SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
14 mai 2013 14 mei 2013
________________
Question écrite n° 5-9025 Schriftelijke vraag nr. 5-9025

de Rik Daems (Open Vld)

van Rik Daems (Open Vld)

à la ministre des Classes moyennes, des PME, des Indépendants et de l'Agriculture

aan de minister van Middenstand, KMO's, Zelfstandigen en Landbouw
________________
Assurance faillite - Vue d'ensemble - Évolutions possibles Faillissementsverzekering - Overzicht - Mogelijke evoluties 
________________
faillite
profession indépendante
statistique officielle
sécurité sociale
assurance chômage
entreprise en difficulté
faillissement
zelfstandig beroep
officiële statistiek
sociale zekerheid
werkloosheidsverzekering
onderneming in moeilijkheden
________ ________
14/5/2013Verzending vraag
21/6/2013Antwoord
14/5/2013Verzending vraag
21/6/2013Antwoord
________ ________
Question n° 5-9025 du 14 mai 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-9025 d.d. 14 mei 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

En cas de faillite, les indépendants peuvent avoir recours, sous certaines conditions, à une assurance faillite. Celle-ci comprend le maintien des droits aux allocations familiales et aux soins médicaux durant un maximum de quatre trimestres, sans que les montants ne doivent être payés, ainsi qu'une allocation mensuelle durant un maximum de douze mois. Cette assurance constitue un véritable progrès. En février 2013 a été publiée la loi qui prolonge le délai de demande de l'assurance faillite et fait de l'allocation un droit de carrière.

Dans ce cadre, je voudrais poser les questions suivantes à la ministre.

1) Peut-elle indiquer, pour les cinq dernières années, le nombre d'indépendants qui ont chaque année eu recours à l'assurance faillite? Peut-elle expliquer ces chiffres?

2) Ceux-ci sont-ils proportionnels au nombre annuel de faillites? Dans la négative, la ministre peut-elle indiquer quelle en est la raison?

3) Est-elle disposée à examiner comment l'assurance faillite existante peut encore être améliorée? Peut-elle apporter des explications détaillées et, le cas échéant, indiquer si des modifications se préparent?

 

Zelfstandigen kunnen onder bepaalde voorwaarden bij faillissement aanspraak maken op een faillissementsverzekering. Die verzekering omvat het behoud van rechten op gezinsbijslag en geneeskundige verzorging gedurende maximaal vier kwartalen, zonder dat bijdragen moeten worden betaald, en een maandelijkse uitkering gedurende ten hoogste twaalf maanden. Die verzekering is een hele vooruitgang. In februari 2013 werd de wet gepubliceerd die de aanvraagtermijn voor de faillissementsverzekering verlengt en van de uitkering een loopbaanrecht maakt.

In dit kader had ik dan ook volgende vragen voor de geachte minister:

1) Kan ze voor de voorbije vijf jaar aangeven hoeveel zelfstandigen op jaarbasis een beroep doen op de faillissementsverzekering? Kan ze die cijfers duiden?

2) Staan die cijfers in verhouding tot het aantal jaarlijkse faillissementen en zo neen, kan ze aangeven wat daarvan de reden is?

3) Is ze bereid te onderzoeken hoe de bestaande faillissementsverzekering nog verder kan worden verbeterd ? Kan ze uitvoerig toelichten en desgevallend aangeven of er nog wijzigingen op til staan?

 
Réponse reçue le 21 juin 2013 : Antwoord ontvangen op 21 juni 2013 :

1. Concernant cette question, je puis vous communiquer les chiffres suivants : 

Années

Nombre de demandes

Nombre d’octrois

2008

648

474

2009

1 066

768

2010

1 193

834

2011

1 244

817

2012

1 246

717

Le nombre des demandes pour l’assurance sociale en cas de faillite a pratiquement doublé au cours de la période 2008-2012. Il ne s’agit pas seulement d’une conséquence du nombre croissant de faillites. Le nombre croissant de demandes découle également du fait que le groupe cible en a  une meilleure connaissance. 

