SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2017-2018 Zitting 2017-2018
________________
8 décembre 2017 8 december 2017
________________
Question écrite n° 6-1701 Schriftelijke vraag nr. 6-1701

de Rik Daems (Open Vld)

van Rik Daems (Open Vld)

au ministre des Finances, chargé de la Lutte contre la fraude fiscale

aan de minister van Financiën, belast met de Bestrijding van de fiscale fraude
________________
Bitcoin - Autorité des marchés - Paiement légal - Droits du consommateur Bitcoin - Marktautoriteit - Wettelijke betaling - Rechten als consument 
________________
monnaie électronique
devise
réglementation financière
commerce électronique
bancatique
statut juridique
criminalité informatique
protection du consommateur
monnaie virtuelle
elektronisch betaalmiddel
deviezen
financiële voorschriften
elektronische handel
elektronische bankhandeling
rechtstoestand
computercriminaliteit
bescherming van de consument
virtuele munteenheid
________ ________
8/12/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 11/1/2018)
9/12/2018Dossier gesloten
8/12/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 11/1/2018)
9/12/2018Dossier gesloten
________ ________
Aussi posée à : question écrite 6-1699
Aussi posée à : question écrite 6-1700
Réintroduite comme : question écrite 6-2061
Aussi posée à : question écrite 6-1699
Aussi posée à : question écrite 6-1700
Réintroduite comme : question écrite 6-2061
________ ________
Question n° 6-1701 du 8 décembre 2017 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 6-1701 d.d. 8 december 2017 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Le 5 décembre 2017, l'Autorité française des marchés financiers (AMF) a adressé, avec l'Autorité de contrôle prudentiel et de résolution (ACPR), une mise en garde aux épargnants.

Ces institutions indiquent que l'achat et la vente de bitcoins se fait totalement en dehors de tout marché réglementé. Les acheteurs de bitcoins s'exposent à des risques très élevés en cas de correction à la baisse et ils ne peuvent en aucun cas en appeler à la protection du capital investi. Ces autorités incitent les acheteurs à faire preuve d'une extrême prudence avant d'investir une partie de leur patrimoine en bitcoins. Elles indiquent aussi clairement que les bitcoins ne peuvent en aucun cas être assimilés à une devise ou à un moyen de paiement au sens juridique des mots.

L'AMF et l'ACPR insistent sur le fait que les bitcoins ne peuvent jamais relever de la protection et de la législation en matière de paiements et donc, des garanties qui en découlent pour les droits du consommateur.

Quant au caractère transversal de la question : les différents gouvernements et maillons de la chaîne de sécurité se sont accordés sur les phénomènes qui doivent être traités en priorité au cours des quatre prochaines années. Ceux-ci sont définis dans la Note-cadre de Sécurité intégrale et dans le Plan national de sécurité pour la période 2016-2019 et ont fait l'objet d'un débat lors d'une Conférence interministérielle à laquelle les acteurs de la police et de la justice ont également participé. La cybercriminalité est une des priorités transversales. Les placements dans la « cryptomonnaie » en font partie. Il s'agit dès lors d'une compétence régionale transversale où les Régions interviennent surtout dans le volet préventif.

Je souhaite dès lors poser les questions suivantes :

1) Que pensez-vous de l'initiative de l'AMF française (Autorité des marchés financiers) et de l'ACPR (Autorité de contrôle prudentiel et de résolution) d'avertir les acheteurs potentiels de bitcoins du risque élevé qu'un tel achat comporte, et de les prévenir du fait que le bitcoin n'est pas reconnu comme moyen légal de paiement et que le paiement en bitcoins n'offre aucune protection en ce qui concerne les droits du consommateur qui découlent de l'utilisation d'un moyen légal de paiement ? La FSMA (Autorité des services et marchés financiers) ou une autre institution envisage-t-elle d'adresser un avertissement similaire ? Dans la négative, pourquoi et pouvez-vous expliquer ? Dans l'affirmative, sous quelle forme ?

