Deze vraag behoort tot de bevoegdheid van de Senaat. Het milieubeleid is een federale materie. De deelgebieden zijn bevoegd voor de uitvoering van het milieubeleid.

Op verzoek van de verenigingen Phytofar en Bioplus en de bedrijven Bayer en Certis, heeft de Raad van State op maandag 15 juni 2020 het besluit van de Waalse regering van 22 maart 2018, dat het gebruik van pesticiden op basis van neonicotinoïden verbood, vernietigd. Die insecticiden worden vaak als een oorzaak van de bijensterfte aangewezen. Ze worden onder meer gebruikt in de bietenteelt.

De Waalse tekst kwam tegemoet aan een resolutie met het oog op het bepalen van een strategie voor een verbod van pesticiden op basis van neonicotinoïden, die op 16 november 2017 door het Waalse Parlement werd goedgekeurd (doc. Parlement wallon, n° 256 (2014 2015) - N° 8).

In zijn motivering stelde de Raad van State dat de gewestbevoegdheden met voeten werden getreden.

De producten zouden verboden worden in Wallonië maar toegelaten worden door de federale overheid, hetgeen het principe van de federale loyauteit zou schenden, volgens de eisers.

1) Bent u op de hoogte van die beslissing van de Raad van State? Werden er maatregelen genomen om de coherentie van het milieubeleid in België te verzekeren?

2) Wat is de toestand in Brussel en Vlaanderen? Worden daar neonicotinoïden gebruikt? Werd er contact opgenomen met uw collega's van de deelstaten in verband met dit dossier?

3) Sinds de goedkeuring van het besluit van de Waalse regering van 22 maart 2018 zijn de Europese regels geëvolueerd en zijn sommige neonicotinoïden verboden en andere onderworpen aan strengere gebruiksvoorwaarden. Waarom heeft het federale niveau zich niet gebaseerd op de Europese regelgeving om het gebruik van neonicotinoïden te verbieden?

Ik dank u voor deze vraag. Zoals u weet, ben ik uitermate gevoelig voor de bescherming van de bijen. Zij spelen een uitermate belangrijke rol inzake biodiversiteit. Daarom heb ik sinds ik mijn functie opnam, gewaakt over de financiering van onderzoeksprojecten om ze te beschermen. Ik wou ook dat België een pionier zou zijn in Europa in termen van voorafgaande testing van de impact van pesticiden op bijen. Deze inspanningen moeten worden voortgezet.

Mijn standpunt over de neonicotinoïden was altijd duidelijk en coherent. Vanaf 2018 heb ik me voorstander getoond van een uitfasering over 3 jaar, om de bietensector, die niet minder dan 8.500 jobs telt, de mogelijkheid te bieden zich voor te bereiden op dit verbod.

Meerdere politieke fracties volgden mij wat dit punt betreft, waaronder de uwe, maar ook ECOLO-GROEN. Een wetsvoorstel in deze zin werd trouwens goedgekeurd in het voorjaar van 2019 door deze commissie. Ik ben niet van mening veranderd. De derogatie voor de oogst 2020, toegekend door het Erkenningscomité conform het Europees recht, zal, naar mijn mening, de laatste zijn.

Ik zal mijn antwoord afronden door kort terug te komen op uw analyse van het arrest van de Raad van State. Sommigen maakten daaruit op dat het Waals besluit nietig verklaard was omdat de federale overheid een derogatie had toegekend voor het gebruik van neonicotinoïden.

Wat de Raad van State benadrukt, is vooral het feit dat het niet aan het Waals gewest was om het op de markt te brengen van de betrokken producten te verbieden, omdat het gaat om een federale bevoegdheid! De oorzaak van de nietigverklaring ligt dus veel eerder in de “juridische” fout die gemaakt werd op het niveau van het Waals gewest. De Raad van State heeft trouwens een beroep verworpen tegen de derogatie toegekend door de federale overheid, wat aantoont dat deze juridisch perfect gemotiveerd was.

Tot slot, over de kwestie van het interfederaal overleg, vestig ik uw aandacht op het feit dat de derogaties werden toegekend op conform advies van het Erkenningscomité voor gewasbeschermingsmiddelen voor landbouwkundig gebruik, waarin vertegenwoordigers zetelen… van de gewesten. Er werd dus wel degelijk voldaan aan de overlegvereiste.