2. Voici un tableau reprenant le nombre de faillites en Belgique entre 2008 et 2012 :  

Années

Nombre de faillites

2008

8 476

2009

9 420

2010

9 570

2011

10 224

2012

10 587

Source : Service public fédéral (SPF) Économie, Petites et moyennes entreprises (PME), Classes Moyennes et Énergie, Be.STAT. 

La représentation d'un rapport entre le nombre de faillites et le nombre de demandes de l'assurance sociale en cas de faillite est une approche erronée. Ce rapport donne une image quelque peu déformée. Chaque indépendant dont l'entreprise est déclarée en faillite ne satisfait pas aux conditions légales pour profiter de l’assurance en cas de faillite. En outre, tous les indépendants faillis n’introduisent pas une demande. Les raisons en sont multiples. Un certain nombre d'exemples apportent une clarification;:

  • l’indépendant exerce encore une activité professionnelle (dans une/des autre(s) entreprise(s) ;

  • il a commencé à travailler en tant que salarié ;

  • Il ouvre des droits à un revenu de remplacement de la sécurité sociale (type chômage, incapacité de travail ou pension) ;.

  • Etc.  

3. Concernant la procédure, la réglementation en matière d’assurance sociale en cas de faillite a encore fait récemment l’objet d’importants changements. C’est ainsi que j’ai porté le délai d’introduction d’une demande à deux trimestres au lieu d’un. Par ailleurs, le failli peut désormais bénéficier plusieurs fois de l’assurance sociale en cas de faillite au cours de sa carrière, avec une période maximale de 12 mois au total. De plus, l’assurance sociale en cas de faillite a été étendue aux diverses situations de cessation forcée. 

Il n’en est pas moins vrai qu’il reste encore des progrès à faire pour que l’existence de l’assurance sociale en cas de faillite soit connue de tous les indépendants . 

J'attache une grande importance à l'information des indépendants sur les droits et les obligations du statut social. Ainsi, il a toujours été demandé aux caisses d’assurances sociales qu'elles agissent de manière pro active. Cela découle de la Charte pour l’engagement de service, rédigée à mon initiative et signée également par les caisses d'assurances sociales et dans laquelle elles s’engagent à fournir à leurs affiliés toutes les informations correctes et personnelles, y compris dans le domaine de l'assurance sociale en cas de faillite. Dans ce contexte, elles doivent veiller à une information pro active. 

J’ai, en outre, récemment pris l'initiative de veiller à ce que chaque indépendant reçoive deux fois par an une vue d'ensemble de toutes les mesures auxquelles il peut prétendre, y compris l'assurance sociale en cas de faillite. Chaque indépendant a ainsi reçu durant ce trimestre, en même temps que son avis d’échéance du paiement des cotisations sociales du 1er trimestre, un aperçu des mesures auxquelles il peut prétendre. En collaboration avec les 12 caisses d´assurances sociales, j’ai développé ce document-type reprenant clairement les droits des indépendants tels que découlant du paiement de leurs cotisations sociales. Actualisé régulièrement ce document sera également disponible sur le site internet de la caisse d´assurances sociales de chaque affilié. 

Enfin, il ne faut jamais perdre de vue que l’assurance a été instaurée en 1997 en tant que filet de sécurité sociale ultime pour les indépendants qui ne disposaient d’aucun autre moyen de faire valoir des droits. Elle est de nature complémentaire.

1. Als antwoord op uw vraag, ik kan volgende cijfergegevens meedelen : 

Jaren

Aantal aanvragen

Aantal toekenningen

2008

648

474

2009

1 066

768

2010

1 193

834

2011

1 244

817

2012

1 246

717

Het aantal aanvragen voor de sociale faillissementsverzekering is in de periode 2008-2012 bijna verdubbeld. Dit is niet alleen een gevolg van het stijgend aantal faillissementen.