2) Pouvez-vous clarifier la position juridique du bitcoin dans notre pays, en particulier en ce qui concerne la question suivante : les acheteurs qui effectuent des paiements en bitcoins bénéficient-ils, en leur qualité de consommateurs de biens ou de services, de la protection légale en matière de droits du consommateur ? Dans l'affirmative, pouvez-vous fournir des explications détaillées ? Dans la négative, pouvez-vous expliciter le raisonnement juridique ? Quelles sont les conséquences pratiques qui en découlent en matière de droits du consommateur ? Ne conviendrait-il pas de communiquer clairement à ce sujet ?

3) Le bitcoin vaut-il comme moyen de paiement légal dans une transaction ? Dans la négative, quelles en sont les conséquences ? Dans l'affirmative, pouvez-vous expliquer précisément ce que cela implique en matière de droits légaux du consommateur ?

 

De Franse Autorité des marchés financiers (AMF) heeft samen met de ACPR (Autorité de contrôle prudentiel et de résolution) op 5 december 2017 een waarschuwing verspreid ten aanzien van de spaarders.

Zij stellen dat de aan- en verkoop van bitcoins volledig buiten elke gereglementeerde markt geschiedt. De kopers van bitcoins stellen zich bloot aan zeer hoge risico's in geval van een neerwaartse correctie en ze kunnen zich op generlei wijze beroepen op de bescherming van het geïnvesteerde kapitaal. Zij dringen aan op extreme waakzaamheid alvorens men een deel van zijn vermogen in bitcoins investeert. Tevens wordt duidelijk aangegeven dat bitcoins op generlei wijze kunnen worden gelijkgesteld met muntvaluta of met een betalingsmiddel in de juridische zin van het woord.

De AMF en de ACPR benadrukken dat bitcoins nooit onder de bescherming en de wetgeving inzake betalingen kunnen vallen en dus ook niet onder de daaruit voortvloeiende garanties van het consumentenrecht.

Wat betreft het transversaal karakter van de schriftelijke vraag : de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die worden gedefinieerd in de kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2016-2019 en werden besproken tijdens een interministeriële conferentie waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Cybercrime is één van de transversale prioriteiten. De beleggingen in zogenaamde « cryptocurrency » vallen hieronder. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de gewesten waarbij de rol van de gewesten vooral ligt in het preventieve aspect.

Daarom heb ik de volgende vragen:

1) Wat vindt u van het initiatief van de Franse AMF (Autorité des marchés financiers) en de ACPR (Autorité de contrôle prudentiel et de résolution) om potentiële kopers van bitcoins te waarschuwen voor het hoge risico dat deze aankoop inhoudt, alsook te waarschuwen voor het feit dat de bitcoin niet wordt erkend als wettelijk betaalmiddel en de betaling met bitcoins geen bescherming biedt inzake de rechten van de consument die voortvloeien uit het gebruik van een wettelijk betaalmiddel ? Overweegt de FSMA of een andere instelling een gelijkaardige waarschuwing uit te sturen ? Zo neen, waarom niet en kunt u dit toelichten ? Zo ja, in welke vorm ?

2) Kunt u de juridische positie van de bitcoin in ons land nader toelichten en dan meer specifiek voor wat betreft de volgende vraag : genieten de kopers die betalen met bitcoins in hun hoedanigheid van consument van goederen of diensten van de wettelijke bescherming inzake consumentenbescherming ? Zo ja, kunt u dit uitgebreid toelichten ? Zo neen, kunt u de juridische redenering nader toelichten? Wat zijn de praktische gevolgen inzake de rechten van de consument? Zou het niet goed zijn om hierover duidelijk te communiceren ?

3) Geldt een transactie met bitcoins als een wettelijke betalingswijze ? Zo neen, wat zijn hiervan de gevolgen ? Zo ja, kunt u uitgebreid toelichten wat dit voor de wettelijke rechten van de consument betekent ?