SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
22 avril 2013 22 april 2013
________________
Question écrite n° 5-8832 Schriftelijke vraag nr. 5-8832

de Nele Lijnen (Open Vld)

van Nele Lijnen (Open Vld)

à la ministre de l'Emploi

aan de minister van Werk
________________
Personnel - Administration fédérale - Surveillance - Contrôle du courriel et de l'utilisation du web - Écoutes de conversations téléphoniques - Vie privée - Plaintes - Évaluation Personeel - Federale administratie - Monitoring - Controle e-mails en surfgedrag - Afluisteren telefoongesprekken - Privacy - Klachten - Evaluatie 
________________
ministère
fonctionnaire
protection des communications
protection de la vie privée
fonction publique
devoirs du fonctionnaire
courrier électronique
Internet
ministerie
ambtenaar
telefoon- en briefgeheim
eerbiediging van het privé-leven
overheidsapparaat
plichten van de ambtenaar
elektronische post
internet
________ ________
22/4/2013Verzending vraag
11/6/2013Antwoord
22/4/2013Verzending vraag
11/6/2013Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8822
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8823
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8824
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8825
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8826
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8827
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8828
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8829
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8830
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8831
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8833
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8834
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8835
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8836
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8837
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8838
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8839
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8840
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8822
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8823
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8824
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8825
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8826
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8827
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8828
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8829
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8830
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8831
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8833
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8834
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8835
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8836
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8837
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8838
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8839
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8840
________ ________
Question n° 5-8832 du 22 avril 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-8832 d.d. 22 april 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

On a appris récemment que les dirigeants d'entreprise contrôlaient de plus en plus souvent les activités sur ordinateur de leur personnel. Ainsi, dans un échantillon de 413 personnes, un patron sur trois contrôlerait les courriels des membres de son personnel, la moitié contrôlerait l'usage du web et cinq pour cent écouteraient même les conversations téléphoniques. Dans certains secteurs, le compte de courrier électronique d'un membre du personnel est lié à un alias, de sorte qu'un supérieur peut lire tous ses messages.

J'aimerais vous poser les questions suivantes :

1) Comment évaluez-vous cette information ? Estimez-vous souhaitable qu'un supérieur puisse contrôler, par exemple, les courriels ou l'utilisation du web d'un membre du personnel ? Considérez-vous que ce soit une violation de la vie privée ou trouvez-vous cela acceptable puisque ce contrôle se produit dans un cadre professionnel ? Trouvez-vous cela acceptable si le travailleur est clairement au courant qu'il peut être contrôlé ?

2) Y a-t-il déjà eu des plaintes de membres du personnels à propos de pareilles pratiques ? Des personnes se sont-elles donc déjà plaintes d'une violation de leur vie privé à cause de ces pratiques ? Pouvez-vous étayer votre réponse de données chiffrées pour autant que vous en dispossiez ?

3) Même si vous n'êtes au courant d'aucune pratique de contrôle de ce genre, savez-vous si le matériel ou le système informatique de votre Service public fédéral pourrait permettre de contrôler l'utilisation du web ? Les boîtes de courriels ou le trafic de courriels sont-ils surveillés ou activement contrôlés ? Pouvez-vous expliquer ce qu'il en est dans votre SPF ?

4) Est-il possible d'écouter les conversations téléphoniques ? Si c'est possible, pouvez-vous vous en expliquer ?

5) Vos travailleurs sont-ils informés sur les contrôles possibles et sur le respect de leur vie privée ? Savent-ils donc ce qui peut ou ne peut pas être contrôlé ? Pouvez-vous expliquer la situation ?

6) Un travailleur peut-il visiter tous les sites sur le web, ou certains sites sont-ils bloqués ? S'il y a blocage, pourquoi ? Pouvez-vous expliquer la situation  ?

7) Le résultat de pareils contrôles (courriels, internet, téléphone, etc.) peut-il être utilisés lors d'une évaluation des prestations d'un travailleur ? Pouvez-vous expliquer la situation ?

 

Onlangs werd bericht dat bedrijfsleiders steeds vaker de activiteiten van hun personeel op de computer controleren. Zo zou, volgens een steekproef van 413 deelnemers, een op drie bazen de mails van personeelsleden controleren, de helft controleert het surfgedrag en 5 % luistert zelfs telefoongesprekken af. In bepaalde sectoren wordt de mailaccount van een personeelslid gekoppeld aan een alias. Daardoor kan een overste alle e-mails meelezen.

