SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
5 juillet 2013 5 juli 2013
________________
Question écrite n° 5-9485 Schriftelijke vraag nr. 5-9485

de Johan Verstreken (CD&V)

van Johan Verstreken (CD&V)

à la ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Les adoptions internationales depuis l'Ethiopie De interlandelijke adopties uit Ethiopië 
________________
adoption internationale
Éthiopie
traite des êtres humains
internationale adoptie
Ethiopië
mensenhandel
________ ________
5/7/2013Verzending vraag
26/7/2013Antwoord
5/7/2013Verzending vraag
26/7/2013Antwoord
________ ________
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-3582 Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-3582
________ ________
Question n° 5-9485 du 5 juillet 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-9485 d.d. 5 juli 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Un reportage néerlandais intitulé « Brandpunt » a révélé que des enfants Éthiopiens avaient été proposés à l'adoption alors qu'ils n'étaient pas orphelins. Le reportage a été récemment rediffusé sur Login. Un enfant doit pourtant être déclaré orphelin par le Ministery of Labour and Social Affairs (MOWA) pour pouvoir être adopté. Entre-temps, l'adoption d'un enfant Éthiopien qui vivait chez des parents adoptifs néerlandais a été refusée après six ans.

Des intermédiaires véreux qui poursuivent d'autres objectifs que l'intérêt de l'enfant recrutent ou kidnappent des enfants sans l'accord de leurs parents. Pour des organisations d'adoption de différents pays, il est très facile d'entrer dans le jeu de ces intermédiaires, créant ainsi un trafic organisé d'enfants.

Cela ne se passe vraisemblablement pas qu'en Éthiopie, mais également dans d'autres pays où de nombreux enfants sont proposés à l'adoption. C'est contraire à la dignité humaine, tant pour les enfants que pour les parents. Les enfants sont arrachés à leur environnement familier et les parents demeurent dans l'incertitude quant à la situation de leur enfant. Il ne fait aucun doute que de telles pratiques sont contraires au Traité de la Haye sur l'adoption de 1993. L'Éthiopie n'a pas encore adhéré au traité de La Haye.

L'autorité centrale fédérale, l'ACF, examine les conditions d'agrément. Pour recevoir un agrément, l'adoptant doit soumettre tous les documents d'adoption originaux et légalisés à l'ACF. Certaines conditions doivent être respectées, notamment que l'adoption ne soit pas contraire à l'ordre public et qu'elle ait été faite par l'autorité compétente, conformément à la procédure en vigueur dans le pays.

Dans ce cadre, je souhaiterais poser les questions suivantes :

1) La ministre est-elle au courant de la situation en Éthiopie ? Dans quels autres pays des enfants risquent-ils d'être proposés à l'adoption sans l'accord des parents ? Quelles mesures relatives à l'approbation et à l'enregistrement des adoptions internationales sont-elles prises pour éviter de nouveaux abus ? Une attention particulière est-elle portée à l'égard de ces pays ? Le cas échéant, le gouvernement est-il prêt à suspendre momentanément les adoptions internationales d'enfants Éthiopiens ?

2) Comment vérifie-t-on que les informations transmises par les organisations d'adoption sont correctes ?

3) La ministre peut-elle donner un aperçu du nombre d'agréments refusés et accordés par l'ACF par pays pour ces trois dernières années ?

4) Quelles procédures peuvent-elles être suivies s'il s'avérait qu'un enfant arrive dans notre pays sans l'accord des parents dans le cadre d'une adoption internationale ?

 

Het Nederlandse reportageprogramma Brandpunt bracht aan het licht dat Ethiopische kinderen voor adoptie werden meegegeven hoewel ze geen wees zijn. De reportage werd onlangs heruitgezonden op Login. Nochtans moet een kind in de regel als wees worden verklaard door het Ministery of Labour and Social Affairs (MOWA) om te kunnen worden geadopteerd. Ondertussen werd na zes jaar een adoptie vernietigd van een Ethiopisch kind dat bij Nederlandse wensouders was terechtgekomen.

Malafide tussenhandelaren die andere bedoelingen dan het belang van het kind voor ogen hebben, ronselen kinderen of ontvoeren ze, uiteraard zonder toestemming van hun ouders. Voor adoptieorganisaties in verschillende landen is het te makkelijk om met dit soort tussenpersonen in zee te gaan, waardoor een georganiseerde kinderhandel ontstaat.

