SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2020-2021 Zitting 2020-2021
________________
12 novembre 2020 12 november 2020
________________
Question écrite n° 7-843 Schriftelijke vraag nr. 7-843

de Fatima Ahallouch (PS)

van Fatima Ahallouch (PS)

à la ministre de l'Intérieur, des Réformes institutionnelles et du Renouveau démocratique

aan de minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing
________________
Migrants en transit - Camp de migrants de Froyennes - Démantèlement - Travail des bénévoles - Anéantissement - Coordination des actions - Meilleure articulation entre niveaux de pouvoir Transitmigranten - Vluchtelingenkamp van Froyennes - Afbraak - Werk van de vrijwilligers - Verslagenheid - Coördinatie van de acties - Betere afstemming tussen de bevoegdheidsniveaus 
________________
migration illégale
réfugié politique
bénévolat
Région wallonne
migrant
illegale migratie
politieke vluchteling
vrijwilligerswerk
Waals Gewest
migrant
________ ________
12/11/2020Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 17/12/2020)
17/12/2020Antwoord
12/11/2020Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 17/12/2020)
17/12/2020Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 7-844 Aussi posée à : question écrite 7-844
________ ________
Question n° 7-843 du 12 novembre 2020 : (Question posée en français) Vraag nr. 7-843 d.d. 12 november 2020 : (Vraag gesteld in het Frans)

Le 8 octobre 2020 un camp de migrants en transit a été démantelé par la police fédérale à Froyennes.

Une quinzaine de jeunes gens, essentiellement originaire d'Érythrée ont été arrêtés administrativement et le peu qu'ils possédaient leur a été confisqué et jeté.

C'est un public très fragile avec lequel un collectif citoyen local a travaillé de manière très régulière.

Les bénévoles sont découragés par cette intervention qui réduit à néant la mise en place d'une relation de confiance avec ces jeunes hommes et jeunes femmes en très grande difficulté.

La Région wallonne a adressé une circulaire aux pouvoirs locaux afin de leur rappeler les deux rôles essentiels qui leur incombent:

– sensibilisation de la population séjournant sur son territoire (citoyens et migrants en transit) ;

– coordination des acteurs de terrain qui permettrait une action plus efficace.

Comment de ce cadre analyser l'intervention de la police fédérale?

J'ai également adressé cette question à votre collègue de la Région wallonne. Cette matière relevant aussi du niveau fédéral, la question est de la compétence du Sénat du fait de sa transversalité.

La circulaire précitée fait référence à la Constitution belge et aux conventions internationales qui engagent la Belgique en matière de respect de la dignité des personnes qui se trouvent sur son territoire.

Comment arriver à une meilleure articulation entre les niveaux de pouvoir afin d'éviter une telle situation?

Il est déjà compliqué de travailler avec ce public, cela l'est encore plus car ce sont des bénévoles qui donnent de leur temps et de leur énergie.

Des contacts sont-ils pris avec les entités fédérées pour tenter de coordonner les actions en vue d'assurer une réelle égalité des chances à ce public particulièrement fragilisé?

 

Op 8 oktober 2020 werd een kamp van transitmigranten in Froyennes afgebroken door de federale politie.

Een vijftiental jongeren, vooral afkomstig van Eritrea, werden administratief aangehouden en hun karige bezittingen werden in beslag genomen en weggegooid.

Het betreft een zeer kwetsbare groep waarmee een lokaal burgercollectief zeer regelmatig samenwerkte.

De vrijwilligers zijn ontmoedigd door het politieoptreden. De vertrouwensrelatie die ze hebben opgebouwd met die jonge mannen en vrouwen die in een zeer moeilijke situatie zitten wordt erdoor tenietgedaan.

Het Waals Gewest heeft een omzendbrief aan de lokale besturen gericht om hen te herinneren aan de twee belangrijkste functies die ze moeten vervullen:

– sensibilisering van de bevolking die op hun grondgebied verblijft (burgers en transitmigranten);

– coördinatie van de actoren op het terrein, wat zou bijdragen aan een efficiëntere actie.