Graag wil ik u volgende vragen stellen:

1) Hoe evalueert u die berichtgeving? Vindt u het wenselijk dat een overste in staat is om bijvoorbeeld de e-mails of het surfgedrag van een personeelslid te controleren? Vindt u dat een inbreuk op de privacy, of toelaatbaar omdat de controle in een professionele omgeving gebeurt? Vindt u het toelaatbaar indien de werknemer duidelijk weet dat hij of zij gecontroleerd kan worden?

2) Zijn er reeds klachten geweest van personeelsleden over zulke praktijken? Hebben er dus al mensen geklaagd dat hun privacy op zulk een manier geschonden werd? Kunt u dat toelichten met cijfers als die beschikbaar zijn?

3) Zelfs al hebt u geen weet van dergelijke controlepraktijken, weet u of de apparatuur of de IT van uw Federale Overheidsdienst het mogelijk maakt om het surfgedrag te controleren? Worden de mailbox of het mailverkeer gemonitord of actief gecontroleerd? Kan hij toelichten?

4) Is het mogelijk om mee te luisteren naar telefoongesprekken? Indien ja, kunt u toelichten?

5) Worden uw werknemers ingelicht over mogelijke controles en hun privacy? Weten zij aldus wat al dan niet gecontroleerd kan worden? Kunt u toelichten?

6) Kan een werknemer op het internet alle websites bezoeken, of zijn bepaalde websites geblokkeerd? Zo ja, waarom? Kunt u toelichten?

7) Kan bij een evaluatie van de prestaties van een werknemer het resultaat van een dergelijke controle (mails, internet, telefoon, enz.) gebruikt worden? Kunt u toelichten?

 
Réponse reçue le 11 juin 2013 : Antwoord ontvangen op 11 juni 2013 :

Vous voudrez bien trouver ci-dessous les éléments de réponse à la question posée. 

  1. le désir de contrôle par l’employeur de la productivité des travailleurs n’est pas neuf et des outils permettant de superviser les agents qui utilisent des ordinateurs et des logiciels pour l’exécution de leurs tâches existent sur le marché depuis de nombreuses années déjà.

    Il a toujours existé un point de tension entre le droit de contrôle de l’employeur et le droit au respect de la vie privée (privacy) revendiqué par l’employé. Pour l’employeur, le droit de contrôler les activités de ses employés fait intégralement partie de ses prérogatives.

    Pour éviter les abus, le droit social s’est doté de plusieurs conventions collectives de travail qui reposent sur des principes de base importants pour baliser ce domaine : le principe de proportionnalité et le principe de transparence. En outre, tout contrôle doit avoir une justification avérée et s’exécuter strictement dans les limites autorisées par les dispositions légales en matière de respect de la vie privée. Il est donc important de sensibiliser les employeurs à cette problématique avant qu’ils utilisent des techniques spécifiques de contrôle.

    Des contrôles sont acceptables s’ils sont conformes aux dispositions légales et exécutés dans le respect des droits fondamentaux des travailleurs ;

  2. pas de plainte enregistrée, pas de rapport chiffré à communiquer ;

  3. le service d’encadrement Technologies de l’information et de la communication du département dispose d’outils permettant d’analyser les traces laissées par les agents qui utilisent Internet.

    Une intervention sur les courriels et le contenu d’une boîte email n’est réalisée que dans des cas très précis et toujours en accord avec son propriétaire.

    Ces différents instruments ne sont pas exploités à des fins de contrôle mais sont utilisés comme instruments de dépannage et servent à appuyer des messages de mise en garde contre les spam, les virus, etc. On se situe ici plus dans de l’information et de la prévention ;

  4. non, nos installations ne le permettent pas ;

  5. les activités des agents du département ne sont pas expressément contrôlées sauf dans des cas nécessitant une analyse poussée de leurs consultations, des sites qu’ils ont visités, des échanges de mails qu’ils ont entretenus et ce, et c’est rare, dans le cas d’une recherche menée en vue de déterminer comment un nouveau virus a tenté de proliférer au sein du système informatique.

    Les agents sont parfaitement au courant des règles de déontologie et de prudence élémentaires à adopter au quotidien dans leurs activités. Une charte pour le bon usage de l’Internet et une charte pour le bon usage du mail sont deux documents qui leur rappellent les règles de déontologie de base et les consignes de sécurité élémentaires à absolument observer.