Waarschijnlijk komt de praktijk niet alleen in Ethiopië voor, maar ook in sommige andere landen waar veel kinderen voor adoptie worden meegegeven. Dit is niet alleen voor de kinderen, maar ook voor de ouders mensonwaardig. De kinderen worden uit hun vertrouwde leefomgeving weggerukt en de ouders blijven in het ongewisse betreffende de situatie van hun kind. Er bestaat geen twijfel over dat zulke praktijken in strijd zijn met het Haags Adoptieverdrag van 1993. Ethiopië heeft het verdrag van Den Haag nog niet onderschreven.

De Federale Centrale Autoriteit , FCA, gaat de voorwaarden voor erkenning na. Om een erkenning te krijgen moet de adoptant alle originele en gelegaliseerde adoptiedocumenten aan de FCA bezorgen. Enkele voorwaarden voor erkenning zijn: de adoptie is niet strijdig met de openbare orde en de adoptie kwam tot stand door de bevoegde autoriteit, overeenkomstig de procedure en de vormvereisten van het land.

In het kader van deze berichten, had ik graag volgende vragen gesteld:

1) Is de minister op de hoogte van de situatie in Ethiopië? In welke andere landen is het risico groot dat kinderen zonder toestemming van de ouders voor adoptie worden meegegeven? Welke maatregelen met betrekking tot de erkenning en de registratie van interlandelijke adopties worden in zulke gevallen getroffen om nieuwe misbruiken te vermijden? Wordt ten aanzien van die landen een bijkomende zorgvuldigheidstoets uitgevoerd? Is de regering bereid om desgevallend de interlandelijke adopties uit Ethiopië tijdelijk op te schorten?

2) Hoe wordt geverifieerd dat adoptieorganisaties correcte informatie doorgeven?

3) Kan de minister een overzicht geven van het aantal door de FCA geweigerde en toegekende erkenningen per land voor de afgelopen 3 jaar?

4) Welke procedures kunnen worden gevolgd mocht achteraf blijken dat een kind zonder toestemming van de ouders naar ons land werd overgebracht in het kader van een interlandelijke adoptie?

 
Réponse reçue le 26 juillet 2013 : Antwoord ontvangen op 26 juli 2013 :

1. Mes services sont au courant du reportage de l'émission néerlandaise Brandpunt.

Actuellement, aucune raison ne justifie de mettre fin à la collaboration avec l'Éthiopie ou de la suspendre. Les autorités éthiopiennes ont elles-mêmes pris des mesures afin de mieux encadrer le processus d'adoption.

Les adoptions internationales sont une responsabilité partagée tant du pays d'origine que du pays d'accueil. Certains pays d'accueil sont moins stricts dans leur contrôle de l'adoptabilité de l'enfant et de l'intervention de services d'adoption locaux ou de personnes locales. Les abus ne peuvent de ce fait être exclus.

Le reportage en question montre que tant des services d'adoption belges que des intermédiaires locaux doivent être évalués en permanence.

En Belgique, les services d'adoption qui interviennent dans des adoptions internationales sont agréés par la Communauté française ou la Communauté flamande. Ces services sont contrôlés par elles.

La décision d'adoption qui intervient dans le pays d'origine est soumise par l'autorité centrale fédérale à un certain nombre de vérifications légales à des fins d'agrément et d'enregistrement.

La réglementation belge concernant les adoptions internationales, tant au niveau du fédéral que des communautés, est, selon le Bureau permanent de la Conférence de La Haye, le Service social international et l'Unicef, l'une des plus strictes au monde et la plus en phase avec l'esprit et la lettre de la Convention de La Haye de 1993.

La Belgique entend mériter cette reconnaissance sur le terrain également.

2. En ce qui concerne votre deuxième question, je peux vous communiquer que les services d'adoption agréés doivent obtenir l'autorisation de la communauté compétente pour pouvoir entamer une collaboration avec un pays d'origine spécifique.

Dans l'enquête préalable à cette autorisation, on analyse la législation en matière d'adoption du pays d'origine et on s'informe des expériences d'autres pays d'accueil. Le Service public fédéral (SPF) Affaires étrangères peut en outre être consulté au sujet de la fiabilité des personnes - comme les personnes de contact et autorités locales - qui interviennent dans la procédure d’adoption.

