuvent se développer de manière égale et saisir efficacement les opportunités. Des efforts sont également faits pour éviter ce que l'on appelle le "non-recours" et pour accorder automatiquement des droits afin que les enfants et leurs familles ne soient pas privés de ce à quoi ils ont droit.

En plus de ces mesures générales importantes, des mesures plus spécifiques seront également prévues dans le plan de réduction de la pauvreté en cours d'élaboration par mon collègue le ministre Lalieux. Le plan accordera également une attention particulière à la pauvreté des enfants et aux familles monoparentales. De plus, ce plan sera élaboré en consultation avec les Länder, ce qui revêt une importance particulière compte tenu des compétences importantes des Länder dans la lutte contre la pauvreté des enfants. La ministre Lalieux expliquera plus en détail le plan et les mesures dans son domaine politique dans sa réponse à cette question.

2) en 3) Pour ces questions, je vous renvoie à mes collègues concernés aux différents niveaux politiques.

4) La question concernant les programmes de vaccination est une compétence des communautés. L'INAMI ne dispose donc pas de ces données.

En ce qui concerne le suivi des grossesses, il n'y a pas de trajet spécifique à suivre. Une possibilité serait de vérifier, par exemple, le nombre de consultations par un gynécologue chez les femmes âgées de 20 à 40 ans. Cela pourrait donner une image approximative de la situation. Cependant, l'INAMI ne dispose pas encore des données annuelles complètes pour l'année 2020. Sur la base des données actuellement disponibles, l'INAMI ne peut  actuellement pas répondre à la question. Cette recherche pourrait être effectuée vers juin 2021.

1) De strijd tegen kinderarmoede moet op veel vlakken gevoerd worden. De bevoegdheden daarvoor zijn dan ook verspreid over de diverse bevoegdheidsniveaus en over verschillende beleidsdomeinen en hun ministers. Kinderarmoede begint bij het gezin waarin het kind leeft. Uit diverse studies blijkt dat de afwezigheid van werk in het gezin een belangrijke determinant is van kinderarmoede en deprivatie. In België leven relatief veel kinderen in een gezin waar er geen betaald werk is. Het armoederisico van deze kinderen is bovendien erg hoog. De toegang tot de arbeidsmarkt voor bepaalde gezinnen met kinderen is problematisch en bovendien zijn de uitkeringen voor deze gezinnen dikwijls niet adequaat. Het behoort tot de opdracht die deze regering zichzelf heeft opgelegd om beide uitdagingen aan te pakken. De regering wil de voorwaarden creëren om de werkzaamheidsgraad significant op te trekken naar 80 % tegen 2030. Daarbij wordt ook specifieke aandacht besteedt aan kwetsbare groepen, zoals alleenstaande ouders. Daarnaast werkt deze regering aan het optrekken van de laagste sociale uitkeringen in de richting van de Europese armoedegrens. Beide maatregelen zijn cruciaal in de strijd tegen kinderarmoede. Zij moeten de omstandigheden creëren waarin kinderen zich gelijkwaardig kunnen ontwikkelen en kansen effectief kunnen realiseren. Er wordt ook ingezet op het vermijden van zogenaamde ‘non-take up’ en het automatisch toekennen van rechten zodat kinderen en hun gezinnen niet verstoken blijven van waar ze recht op hebben.

Naast deze belangrijke algemene maatregelen, zullen er ook meer specifieke maatregelen voorzien worden in het Plan voor armoedebestrijding dat momenteel in opmaak is door mijn collega minister Lalieux. In het plan zal ook bijzondere aandacht uitgaan naar kinderarmoede en éénoudergezinnen. Dit plan zal bovendien in samenspraak met de deelstaten worden opgemaakt, wat gelet op de belangrijke bevoegdheden op het vlak van de strijd tegen kinderarmoede van de deelstaten van bijzonder belang is. Minister Lalieux zal in haar antwoord op deze vraag het Plan en de maatregelen op haar beleidsdomein verder toelichten.

Op Europees niveau ondersteunt België een sterke en ambitieuze invulling van de Aanbeveling voor een Kindgarantie.

2) en 3) Voor deze vragen verwijs ik u door naar mijn betrokken collega’s van de verschillende beleidsniveaus.

4) De vraag met betrekking tot de vaccinatieprogramma’s is een bevoegdheid van de gemeenschappen. Het RIZIV beschikt dus niet over deze gegevens.

Wat betreft de opvolging van zwangerschappen, hiervoor bestaat geen specifiek traject dat moet gevolgd worden. Een mogelijkheid zou wel zijn om bijvoorbeeld het aantal consultaties door een gynaecoloog na te gaan bij vrouwen in de leeftijdsklasse van 20 jaar tot en met 40 jaar. Dit zou bij benadering een beeld kunnen geven van de situatie. Het RIZIV beschikt echter nog niet over de volledige jaargegevens voor het boekjaar 2020. Op basis van de huidige beschikbare gegevens kan deze vraag dus niet beantwoord worden door het RIZIV. Omstreeks juni 2021 kan deze opzoeking wel gebeuren.