Hoe kan men vanuit dat kader het optreden van de politie evalueren?

Ik heb deze vraag ook aan uw collega van het Waals Gewest gesteld. Aangezien deze materie ook onder het federale niveau valt, is de Senaat bevoegd voor deze vraag, omdat ze transversaal is.

De voornoemde omzendbrief verwijst naar de Belgische Grondwet en naar internationale verdragen die België binden op het vlak van het respect voor de menselijke waardigheid van personen die zich op zijn grondgebeid bevinden.

Hoe kunnen de verschillende bevoegdheidsniveaus beter op elkaar worden afgestemd om een dergelijke situatie te voorkomen?

Het is moeilijk om met deze groep mensen te werken, des te meer omdat het vrijwilligers zijn die hun tijd en energie daaraan wijden.

Werd er contact genomen met de deelstaten om te trachten de acties te coördineren om zodoende een echte gelijkheid van kansen te garanderen voor die zeer kwetsbare groep?

 
Réponse reçue le 17 décembre 2020 : Antwoord ontvangen op 17 december 2020 :

Il est important de commencer par s’attarder sur la particularité de la migration de transit. Celle-ci concerne des êtres humains en séjour illégal sur notre pays qui espèrent trouver une vie meilleure au Royaume-Uni. De nombreux efforts sont consentis tant de la part de l’autorité que de toutes sortes d’organisations dans le but de leur expliquer toutes les possibilités d’accueil dans notre pays. Sur base des chiffres dont nous disposons, il apparaît d’ailleurs qu’une fraction importante de ces personnes pourrait justement entrer en ligne de compte pour obtenir un séjour. Mais tous ces efforts sont vains car les migrants de transit ne sont a priori pas intéressés par un séjour légal et par là une forme d’accueil en Belgique.

Si on ne saluera jamais assez les efforts et le civisme des bénévoles qui tentent de les aider, nous devons toutefois éviter l’apparition de campements éphémères. Ce type de campements attire sans cesse de nouveaux migrants de transit et s’agrandit de plus en plus, au point de devenir une sorte de hub ou de passage obligé et permanent. Outre une dégradation importante des circonstances sanitaires, ce phénomène entraîne toutes sortes de nuisances pour le voisinage et renforce également la criminalité, qui se traduit par exemple par la présence de passeurs venus placer ou visiter leurs victimes. Par conséquent, le souhait le plus vif de l’autorité est d’éviter ce genre de structures permanentes et donc d’intervenir aussi vite que possible, dès qu’un campement temporaire semble s’installer.

Toute intervention de la police est réglementée par:

– la loi et plus particulièrement la loi sur la fonction de la police;

– le Code de déontologie des services de police;

– le carnet d’intervention / le guide de terrain;

– les directives de l’autorité compétente.

Sur directive de l’autorité administrative locale compétente, les services de police sont amenés, en collaboration avec les services communaux ou régionaux, à enlever les camps de fortune installés par les personnes en transit. Il est fait appel à la police en particulier dans le but de prêter main forte et de procéder au traitement administratif des personnes interpellées en situation de séjour illégal. Pour ces raisons et afin de garantir un traitement digne des personnes concernées, la police prône une approche humaine du phénomène par une prise en charge respectueuse et empathique des personnes interpellées, lesquelles sont considérées en premier lieu comme des victimes de leurs situation.

