SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2014-2015 Zitting 2014-2015
________________
4 décembre 2014 4 december 2014
________________
Question écrite n° 6-268 Schriftelijke vraag nr. 6-268

de Ann Brusseel (Open Vld)

van Ann Brusseel (Open Vld)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Viols - Déclarations - Seuils à franchir - Déposition sur internet Verkrachtingen - Aangiftes - Drempels - Aangifte via het internet 
________________
violence sexuelle
Internet
police
seksueel geweld
internet
politie
________ ________
4/12/2014Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/1/2015)
19/6/2015Rappel
29/9/2015Antwoord
4/12/2014Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/1/2015)
19/6/2015Rappel
29/9/2015Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-267 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-267
________ ________
Question n° 6-268 du 4 décembre 2014 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 6-268 d.d. 4 december 2014 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

La présente question porte sur l'égalité des chances et relève donc bien des compétences du Sénat conformément à l'article 79 du Règlement du Sénat. Il s'agit aussi d'une matière transversale qui concerne également les Communautés.

Près de dix viols sont déclarés chaque jour en Belgique. Cependant, 90 % des victimes de délits à caractère sexuel ne les déclarent pas. Parce qu'elles ont honte, elles ont peur qu'on ne les croie pas ou pensent que l'auteur ne sera quand même jamais condamné.

Les seuils à franchir par les victimes pour reconnaître ouvertement les violences sexuelles, les signaler aux services compétents et faire une déposition à la police doivent dès lors être abaissés. C'est ce qui ressort d'un rapport récent relatif à l'approche des violences sexuelles commises sur les enfants. Ce rapport a été établi par le Rapporteur national sur la traite des êtres humains et les violences sexuelles faites aux enfants aux Pays-Bas.

En Allemagne, on peut déclarer un viol au moyen d'internet. Le seuil à franchir pour déposer une plainte est ainsi radicalement abaissé. La Justice devrait développer chez nous également un formulaire électronique ou une page internet sécurisée de manière à ce que les victimes de violences entre partenaires puissent déposer une plainte sur internet.

1) Quelles mesures concrètes le ministre prendra-t-il afin d'augmenter la propension des victimes de violences sexuelles à les déclarer? Peut-il fournir des explications détaillées sur ces mesures? Quel délai et quels budgets envisage-t-il à cet effet?

2) Est-il favorable à ce que les déclarations de de viol puissent se faire sur un site sécurisé, comme en Allemagne? Peut-il l'expliquer concrètement? Est-il disposé à contribuer au développement de cette alternative?

 

Deze vraag betreft gelijke kansen en is dus conform artikel 79 van het Reglement een bevoegdheid van de Senaat. Het betreft tevens een transversale aangelegenheid - gemeenschappen.

In België worden dagelijks bijna tien verkrachtingen aangegeven. Toch doet 90 procent van de slachtoffers van seksuele delicten nog altijd geen aangifte. Omdat ze zich schamen, bang zijn om niet geloofd te worden, of denken dat de dader toch nooit zal worden veroordeeld.

De drempels voor slachtoffers om uit te komen voor het seksueel geweld, het te melden bij instanties en aangifte te doen bij de politie moeten dan ook omlaag. Dat blijkt uit een recent rapport over de aanpak van seksueel geweld tegen kinderen van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen in Nederland.

In Duitsland kan men via internet een aangifte doen van verkrachting. Zo gaat de drempel om een klacht in te dienen drastisch omlaag. Ook bij ons zou Justitie een elektronisch formulier of een beveiligde webpagina moeten uitwerken, zodat slachtoffers van partnergeweld via internet een klacht kunnen indienen.

1) Welke concrete maatregelen gaat de minister treffen om de aangiftebereidheid bij slachtoffers van seksueel geweld te verhogen? Kan hij deze maatregelen inhoudelijk toelichten? Welk tijdspad en welke budgetten heeft hij hierbij voor ogen?

