Wallonië, Brussel en Vlaanderen zijn van plan tweeduizend «contacttracers» in dienst te nemen om burgers die mogelijk besmet zijn met het coronavirus op te sporen. Die contacttracers zullen trachten vast te stellen met wie de besmette personen contact hebben gehad. Die personen zullen gevraagd worden zich te laten testen en zich gedurende twee weken te isoleren indien ze positief testen.

Volgens mijn informatie zou dat proces in twee fasen verlopen:

In een eerste fase zullen de toekomstige contacttracers in feite de personeelsleden van callcenters zijn.

Die «opspoorders» zullen de personen die positief worden getest opbellen om samen met hen een lijst op te stellen van de personen die ze mogelijks hebben besmet, volgens de informatie die ze van hun huisarts zullen hebben gekregen. Dat callcenter zou operationeel moeten zijn tegen 3 mei 2020.

In een tweede fase zou de Belgische bevolking een app op de smartphone installeren. Die app zal de gebruiker vragen zich te laten testen als hij of zij in contact is geweest met een persoon die positief is getest op Covid-19.

De app is alleen nuttig als tenminste 60 % van de bevolking hem downloadt en als die maatregel samengaat met andere maatregelen op het vlak van tests, social distancing en hygiëne.

Deze vraag behoort tot de bevoegdheid van de Senaat, omdat ik van bij het begin heb vermeld dat de deelstaten betrokken zouden zijn. Dit thema heeft bovendien betrekking op preventie gezondheidszorg, dat onder de bevoegdheid van de deelstaten valt.

Ik ben zeer bezorgd over de mogelijk nefaste gevolgen van deze controle- en opsporingstechnologieën.

Mijn bezorgdheid wordt trouwens gedeeld door de Ligue des droits humains, de Internationale Federatie voor de mensenrechten en de Liga voor mensenrechten.

1) Hebt u een positief advies gekregen van de Privacycommissie? Zo ja, hebt u met dat doel de sectorale wetten die de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer als wettelijke basis hebben, aangepast?

2) Worden die contacttracers in dienst genomen en opgeleid? Zijn ze gebonden aan het medisch beroepsgeheim?

3) De vereiste toestemming van de gecontacteerde persoon is in dit kader een essentieel gegeven. Beschikt u over informatie met betrekking tot die noodzakelijke stap?

4) Is het systeem voor contactopsporing hetzelfde in de drie Gewesten? Werd er contact genomen met uw collega's van de deelstaten?

5) Beschikt u over bijkomende informatie over de gegevensbescherming en de evaluatie van de resultaten?

6) Meer in het algemeen, is het duidelijk dat bij het opzetten van het callcenter en bij de globale sanitaire strategie waarvan het deel uitmaakt, de mensenrechten moeten worden gerespecteerd en beschermd? Kunt u ons op dat punt geruststellen?

1) Het koninklijk besluit nr. 18 tot oprichting van een databank bij Sciensano in het kader van de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus Covid-19 vormt de wettelijke basis voor de contact tracing. Dit besluit bevat alle essentiële elementen, onder meer de verantwoordelijken van de verwerking, de precieze doeleinden ervan, de categorieën van persoonsgegevens, de categorieën van betrokkenen van wie de gegevens worden verwerkt, de ontvangers of categorieën ontvangers aan wie hun gegevens worden verstrekt, de bewaartermijn van de gegevens en eventuele maatregelen om de rechtmatige en eerlijke verwerking van persoonsgegevens te waarborgen.

De tekst van het koninklijk besluit werd verfijnd om tegemoet te komen aan de opmerkingen geformuleerd door de Gegevensbeschermingsautoriteit (advies nr. 36/2020 van 29 april 2020).

Er werden geen sectorale wetten aangepast en ik wil er op wijzen dat de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer intussen is vervangen door de wet van 30 juli 2018 betreffende de bescherming van natuurlijke personen met betrekking tot de verwerking van persoonsgegevens.

2) De medewerkers van het contactcentrum werden inderdaad aangeworven en opgeleid. De opleiding was een belangrijk aandachtspunt dat opgenomen werd door de gefedereerde entiteiten die voor deze centra verantwoordelijk zijn.

Daarnaast kan worden beklemtoond dat artikel 458 van het Strafwetboek inderdaad van toepassing is op de medewerkers van het contactcentrum.

3) Er moet worden beklemtoond dat de persoonsgegevens overeenkomstig de General Data Protection Regulation (GDPR) rechtmatig worden verwerkt op basis van vermeld koninklijk besluit nr. 18 en geenszins op basis van de toestemming van de betrokkene.

4) Ja, de algemene werking van het contactcenter is opgenomen in vermeld koninklijk besluit nr. 18. Hierover werd inderdaad overleg gepleegd met de gefedereerde entiteiten.

5) De verwerking van de persoonsgegevens voldoet aan de bij beraadslagingen van het Informatieveiligheidscomité (opgericht bij de wet van 5 september 2018) vastgelegde voorwaarden ter waarborging van de gegevensbescherming, in het bijzonder de maatregelen op het vlak van doelbinding, minimale gegevensverwerking, opslagbeperking en informatieveiligheid. Alle betrokken actoren nemen de nodige technische en organisatorische maatregelen, onder meer op het vlak van gebruikers- en toegangsbeheer, versleuteling, monitoring en loggings.

6) De doelstelling van de gegevensinzameling is drieledig. Vooreerst dient deze om de betrokken patiënten te kunnen opsporen en contacteren, vervolgens is de gegevensinzameling noodzakelijk met het oog op toekomstige wetenschappelijk, statistisch en / of beleidsondersteunend onderzoek, na pseudonimisering, en ten slotte worden gegevens bezorgd aan de gezondheidsinspectiediensten van de Gewesten in het kader van initiatieven om uitbreiding van schadelijke effecten, die veroorzaakt zijn door infectieziekten, tegen te gaan.

De verzamelde informatie mag geenszins gebruikt worden voor andere doelstellingen, in het bijzonder maar niet uitsluitend politionele, commerciële, strafrechtelijke of aan Staatsveiligheid verbonden doelstellingen. Een koppeling met andere persoonsgegevens die niet nodig is in het kader van de doeleinden van vermeld koninklijk besluit nr. 18 is dus evenmin toegestaan.

Het contactcentrum heeft enkel toegang tot persoonsgegevens voor zover zij strikt noodzakelijk zijn voor het identificeren en contacteren van de betrokkenen.

Ten slotte is voorzien dat de ontvangen persoonsgegevens door de verwerkingsverantwoordelijke zullen worden gewist vijf dagen na de publicatie van het koninklijk besluit dat het einde van de toestand van de coronavirus Covid-19 epidemie afkondigt.