SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2017-2018 Zitting 2017-2018
________________
18 juillet 2018 18 juli 2018
________________
Question écrite n° 6-1947 Schriftelijke vraag nr. 6-1947

de Christophe Lacroix (PS)

van Christophe Lacroix (PS)

à la secrétaire d'État à la Lutte contre la pauvreté, à l'Égalité des chances, aux Personnes handicapées, et à la Politique scientifique, chargée des Grandes Villes, adjointe au Ministre de la Sécurité et de l'Intérieur

aan de staatssecretaris voor Armoedebestrijding, Gelijke Kansen, Personen met een beperking, en Wetenschapsbeleid, belast met Grote Steden, toegevoegd aan de Minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken
________________
Services des urgences - Traitement post-exposition (TPE) pour le VIH - Accès - Amélioration - Formation des urgentistes - Patients LGBTQI+ - Accueil - Discrimination - Lutte Spoeddiensten - Post Exposure Profylaxis(PEP) voor hiv - Toegankelijkheid - Verbetering - Opleiding van spoedartsen - LGTBQI+-patiënten - Opvang - Discriminatie - Bestrijding 
________________
médecine d'urgence
premiers secours
minorité sexuelle
discrimination fondée sur l'orientation sexuelle
sida
prévention des maladies
maladie sexuellement transmissible
geneeskundige noodhulp
eerste hulp
seksuele minderheid
discriminatie op grond van seksuele geaardheid
aids
voorkoming van ziekten
seksueel overdraagbare aandoening
________ ________
18/7/2018Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 16/8/2018)
9/12/2018Dossier gesloten
18/7/2018Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 16/8/2018)
9/12/2018Dossier gesloten
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1946
Heringediend als : schriftelijke vraag 6-2311
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1946
Heringediend als : schriftelijke vraag 6-2311
________ ________
Question n° 6-1947 du 18 juillet 2018 : (Question posée en français) Vraag nr. 6-1947 d.d. 18 juli 2018 : (Vraag gesteld in het Frans)

Selon certaines sources d'information - et notamment des témoignages des associations de terrain tout récemment médiatisés (voir par exemple l'article de la RTBF https://www.rtbf.be/info/regions/liege/detail_l ignorance et la rigueur morale de medecins liegeois freinent elles la lutte contre le sida?id=9966738) -, certains services des urgences refuseraient de délivrer le traitement post exposition pour le VIH à certains patients.

Ces sources font également état de discriminations et de traitements dégradants dans certains hôpitaux du pays envers les patients LGBTQI+.

Cette question écrite relève de la compétence du Sénat par son caractère transversal : bien que la santé publique dans son aspect général relève du niveau fédéral, la politique de prévention relève de la compétence des entités fédérées. Les entités fédérées sont également concernées par le volet " Action sociale ", en matière de non discrimination et d'égalité de traitement. Ainsi, par exemple, la Région wallonne garantit l'émancipation et le bien être des personnes LGBTQI+ en agréant et subventionnant les différentes maisons " Arc en Ciel ".

Les patients concernés sont la plupart du temps des HSH (hommes ayant des relations sexuelles avec d'autres hommes) qui se rendent aux urgences car ils ont eu une relation sexuelle non protégée à risque.

Chaque service des urgences dispose en principe de lignes directrices à propos de la prophylaxie post exposition non professionnelle au VIH qui indique quand la trithérapie est " recommandée ", " à considérer " ou " découragée ".

Les urgentistes n'étant pas spécialisés en infectiologie et en virologie, il est recommandé en cas de doute (cas de figure " à considérer ") de délivrer le kit d'urgence pour le patient. Ce kit comprend en général quatre jours de trithérapie prophylactique, le temps pour le patient de se voir fixer un rendez vous avec un médecin du centre de référence VIH / SIDA. Cet infectiologue spécialisé évaluera la situation et décidera si le traitement doit être poursuivi ou pas pour arriver aux vingt huit jours préconisés.