2) Is hij voorstander om, naar het Duitse voorbeeld, de aangifte van verkrachtingen via een beveiligde site mogelijk te maken? Kan hij dat concreet toelichten? Is hij bereid dit initiatief mee uit te bouwen?

 
Réponse reçue le 29 septembre 2015 : Antwoord ontvangen op 29 september 2015 :

Le fait que les victimes de viols n'osent pas se rendre à la police ou qu'elles entreprennent cette démarche trop tardivement est en effet très problématique. Il est évidemment très compréhensible que ces victimes soient traumatisées aussi peu de temps après les faits, qu'elles éprouvent un sentiment de honte et de culpabilité et qu'elles préférèrent ne plus être confrontées aux faits. Mais malheureusement, des éléments de preuve cruciaux se perdent en agissant de la sorte. À plus long terme, cela ne rend pas service aux victimes car, en l'absence de déclaration, les éventuels auteurs ne seront pas trouvés ou ne seront, par manque de preuves, pas poursuivis ou condamnés. Si les victimes se présentent à la police dans les vingt-quatre heures qui suivent les faits et subissent un examen médical à l'aide d'un set agression sexuelle (SAS), les chances de localiser et d'identifier l'auteur sont alors bien plus grandes. Il est dès lors d'une importance capitale que la population soit sensibilisée à l'importance de déclarer l'infraction à la police aussi rapidement que possible après les faits et de se soumettre à un examen médical à l'aide d'un SAS. Sous la précédente législature, le site Internet http://www.aideapresviol.be a été lancé sur l'initiative du gouvernement et de l’Institut pour l’égalité des femmes et des hommes (IEFH). Il va de soi qu’il convient de continuer à soutenir cette initiative.

L'intérêt immédiat d'introduire une plainte pour viol par Internet n’est pas évident. Tout d'abord, le viol n'est pas une infraction poursuivie sur plainte. Les poursuites pénales ne peuvent donc pas être uniquement engagées sur la base d'une plainte de la victime. Il faut éviter de passer à côté de l'objectif, à savoir que la victime se présente physiquement le plus rapidement possible à la police, sans s'être lavée et avec les mêmes vêtements qu'elle portait pendant l'agression, qu'elle soit entendue au plus vite et qu'elle soit soumise à un examen corporel à l'aide d'un SAS. Ce court délai est primordial en vue de la manifestation de la vérité. Il faut enfin mettre l'accent sur le fait que des directives de politique criminelle existent concernant l'utilisation et l'analyse du SAS, lesquelles ont récemment été évaluées. Bien que le système fonctionne globalement déjà efficacement et que les destinataires de ces directives connaissent et appliquent la COL n° 10/2005 relative au set agression sexuelle, des améliorations vont encore être apportées sur la base du rapport d'évaluation. À cet égard, il est important d'observer que la circulaire poursuit un double objectif : d'une part, améliorer la collecte des preuves et, d'autre part, éviter la victimisation secondaire. En ce sens, de nombreuses mesures en faveur des victimes ont été prises ces dernières années pour veiller à éviter au maximum la victimisation secondaire de la victime qui dénonce les faits. La présente circulaire et son évaluation seront examinées tant dans le cadre du Collège des procureurs généraux que dans le cadre du prochain Plan d’action national (PAN) 2015-2019 de lutte contre la violence basée sur le genre, qui comprendra également un volet sur la violence sexuelle. La Justice est l'un des départements représentés au sein du groupe de travail interdépartemental qui prépare et suit ce PAN. Elle collaborera loyalement aux actions qui seront entreprises en la matière dans le cadre de ce PAN. Dans ce contexte, il peut bien sûr être utile d'examiner de plus près l'initiative allemande puisqu'il ne ressort pas tout à fait clairement de la question posée si un tel système de déclaration par Internet est seulement limité aux victimes de viols ou s'il convient de placer celui-ci dans le cadre plus large de la violence entre partenaires. Nous disposons en tout cas des organes de concertation pluridisciplinaires nécessaires pour examiner cette question de manière plus détaillée.