    L’accès à certaines applications est sévèrement protégé et contrôlé. Les connexions aux banques de données sensibles développées dans un certain nombre d’institutions de sécurité sociale sont analysées et les demandes de renseignement qui leur sont adressées font l’objet d’un traçage systématique et d’un examen attentif. Les agents concernés dans leurs activités par le traitement de ces données sensibles ont reçu une information précise quant à la manière de conserver le caractère confidentiel des renseignements obtenus ;

  6. il existe un système de blocage des accès aux sites présentant des contenus dangereux, illicites, pornographiques ;

  7. des outils informatiques permettent d’établir, par travailleur, un profil basé sur une analyse de ses mails, de l’utilisation qu’il fait d’Internet, de l’utilisation du téléphone, etc. Le Service public fédéral (SPF) ne pratique pas ce type d’analyse et respecte la réglementation en matière de protection de la vie privée.

Mevrouw, hieronder vindt u het antwoord op uw vragen. 

1.   De wens van de werkgevers om de productiviteit van hun werknemers te controleren is geen nieuw gegeven en op de markt zijn al vele jaren tools voorhanden die het mogelijk maken om de personeelsleden, die voor het uitvoeren van hun taken gebruik maken van computers en software, te superviseren.

De scheidingslijn tussen het recht op controle van de werknemer en het recht op respect van de privésfeer (privacy) geclaimd door de werknemer is altijd een delicaat punt geweest. Het recht om de activiteiten van zijn werknemers te controleren behoort onlosmakelijk tot de voorrechten van de werkgever.

Om misbruiken te voorkomen werden in het kader van het sociaal recht een reeks collectieve arbeidsovereenkomsten uitgewerkt die uitgaan van belangrijke basisbeginselen om dit domein duidelijk af te bakenen : het proportionaliteitsbeginsel en het principe met betrekking tot transparantie. Bovendien moeten alle controles aan de hand van bewijzen worden gerechtvaardigd en strikt worden uitgevoerd binnen de grenzen toegestaan door de wettelijke bepalingen op gebied van het respect van de privésfeer. Het is dus belangrijk om de werkgevers voor deze problematiek te sensibiliseren, en dit vóór ze specifieke controletechnieken gaan gebruiken.

Controles zijn toegestaan wanneer ze conform de wettelijke bepalingen zijn en worden uitgevoerd met naleving van de fundamentele rechten van de werknemers ;

2.   Geen klachten geregistreerd, geen cijfergegevens mee te delen ;

3.   De Stafdienst Informatie- en communicatietechnologieën van het departement beschikt over tools die het mogelijk maken om de sporen te analyseren van de personeelsleden die het internet gebruiken.

Het emailverkeer en de inhoud van de mailbox wordt enkel in zeer precieze gevallen gecontroleerd en zulks steeds met de instemming van het personeelslid. Deze verschillende tools worden niet gebruikt voor controledoeleinden maar als middelen om problemen uit de wereld te helpen en dienen als ondersteuning voor de berichten die waarschuwen tegen spam, virussen, enz. In deze gevallen gaat het eerder om informatie en preventie ;

4.   Neen, onze installaties zijn hiervoor niet geschikt.

5.   De activiteiten van de personeelsleden van het departement worden niet uitdrukkelijk gecontroleerd behalve wanneer het noodzakelijk blijkt om een grondige analyse te maken van hun surfgedrag, de sites die ze bezoeken, hun emailverkeer en in zeldzame gevallen, wanneer er onderzocht wordt hoe een nieuw virus getracht heeft om door te dringen in ons informaticasysteem.

De personeelsleden zijn perfect op de hoogte van deze voorschriften inzake deontologie en elementaire voorzichtigheid die ze dagelijks bij hun taken moeten naleven. Een handvest voor goed gebruik van het internet en een handvest voor het correcte gedrag van het e-mailverkeer zijn twee documenten die hen wijzen op de deontologische basisregels en de elementaire veiligheidsvoorschriften die absoluut in acht moeten worden genomen.

De toegang tot bepaalde toepassingen wordt streng beschermd en gecontroleerd. De verbindingen met de gegevensbanken met gevoelige informatie in een aantal instellingen van de sociale zekerheid worden geanalyseerd en de informatieaanvragen die hen worden toegestuurd worden systematisch getraceerd en aandachtig onderzocht. De personeelsleden die via hun taken toegang hebben tot deze gevoelige informatie, hebben duidelijke richtlijnen gekregen over de wijze waarop het vertrouwelijk karakter van de verkregen informatie gevrijwaard moet blijven ;

6.   Er bestaat een systeem waarmee de toegang tot websites met gevaarlijke, onwettige en pornografische inhoud geblokkeerd wordt ;

7. Informaticatools maken het mogelijk om voor elke werknemer een profiel op te stellen op basis van een analyse van zijn e-mailverkeer, het gebruik van het internet, het gebruik van de telefoon, enzovoort. De Federale Overheidsdienst (FOD) past dit type analyses niet toe en respecteert de regelgeving met betrekking tot de bescherming van de privésfeer.