Les services de police veillent au respect des dispositions légales qui ont trait à l’accès au territoire, le séjour, l’installation et l’éloignement des étrangers. Ils sont tenus de mettre à la disposition de l’Office des étrangers les personnes interpellées en situation de séjour illégal. Lors du traitement administratif, celles-ci sont informées sur les possibilités de demander l’asile et d’obtenir une aide supplémentaire. Ils reçoivent toutes les informations concernant leurs droits. Il est fréquent lors des actions entreprises qu’un représentant de l’Office des étrangers soit présent pour leur donner l’information en direct. Pendant leur séjour au commissariat, les personnes interceptées reçoivent tous les repas et boissons nécessaires; elles ont également droit à une assistance médicale en cas de besoin. Des couvertures sont disponibles pour se réchauffer. Il y a plusieurs cas connus où des policiers, à titre personnel, ont rassemblé des vieux vêtements ou des jouets pour les offrir aux personnes et familles dans le besoin. En cas d’urgence, il peut être fait appel au centre public d’action sociale (CPAS).

En ce qui concerne l’exemple donné du démantèlement d’un camp à Froyennes en date du 8 octobre 2020: à la suite des opérations de recensement, les autorités administratives ont sollicité l’intervention des services de police, afin de sécuriser ces camps, au besoin en procédant à une remise en l’état ( enlèvement des déchets, etc.). Le respect des conditions de dignité humaine étant fondamental, ce type d’action n’a lieu qu’à l’égard des camps préalablement recensés et manifestement abandonnés par les migrants de transit, suite à leur départ vers d’autres lieux.

C’est dans ce contexte que s’est déroulée l’opération du 8 octobre 2020, initiée par la police fédérale de la route du Hainaut, en collaboration avec les services de la Région wallonne. À son arrivée sur le site de Froyennes, la police de la route a pu constater que des occupants du camp étaient revenus, et étaient en train de prendre la fuite. Son devoir était dès lors d’intervenir. Une partie du groupe a pu être interpellée; ces personnes ont été mises à disposition de l’Office des étrangers, conformément à la législation en vigueur. L’aide des services du directeur-coordinateur a été sollicitée afin de fournir une assistance et un appui logistique et humain (transport vers le centre d’arrestation des personnes arrêtées, fourniture de repas et de couvertures), ce qui a permis de prendre en charge dignement les personnes privées de liberté, dans l’attente des décisions de l’Office des étrangers.

Cela fait des années que les ministres successifs de l’Intérieur insistent sur l’importance d’aborder la lutte contre ce phénomène de manière coordonnée et intégrée. À cet égard, le tandem gouverneur – directeur-coordinateur de la police fédérale joue un rôle crucial. Ils organisent régulièrement des réunions de concertation avec tous les partenaires concernés dans le but d’analyser les problèmes et les nuisances, de manière à organiser ensemble la réponse la plus adéquate.

Het is belangrijk hier even stil te staan bij het typische karakter van de transitmigratie. Het gaat hier over mensen, illegaal op doortocht in ons land, die een beter leven zoeken in het Verenigd Koninkrijk. Er wordt veel gedaan zowel van de overheid uit als vanwege tal van organisaties om hen alle uitleg te verschaffen over de mogelijkheden tot opvang in ons land. Op basis van de gegevens waarover we beschikken zou een groot percentage van deze mensen ook daadwerkelijk hiervoor in aanmerking komen. Alle inspanningen ten spijt zijn transitmigranten a priori niet geïnteresseerd in een legaal verblijf en bijhorende opvang in België.

Waar enerzijds de inspanningen en burgerzin van alle vrijwilligers niet genoeg kan worden bejubeld, dienen we ons anderzijds wel te behoeden voor de oprichting van tijdelijke kampementen. Dergelijke kampementen trekken telkens nieuwe transitmigranten aan, waardoor ze de neiging hebben om steeds verder uit te groeien en om zelfs permanente passagepunten of hubs te gaan vormen. Los van de voor de hand liggende schrijnende sanitaire omstandigheden, brengt dit veel overlast mee voor de omgeving en trekt dit ook criminaliteit aan bijvoorbeeld in de vorm van mensensmokkelaars die daar hun slachtoffers plaatsen of komen opzoeken. Daarom is het de uitdrukkelijke wens van de overheid om dergelijke permanente vestigingen te vermijden en zo snel mogelijk in te grijpen wanneer er zich tijdelijke kampementen beginnen te vormen.

