SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2020-2021 Zitting 2020-2021
________________
28 juin 2021 28 juni 2021
________________
Question écrite n° 7-1277 Schriftelijke vraag nr. 7-1277

de Fatima Ahallouch (PS)

van Fatima Ahallouch (PS)

à la ministre de la Défense

aan de minister van Defensie
________________
Crise du coronavirus - Vaccination - Campagne de désinformation (Covid-19) Coronacrisis - Vaccinatie - Desinformatiecampagne (Covid-19) 
________________
désinformation
vaccin
vaccination
recherche
desinformatie
vaccin
vaccinatie
research
________ ________
28/6/2021Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 29/7/2021)
26/7/2021Antwoord
28/6/2021Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 29/7/2021)
26/7/2021Antwoord
________ ________
Question n° 7-1277 du 28 juin 2021 : (Question posée en français) Vraag nr. 7-1277 d.d. 28 juni 2021 : (Vraag gesteld in het Frans)

Dans la foulée d'un rapport d'information relatif à la lutte contre la désinformation qui est en examen actuellement au Sénat (doc. Sénat, nº 7-110/1) et m'appuyant sur une recommandation proposée dans ce cadre, je me permets de solliciter votre expertise. Cette problématique transversale est en examen au Sénat et relève donc bien de sa compétence.

Une étude a été menée conjointement par la Vrije Universiteit Brussel (VUB) et l'École royale militaire (ERM) au sujet de théories conspirationnistes des mouvements antivaccins.

Ainsi, des milliers d'habitants du nord du pays auraient récemment reçu dans leur boîte aux lettres une publication diffusée par une organisation antivaccins mettant en doute la sécurité des différents vaccins administrés en Belgique.

Le citoyen percevrait difficilement la désinformation et perdrait ainsi confiance dans l'efficacité du vaccin mais aussi dans la reprise économique post-Covid-19.

Comme l'a déclaré la vice-présidente de la Commission européenne, cette «infodémie» pourrait coûter la vie à de nombreuses personnes.

Dans ce cadre, l'information et la sensibilisation de la population sont des éléments essentiels; et c'est d'ailleurs le fil rouge d'une recommandation que je propose dans le débat relatif à cette problématique au Sénat.

Je cite: «Il convient de mener des campagnes d'information rappelant notamment que la désinformation et les infox ne sont que des techniques utilisées pour faire changer d'avis une population ou l'influencer, par rapport à des thèmes de société et déstabiliser nos démocraties.»

Disposez-vous d'informations complémentaires quant à ce dossier et quant à l'étude précitée, menée en partie par l'École royale militaire?

 

Naar aanleiding van een informatieverslag betreffende de bestrijding van fake news dat momenteel wordt voorbereid in de Senaat (Stuk Senaat nr. 7-110/1) en op basis van een aanbeveling die in dat kader wordt gedaan, ben ik zo vrij een beroep te doen op uw deskundigheid. De Senaat buigt zich momenteel over deze transversale problematiek en is hiervoor dus zeker bevoegd.

Dor de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en de Koninklijke Militaire School (KMS) werd een gezamenlijk onderzoek gevoerd met betrekking tot samenzweringstheorieën en antivaxbewegingen.

Zo zouden duizenden inwoners in het noorden van het land een publicatie van een antivaxbeweging in de bus gekregen hebben, waarin de veiligheid van de verschillende vaccins die in België worden toegediend in vraag wordt gesteld.

Het is mogelijk dat burgers niet goed inzien dat het om desinformatie gaat en dat ze geen vertrouwen meer hebben in de doeltreffendheid van het vaccin evenmin als in de economische heropleving post-corona.

De vice-voorzitster van de Europese Commissie verklaarde dat zo een «infodemie» aan vele mensen het leven zou kunnen kosten.

In dit verband zijn informatie en sensibilisering van de bevolking essentiële elementen en dat is de rode draad van een aanbeveling die ik voorstel in het debat over deze problematiek in de Senaat.

Die bestaat erin informatiecampagnes te voeren waarin eraan wordt herinnerd dat desinformatie en fake news enkel technieken zijn die gebruikt worden om mensen van mening te doen veranderen of om ze te beïnvloeden met betrekking tot maatschappelijke thema's en onze democratie te destabiliseren.

Beschikt u over bijkomende informatie met betrekking tot dit dossier en het voornoemde onderzoek dat gedeeltelijk door de KMS werd uitgevoerd?

 
Réponse reçue le 26 juillet 2021 : Antwoord ontvangen op 26 juli 2021 :

Il s'agit en effet d'une étude sur laquelle l'École Royale Militaire travaille en collaboration avec l’Université libre de Bruxelles.

Les résultats de l’étude sont actuellement toujours à l’examen, afin de vérifier le contenu pour son exactitude et son exhaustivité, avant de procéder à la publication de l’article.

Cependant, les principaux résultats de cette étude sont repris en résumé ci-dessous :

Les participants ont reçu à lire un des 3 types d'informations suivants sur les vaccins Covid :

  • nouvelles correctes (source : De Tijd) ;

  • désinformation circulant en Flandre (source : De prikkrant) ;

  • désinformation d'origine russe (source : UE vs disinformation).

Les correspondants ont trouvé particulièrement difficile de reconnaître la désinformation circulant en Flandre (si la désinformation russe était qualifiée de hautement invraisemblable, c'était beaucoup moins le cas de la désinformation circulant en Flandre).

Les personnes à qui la désinformation a été présentée, ont indiqué qu'elles avaient moins de confiance dans le vaccin, la désinformation circulant en Flandre ayant le plus d'effet.

Les personnes qui ont été confrontées à la désinformation, ont indiqué qu'elles avaient moins confiance dans la poursuite de la reprise de l'économie (en raison du lien de causalité avec la moindre efficacité du vaccin), encore une fois avec le plus grand effet causé par la désinformation circulant en Flandre.

Les chercheurs sont bien sûr disposés à partager les résultats de l'article dès qu'il sera terminé.

Dit betreft inderdaad een studie waar de Koninklijke Militaire School samen met de Vrije Universiteit Brussel (VUB) aan werkt.

De resultaten van de studie worden momenteel nog gecontroleerd op juistheid en volledigheid alvorens tot publicatie van een artikel over te gaan.

De belangrijkste bevindingen van deze studie worden alvast hieronder samengevat:

– De deelnemers kregen één van de 3 volgende types nieuws rond Covid-vaccins te lezen:

  • correct nieuws (bron: De Tijd);

  • desinformatie die circuleerde in Vlaanderen (bron: De prikkrant);

  • desinformatie van Russische origine (bron: EU vs disinformation).

– De correspondenten vonden het bijzonder moeilijk de desinformatie die in Vlaanderen circuleert te herkennen (terwijl de Russische desinformatie als sterk ongeloofwaardig werd bestempeld was dit veel minder het geval bij de desinformatie die in Vlaanderen circuleert).

– Personen die de desinformatie voorgeschoteld kregen, gaven aan minder vertrouwen in het vaccin te hebben, waarbij de desinformatie die in Vlaanderen circuleert het grootste effect had.

– Personen die de desinformatie voorgeschoteld kregen, gaven aan minder vertrouwen te hebben in het verdere herstel van de economie (door de causale link met de mindere werking van het vaccin), met opnieuw het grootste effect uitgaande van de desinformatie die in Vlaanderen circuleert.

De onderzoekers zijn uiteraard bereid om de resultaten van de studie te delen van zodra deze afgewerkt is.