Het stijgend aantal aanvragen is mijns inziens eveneens een gevolg van een betere bekendheid ervan bij de doelgroep. 

2. Hierna volgt een tabel die het aantal faillissementen in België weergeeft tussen 2008 en 2012 :  

JAREN

AANTAL FAILLISSEMENTEN

2008

8 476

2009

9 420

2010

9 570

2011

10 224

2012

10 587

Bron: Federale Overheidsdienst (FOD) Economie, Kleine en Middelgrote Ondernemingen (KMO), Middenstand en Energie, Be.STAT. 

De weergave van een ratio tussen het aantal faillissementen en het aantal aanvragen van de faillissementsverzekering is een foutieve benadering. Deze ratio geeft een enigszins vertekend beeld. Zo voldoet niet elke zelfstandige wiens bedrijf failliet wordt verklaard, aan de wettelijke voorwaarden om de faillissementsverzekering te genieten. Daarnaast dient niet elke gefailleerde zelfstandige een aanvraag in. De redenen hiervoor zijn uiteenlopend. Een aantal voorbeelden brengen een verduidelijking:

  • De zelfstandige is nog beroepsactief (in een ander bedrijf/bedrijven) ;

  • Hij is aan de slag gegaan als werknemer ;

  • Hij opent rechten op een vervangingsinkomen binnen de sociale zekerheid (type werkloosheid of arbeidsongeschiktheid of pensioen) ;

  • Enz.  

3. De regelgeving inzake de sociale faillissementsverzekering werd recent nog ingrijpend gewijzigd op procedureel vlak. Zo heb ik de aanvraagtermijn naar twee kwartalen opgetrokken, in plaats van één. Daarnaast kan de gefailleerde voortaan meerdere malen tijdens zijn loopbaan genieten van de sociale faillissementsverzekering, met een maximum van 12 maanden in totaal. Bovendien werd de sociale faillissementsverzekering uitgebreid naar verschillende gevallen van gedwongen stopzetting. 

Dit neemt uiteraard niet weg dat er steeds werk kan worden gemaakt van de verbetering van de bekendheid van de sociale faillissementsverzekering. 

Ik hecht er groot belang aan dat de zelfstandigen worden geïnformeerd over hun rechten en plichten in het sociaal statuut. Zo hebben wij altijd gevraagd aan de sociale verzekeringsfondsen om proactief te handelen. Dit vloeit voort uit het Charter voor goede dienstverlening, wat op mijn initiatief werd opgesteld en ondertekend door de sociale verzekeringsfondsen. Daarin verbinden deze laatsten zich ertoe om hun aangeslotenen correcte en persoonlijke informatie te geven, met inbegrip van de informatie over de sociale faillissementsverzekering. In deze context moeten zij erover waken dat zij die informatie op een proactieve manier ter beschikking stellen. 

Daarnaast heb ik recent het initiatief genomen om erover te waken dat elke zelfstandige twee keer per jaar een overzicht krijgt van de alle maatregelen waarop hij een beroep kan doen, met inbegrip van de sociale faillissementsverzekering. Elke zelfstandige heeft op die manier in de loop van dit kwartaal, op hetzelfde moment als het vervaldagbericht van de betaling van de sociale bijdragen voor het eerste kwartaal, een overzicht ontvangen van de maatregelen waarop hij aanspraak kan maken. In samenwerking met de 12 sociale verzekeringsfondsen, heb ik dit typedocument ontwikkeld dat een duidelijk overzicht biedt van de rechten van de zelfstandigen die voortvloeien uit de betaling van hun sociale bijdragen. Dit document, dat regelmatig wordt geactualiseerd, zal ook beschikbaar worden gesteld op de website van het sociaal verzekeringsfonds van elke aangeslotene. 

Tenslotte dient men steeds voor ogen te houden dat de verzekering in 1997 opgevat werd als een ultiem sociaal vangnet voor zij die nergens anders rechten konden laten gelden. Zij is aanvullend van aard.