SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
16 avril 2013 16 april 2013
________________
Question écrite n° 5-8717 Schriftelijke vraag nr. 5-8717

de Guido De Padt (Open Vld)

van Guido De Padt (Open Vld)

au ministre des Entreprises publiques et de la Coopération au développement, chargé des Grandes Villes

aan de minister van Overheidsbedrijven en Ontwikkelingssamenwerking, belast met Grote Steden
________________
Société nationale des chemins de fer belges (SNCB) - Accompagnateurs de trains - Agression - Image - Sécurisation - Accès aux quais Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) - Treinbegeleiders - Agressie - Imago - Beveiliging - Toegang tot de perrons 
________________
Société nationale des chemins de fer belges
agression physique
transport de voyageurs
violence
Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen
lichamelijk geweld
reizigersvervoer
geweld
________ ________
16/4/2013Verzending vraag
5/9/2013Antwoord
16/4/2013Verzending vraag
5/9/2013Antwoord
________ ________
Question n° 5-8717 du 16 avril 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-8717 d.d. 16 april 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Les chiffres semblent indiquer un recul des agressions à l'encontre des accompagnateurs de trains. En 2012, on a dénombré 200 signalements de moins qu'en 2011, ce qui s'expliquerait par le renforcement des patrouilles de sécurité et la formation à l'assertivité dont bénéficient les accompagnateurs. Ces chiffres sont cependant en contradiction avec les exemples d'agressions graves publiés quotidiennement dans nos journaux. Une autre explication à ces chiffres pourrait être qu'en raison de la multiplication de faits plus graves, les petits différends soient moins souvent signalés

À l'origine des altercations on trouve souvent l'absence de titre de transport valable. Les conducteurs, qui craignent de se faire agresser dans les trains à risques, préfèrent rester à l'écart et ne pas se mêler aux groupes, constitués souvent de jeunes. Ceux-ci bénéficient dès lors d'un laissez-passer et sont ainsi récompensés pour leur comportement. En raison de l'absence de toute forme de contrôle concernant des titres de transport ou des faits, ils jouissent d'une plus grande liberté et peuvent ainsi déranger les autres passagers sans être inquiétés.

De tels événements ternissent continuellement l'image de la profession d'accompagnateur de train. Le fait que ceux-ci craignent pour leur propre sécurité pourrait, à terme, confronter la Société nationale des chemins de fer belges (SNCB) à un problème de sous-effectifs.

1) Le ministre dispose-t-il de chiffres sur les engagements et les départs d'accompagnateurs de trains pour les années 2008, 2009, 2010, 2011 et 2012 ?

2) Le ministre pense-t-il disposer à l'heure actuelle de personnel en suffisance pour s'attaquer au problème ?

3) Quelles mesures seront-elles prises s'il s'avère qu'en raison de la mauvaise image du conducteur de train, les candidats sont de moins en moins nombreux et que l'on risque d'être confrontés à un sous-effectif ?

4) Les accompagnateurs qui effectuent souvent des contrôles dans les trains à risques plaident pour un renforcement de la sécurité, non seulement dans leur propre intérêt mais aussi dans celui des autres usagers. On pourrait envisager de pourvoir ces trains de deux conducteurs afin d'étouffer dans l'œuf les agressions potentielles. S'agit-il d'une mesure envisagée par le ministre ?

5) Une autre mesure soutenue par de nombreux accompagnateurs de trains est d'interdire l'accès des quais aux personnes démunies de titre de transport. On éviterait ainsi la principale cause d'agression avant même de monter dans le train. Que pense le ministre de cette mesure ?

 

Agressie tegen treinbegeleiders lijkt volgens de cijfers terug te lopen. In 2012 waren er 200 minder aangiftes dan in 2011. Dat zou te danken zijn aan de verhoogde veiligheidspatrouilles en een assertiviteitstraining die de begeleiders krijgen. Toch staan tussen de krantenkoppen elke dag opnieuw voorbeelden van zware agressie en lijkt het tegenovergestelde waar te zijn. Andere verklaringen voor die cijfers steken de kop op: misschien worden er door de vaak zwaardere aard van agressie minder aangiftes gedaan van kleinere geschillen.

Vaak is het ontbreken van een geldig vervoerbewijs de aanleiding van schermutselingen. Door de angst voor agressie op risicotreinen blijken conducteurs zich liever afzijdig te houden en weg te blijven van groepen, vaak jongeren. Die personen krijgen dus een free pass en worden zo beloond voor hun gedrag. Door het ontbreken van enige vorm van controle, zowel op tickets als op de situatie, krijgen ze ook meer vrijheid op de trein en kunnen ze ongestoord andere passagiers lastig vallen.