En votre qualité de médecin, vous n'êtes pas sans savoir que le facteur temps est primordial dans la prise en charge de ces patients. La spécificité de cette trithérapie prophylactique réside dans le fait quelle doit débuter rapidement après la prise de risque : d'une façon optimale dans les deux heures après l'exposition mais en tout cas avant septante deux heures ! Chaque heure écoulée augmente le risque pour le patient de contracter ce virus. Néanmoins, si le traitement est pris à temps, et bien suivi pendant les vingt huit jours, son efficacité est alors quasi totale.

Selon les sources d'information précitées, certains médecins urgentistes (confortés par l'infectiologue de garde) ne délivreraient pas le TPE VIH (un traitement préventif donc, pas curatif) à des HSH à risque.

Si les faits étaient avérés, les patients en question seraient alors clairement exposés à un risque de contracter ce virus.

Par ailleurs, les associations spécialisées déploreraient en outre une méconnaissance de certains praticiens des spécificités des infections sexuellement transmissibles (IST) au sein de la population LGBTQI+. Ces patients nécessitent en effet un dépistage adapté et plus complet et une prise en charge curative plus globale, ciblée et spécifique.

Enfin, diverses associations de terrain noteraient également des cas de comportements inadéquats du personnel soignant à l'encontre des patients LBGTQI+ et plus particulièrement des patients homosexuels masculins. Les exemples en la matière seraient nombreux mais seraient encore peu rapportés. UNIA, à titre d'exemple, confirmerait cependant que plusieurs dossiers auraient été ouverts dans ce domaine.

Face à cette situation mes questions pour l'honorable ministre sont les suivantes :

1) Pouvez vous me confirmer que chaque service des urgences (et donc que chaque urgentiste) dispose bien d'informations complètes et des directives relatives à l'usage du TPE VIH ?

2) Des mesures sont elles envisagées pour améliorer l'accès au TPE et pour une meilleure connaissance de ce traitement envers le public ?

3) Des mesures sont elles prises afin que les urgences des différents hôpitaux du pays appliquent mieux les recommandations en la matière ?

4) Selon l'honorable ministre, n'est il pas indiqué de prévoir (si ce n'est le cas) dans la formation des médecins (plus particulièrement des urgentistes, des infectiologues et des généralistes) que les lacunes actuelles en matière de détection et de prise en charge des IST (dont une meilleure connaissance du TPE VIH), en particulier dans la population homosexuelle, soient comblées ?

Mes questions pour l'honorable secrétaire d'État sont les suivantes :

1) A t elle connaissance de situations de discriminations avérées dans le milieu médical envers les patients LGBTQI+ ? Dans l'affirmative des mesures sont elles envisagées pour y remédier ?

2) Une campagne de prévention ciblée ne serait elle pas indiquée ?

3) Des mesures sont elles prises à l'effet de signaler les dossiers litigieux aux associations de terrain et également aux autorités judiciaires le cas échéant ?

De manière générale, disposent elles, dans leurs compétences respectives, de données complémentaires en la matière ?

Des contacts sont ils pris avec les entités fédérées dans ce dossier ?

Quel est l'état de la situation ?

 

Volgens sommige informatiebronnen, met name getuigenissen van middenveldorganisaties die onlangs in de media werden verspreid (zie bijvoorbeeld het artikel van de RTBF https://www.rtbf.be/info/regions/liege/detail_l ignorance et la rigueur morale de medecins liegeois freinent elles la lutte contre le sida?id=9966738), zouden sommige spoeddiensten weigeren om de Post Exposure Profylaxis voor hiv te verschaffen aan sommige patiënten.

Die bronnen vermelden ook dat in sommige ziekenhuizen van het land LGTBQI+-patiënten worden gediscrimineerd of vernederd.

Deze schriftelijke vraag valt onder de bevoegdheid van de Senaat door haar transversaal karakter: de volksgezondheid in het algemeen is een federale bevoegdheid, maar het preventiebeleid is een bevoegdheid van de deelstaten. Inzake non-discriminatie en gelijke kansen zijn de deelstaten ook bevoegd voor het sociaal beleid. Zo verzekert het Waals Gewest de emancipatie en het welzijn van LGBTQI+-personen via de erkenning en de subsidiëring van de verschillende regenbooghuizen.

De betrokken patiënten zijn meestal mannen die seksuele relaties hebben met andere mannen die naar een spoeddienst gaan omdat ze een risicovol onbeschermd contact gehad hebben.