Elke politietussenkomst is gebaseerd op en geregeld door:

– de wet en niet in het minst door de wet op het politieambt;

– de Deontologische Code van de geïntegreerde politie;

– de interventieprincipes vertolkt in de interventiegids terrein;

– de richtlijnen van de bevoegde overheden.

Doorgaans wordt de politie gesolliciteerd door de bevoegde bestuurlijke overheden om samen met gemeentelijke of regionale diensten kampementen van transitmigranten te ontmantelen. Meer bepaald wordt de politie gevraagd om hierbij de sterke arm te verlenen indien nodig en om aanwezige illegale migranten administratief af te handelen. Hierbij hanteert de politie een algemene humane benadering van het fenomeen transitmigratie om een waardige behandeling, respectvol en empatisch, van de geïntercepteerde personen te garanderen. Zij worden initieel steeds beschouwd als slachtoffers.

De politiediensten zien toe op de naleving van de wettelijke bepalingen met betrekking tot de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen. Zij dienen de gevatte illegalen ter beschikking te stellen van de Dienst vreemdelingenzaken. Tijdens de administratieve afhandeling worden de geïnterpelleerde personen ingelicht over de mogelijkheden om asiel aan te vragen en bijkomende bijstand. Zij worden ook in kennis gesteld over hun rechten. Regelmatig is de Dienst vreemdelingenzaken aanwezig tijdens politieacties en kan er rechtstreeks informatie worden bezorgd aan de transitmigranten. Gedurende hun verblijf in het politiekantoor krijgen de gevatte personen voldoende drank en alle maaltijden. Zij hebben eveneens recht op medische bijstand. Er zijn ook dekens ter beschikking om zich op te warmen. Vermeldenswaardig is ook dat er verschillende persoonlijke initiatieven zijn van politiemensen om kleren en speelgoed te verzamelen en ter beschikking te stellen waar nodig aan behoeftige personen of aan geïntercepteerde families. In geval van nood kan er ook steeds via de gemeente een beroep worden gedaan op bijstand van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn (OCMW).

Wat betreft het aangehaalde voorbeeld van de ontruiming van een kamp in Froyennes op 8 oktober 2020: naar aanleiding van een eerdere inventarisatie van verlaten kampementen, werd de bijstand van de politie gesolliciteerd ten einde de toestand te beveiligen en in noodzakelijk geval over te gaan tot een herstel van de situatie (verwijderen van vuil en afval, enz.). Vanuit een fundamenteel respect voor de menselijke waardigheid worden dergelijke acties in principe enkel georganiseerd ten overstaan van kampementen die eerder als manifest verlaten werden bevonden. Het is in deze context dat de ontruiming op 8 oktober 2020 heeft plaatsgevonden door de federale wegpolitie Henegouwen in samenwerking met de diensten van het Waalse Gewest. Bij aankomst op de site te Froyennes, heeft de WPR Henegouwen vastgesteld dat er opnieuw mensen aanwezig waren, die de vlucht hebben genomen. De politie diende op dat ogenblik ambtshalve tussen te komen. De personen die gevat konden worden, werden ter beschikking gesteld van de Dienst vreemdelingenzaken. De coördinatie- en steundienst van de directeur-coördinator heeft vervolgens bijstand geleverd om de gevatte personen op een waardige manier over te brengen en administratief af te handelen. In afwachting van de beslissing van de Dienst vreemdelingenzaken werden de gevatte transmigranten ook voorzien van maaltijden en dekens.

De minister van Binnenlandse Zaken onderstreept al jaren het belang van een gecoördineerde en geïntegreerde aanpak op maat. De rol van de tandem gouverneur – directeur-coördinator van de federale politie is hierbij cruciaal. Zij organiseren regelmatig overlegvergaderingen met alle betrokken partners om eventuele problemen en overlast in kaart te brengen en gezamenlijk de meest adequate aanpak te bespreken.