Les personnes de contact locales des services d'adoption doivent également être agréées par les autorités du pays d'origine ; seuls les orphelinats agréés peuvent soumettre le dossier d'un enfant aux personnes de contact. Chaque dossier soumis est en outre contrôlé par les autorités centrales des communautés.

3. Ces trois dernières années, l'autorité centrale fédérale a reconnu 1051 décisions d'adoption et a refusé d'en reconnaître 153. Les statistiques par pays vous seront communiquées prochainement.

4. L'adoption peut ne peut être revue que s'il existe suffisamment d’indices indiquant que l'adoption s'est faite à la suite de l'enlèvement, de la vente ou du trafic d'enfants. La révision peut-être demandée par le ministère public ou par une personne appartenant jusqu’au troisième degré à la famille biologique de l’enfant.

Si la preuve des faits a été établie, le tribunal déclare que cette adoption cessera de produire ses effets à partir de la transcription du dispositif de la décision de révision sur les registres de l'état civil.

1. Mijn diensten zijn op de hoogte van de reportage in het Nederlandse programma Brandpunt.

Op dit ogenblik zijn er geen redenen om de samenwerking met Ethiopië te beëindigen of op te schorten. De Ethiopische autoriteiten namen zelf maatregelen om het adoptieproces beter te omkaderen.

Interlandelijke adopties zijn een gedeelde verantwoordelijkheid van zowel het herkomstland als het ontvangstland. Sommige ontvangstlanden zijn minder streng in hun controle van de adoptabiliteit van het kind en de tussenkomst van lokale adoptiediensten of personen waardoor misbruik niet kan worden uitgesloten.

De reportage waarvan sprake toont aan dat zowel Belgische adoptiediensten als lokale tussenpersonen permanent geëvalueerd moeten worden.

In België worden de adoptiediensten die tussenkomen bij interlandelijke adopties erkend door de Vlaamse of Franstalige Gemeenschap. Deze diensten worden door hen gecontroleerd.

De adoptiebeslissing die in het herkomstland tot stand komt, wordt door de federale centrale autoriteit onderworpen aan een aantal wettelijk bepaalde controlesmet het oog op erkenning en registratie.

De Belgische regelgeving over interlandelijke adopties, zowel op federaal niveau als bij de gemeenschappen, behoort volgens het Permanent Bureau van de Conferentie van Den Haag, de International Social Service , en Unicef, tot de strengste ter wereld en het meest in overeenstemming met de geest en de letter van het Verdrag van Den Haag van 1993.

België wil ook op het terrein deze erkenning waard blijven.

2. Wat uw tweede vraag betreft, kan ik u meedelen dat erkende adoptiediensten de toestemming van de bevoegde Gemeenschap moeten krijgen om een samenwerking met een bepaald herkomstland te mogen opstarten

In het onderzoek voorafgaand aan deze toestemming, wordt de adoptiewetgeving van het herkomstland onderzocht, wordt gepeild naar de ervaringen van andere ontvangstlanden, en kan bij de Federale Overheidsdienst (FOD) Buitenlandse Zaken navraag gedaan worden naar de betrouwbaarheid van de personen - zoals de lokale contactpersonen en autoriteiten - die tussenkomen in de adoptieprocedure.

De lokale contactpersonen van de adoptiediensten moeten ook door de autoriteiten van het herkomstland erkend zijn; alleen erkende weeshuizen mogen een kinddossier voorleggen aan de contactpersonen. Elk voorgesteld kinddossier wordt bovendien door de centrale autoriteiten van de gemeenschappen gecontroleerd.

3. De afgelopen drie jaren heeft de Federale Centrale Autoriteit 1051 adoptiebeslissingen erkend en 153 adoptiebeslissingen geweigerd te erkennen. De statistieken per land zullen u eerstdaags overgemaakt worden.

4. De adoptie kan uitsluitend herzien worden wanneer er voldoende aanwijzingen zijn dat de adoptie is tot stand gekomen ingevolge de ontvoering van, de verkoop van of de handel in kinderen. De herziening kan gevorderd worden door het openbaar ministerie of door een persoon dit tot de derde graad deel uitmaakt van de biologische familie.

Indien het bewijs van de feiten werd geleverd, verklaart de rechtbank dat de adoptie geen gevolgen meer heeft vanaf de overschrijving van het beschikkend gedeelte van de beslissing houdende herziening in de registers van de burgerlijke stand.