Elke spoeddienst beschikt in principe over richtlijnen met betrekking tot de niet professionele Post Exposure Profylaxis voor hiv waarin wordt aangegeven wanneer de therapie wordt aanbevolen, te overwegen is of wordt afgeraden.

Spoedartsen zijn niet gespecialiseerd in infectiologie of virologie. In geval van twijfel, als de behandeling moet 'overwogen' worden, wordt aanbevolen om de urgentiekit voor de patiënt af te leveren. Die kit bevat in het algemeen een profylactische combinatiebehandeling voor vier dagen, wat de betrokkene voldoende tijd geeft om een afspraak te maken in een hiv/aids-referentiecentrum. Daar zal een gespecialiseerde infectioloog de situatie evalueren en beslissen of de behandeling al dan niet gedurende 28 dagen moet worden voortgezet.

Als arts weet u dat de factor tijd zeer belangrijk is voor de behandeling van die patiënten. Het specifieke kenmerk van de profylactische combinatiebehandeling is dat ze kort na het onveilige contact moet opgestart worden: optimaal binnen de twee uur na de blootstelling maar in ieder geval binnen de 72 uur. Elk verstreken uur vergroot voor de patiënt het risico op besmetting door het virus. Als de behandeling evenwel tijdig wordt gestart en gedurende 28 dagen goed wordt opgevolgd, is ze zo goed als volkomen doeltreffend.

Volgens de hierboven genoemde bronnen zouden sommige spoedartsen (in samenspraak met de infectioloog met wachtdienst) de PEP voor hiv, dat een preventief middel is, niet willen afleveren aan mannen die seks hebben met mannen en die een risico lopen.

Als dat klopt, lopen die patiënten wel degelijk het risico om besmet te worden met het virus.

De belangenverenigingen betreuren bovendien dat sommige artsen de specifieke kenmerken van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa) binnen de LGTBQI+-gemeenschap niet goed kennen. Die patiënten hebben nood aan een aangepaste en meer uitgebreide opsporing en een meer algemene, gerichte en specifieke curatieve aanpak.

Sommige verenigingen op het terrein hebben ook al ongepast gedrag opgemerkt vanwege het verzorgend personeel ten aanzien van LGTBQI+-patiënten en meer bepaald van homoseksuele mannen. Het zou heel vaak voorkomen, maar het wordt nog niet vaak gerapporteerd. Zo bevestigt Unia bijvoorbeeld wel dat er in dit verband verschillende dossiers lopen.

Gelet op die situatie wil ik de minister de volgende vragen stellen:

1) Kunt u bevestigen dat elke spoeddienst (en dus elke spoedarts) over voldoende informatie en richtlijnen beschikt met betrekking tot het gebruik van de PEP voor hiv?

2) Worden er maatregelen overwogen om de toegang tot PEP te verbeteren en om te zorgen voor een betere kennis van deze behandeling bij de bevolking?

3) Worden er maatregelen genomen opdat de spoeddiensten van de verschillende ziekenhuizen in het land de aanbevelingen ter zake beter zouden toepassen?

4) Denkt de minister niet dat het aangewezen is (indien die nog niet gebeurt) om in de artsenopleiding (meer bepaald van spoedartsen, van infectiologen en van huisartsen) de huidige lacunes met betrekking tot de opsporing en de behandeling van soa, waaronder een beter begrip van de PEP voor hiv, in het bijzonder voor de homoseksuele gemeenschap, weg te werken?

Mijn vragen aan de staatssecretaris zijn de volgende:

1) Is ze op de hoogte van situaties van openlijke discriminatie in de medische wereld ten aanzien van LGTBQI+-patiënten? Zo ja, worden er maatregelen overwogen om dat te verhelpen?

2) Zou een gerichte preventiecampagne niet aangewezen zijn?

3) Worden er maatregelen genomen om klachtendossiers aan de belangenverenigingen door te spelen en in voorkomend geval aan de gerechtelijke diensten?

Beschikken zij, in hun diverse actiedomeinen over bijkomende gegevens over dit onderwerp?

Werden in dit dossier contacten gelegd met de deelstaten?

Wat is de stand van zaken?