Het is inderdaad een groot probleem dat slachtoffers van verkrachtingen de stap niet of pas te laat durven te zetten naar de politie. Het is natuurlijk heel begrijpelijk dat deze slachtoffers zo kort na de feiten getraumatiseerd zijn en met schaamte- en schuldgevoelens kampen en liever niet meer met de feiten geconfronteerd willen worden, maar hierdoor gaat jammer genoeg cruciaal bewijsmateriaal verloren. Op langere termijn helpt dit de slachtoffers niet verder, want op deze manier worden mogelijke daders niet gevonden of wegens een gebrek aan bewijzen niet vervolgd of veroordeeld. Indien slachtoffers zich binnen de vierentwintig uur na de feiten aanbieden bij de politie en een medisch onderzoek ondergaan aan de hand van een seksuele agressieset (SAS), dan is de kans namelijk veel groter dat de dader kan opgespoord en geïdentificeerd worden. Het is dan ook van cruciaal belang dat de bevolking gesensibiliseerd wordt om zo vlug mogelijk na de feiten het misdrijf te gaan aangeven bij de politie en een SAS te laten afnemen. In de vorige legislatuur werd de website www.hulpnaverkrachting.be gelanceerd, op initiatief van de regering en het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen (IGVM). Vanzelfsprekend dient dit initiatief verder ondersteund te worden.

Het onmiddellijk belang bij het indienen van klachten aangaande verkrachtingen via Internet is niet vanzelfsprekend. Eerst en vooral is verkrachting geen klachtmisdrijf, de strafvervolging kan dus niet enkel op gang komen aan de hand van een klacht van het slachtoffer. Er dient vermeden te worden dat er aan het doel voorbij gegaan wordt, namelijk dat het slachtoffer zich zo vlug mogelijk fysiek bij de politie dient aan te bieden, ongewassen en met dezelfde kledij als tijdens de aanval en zo vlug mogelijk kan verhoord worden en een lichamelijk onderzoek aan de hand van een SAS kan ondergaan. Met het oog op de waarheidsvinding is deze korte tijdspanne heel belangrijk. Er dient in laatste instantie ook gewezen te worden op het feit dat er richtlijnen van strafrechtelijk beleid bestaan aangaande het gebruik en de analyse van de SAS, die recent geëvalueerd werden. Hoewel het systeem globaal al goed werkt en de bestemmelingen van deze richtlijnen de omzendbrief COL 10/2005 inzake de SAS kennen en toepassen, zullen er nog verbeteringen aangebracht worden op basis van het evaluatierapport. Het is belangrijk hierbij op te merken dat de omzendbrief een dubbele doelstelling heeft : enerzijds de bewijsvergaring verbeteren en anderzijds de secundaire victimisering vermijden. In die zin zijn er de laatste jaren vele slachtoffervriendelijke maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat het slachtoffer die de verkrachting komt aangeven, zo min mogelijk bijkomend slachtofferschap ervaart door de aangifte van de feiten. De huidige omzendbrief en haar evaluatie zal besproken worden zowel in het kader van het College van procureurs-generaal als het volgende Nationaal Actieplan (NAP) gendergerelateerd geweld 2015-2019 dat ook een luik seksueel geweld zal bevatten. Justitie is een van de departementen die in de interdepartementale werkgroep die dit NAP voorbereidt en opvolgt, vertegenwoordigd is en zal loyaal meewerken aan de acties die binnen dit NAP op dit vlak zullen ondernomen worden. Binnen deze kaders kan het uiteraard eventueel wel nuttig zijn het Duitse initiatief van naderbij te bestuderen, aangezien het in de vraagstelling niet geheel duidelijk is of een dergelijk systeem van anonieme aangifte via internet enkel beperkt is voor slachtoffers van verkrachtingen of in het ruimere kader van het partnergeweld dient geplaatst te worden. We beschikken in ieder geval over de nodige multidisciplinaire overlegorganen om dit verder te bekijken.