Het beroep van treinbegeleider krijgt door dergelijke voorvallen almaar een slecht imago. De vrees voor eigen veiligheid zou op termijn kunnen leiden tot een onderbemanning bij de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS).

1) Beschikt de minister over cijfergegevens over de in- en uitstroom van treinbegeleiders voor de jaren 2008, 2009, 2010, 2011 en 2012?

2) Denkt de NMBS momenteel te beschikken over voldoende personeel om het probleem aan te pakken?

3) Welke maatregelen zullen getroffen worden als blijkt dat door het slechte imago steeds minder mensen te vinden zijn voor een carrière als conducteur, met onderbemanning als gevolg?

4) Begeleiders die vaak controles uitvoeren op risicotreinen pleiten voor een verhoogde beveiliging, niet alleen uit eigenbelang maar ook voor andere treinreizigers. Een oplossing zou kunnen zijn om die treinen te voorzien van twee conducteurs en zo potentiële agressie in de kiem te smoren. Overweegt de geachte minister die maatregel te nemen?

5) Een andere maatregel die gesteund wordt door vele treinbegeleiders is het niet toelaten van mensen zonder geldig vervoerbewijs op de perrons. Zo wordt de grootste aanleiding voor agressie al vermeden nog voor het betreden van de trein. Hoe staat de geachte minister tegenover die maatregel?

 
Réponse reçue le 5 septembre 2013 : Antwoord ontvangen op 5 september 2013 :

En réponse aux questions de l'honorable membre, le groupe Société nationale des chemins de fer belges (SNCB) communique les éléments suivants:

1. 2. et 3. Les besoins en personnel sont calculés annuellement lors de l'entrée en vigueur du nouveau plan de transport. Une attention particulière est portée à la disponibilité de personnel en suffisance pour assurer les services opérationnels, pour accorder les jours libres réglementaires et pour compenser les départs.

Dans une première phase, chaque année, un contingent de recrutement est déterminé en tenant compte des besoins en personnel et d'une estimation des départs. Un suivi mensuel de la situation du personnel et du personnel employé de manière flexible permet à la SNCB d'apporter, si nécessaire, des adaptations en temps et lieux opportuns. L’analyse des besoins en personnel fait en effet l’objet d’un suivi continu. Actuellement, la SNCB n’est pas confrontée à un manque d’intérêt des candidats lors du recrutement des accompagnateurs de train.

4. Le nombre d’accompagnateurs présents dans un train est déterminé en fonction de la composition des trains et des besoins liés au plan de transport.

Effectuer des contrôles en binôme peut permettre d’assurer un plus grand sentiment de sécurité pour certains agents.

Par ailleurs, pour lutter spécifiquement contre la fraude relative aux titres de transport, la SNCB dispose des « Ticket Control Teams » tandis que la prévention et les interventions en matière de sécurité sociétale sont assurées par les agents de Securail (SNCB Holding).

5. Que ce soit en Belgique ou à l'étranger, la gare est considérée comme un espace accessible en toute liberté au public.

Dès lors, les gares sont construites comme des espaces ouverts où les voyageurs peuvent embarquer et débarquer librement d'un train à l'autre, combiner leur voyage en train avec les transports en commun/à un taxi... et où les visiteurs et les passants peuvent entrer et sortir à leur guise.

Concernant l’introduction d’un système de portillons, d'après les benchmarks des pays voisins, ce dispositif n’est pas entièrement satisfaisant et engendre des coûts d'investissement très élevés (hardware et software).

L'entretien est également très onéreux (entretiens réguliers et interventions spécifiques lors des pannes, dégâts aux installations causés par du vandalisme et des agressions).

La prise d'une éventuelle décision relative à une possible installation de portillons dans les gares n'est pas à l'ordre du jour. Il n'y a par ailleurs aucune intention à cet égard.

Als antwoord op de vragen van het geachte lid deelt de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS)-groep de volgende elementen mee:

1.2, en 3. De personeelsbehoefte wordt jaarlijks berekend naar aanleiding van het in voege treden van het nieuwe transportplan. Er wordt nauwgezet op toe gezien dat er steeds voldoende personeel beschikbaar is om de operationele diensten te verzekeren, de reglementaire vrijheden te verlenen en de uitstroom op te vangen.

In eerste instantie wordt er jaarlijks een aanwervingscontingent berekend rekening houdend met de personeelsbehoefte en de prognose van de uitstroom. Een maandelijkse opvolging van de personeelstoestand en flexibel inzetbaar personeel stelt de NMBS in staat om, indien nodig, tijdelijk en plaatselijk bij te sturen. De analyse van de personeelsbehoeften wordt immers permanent opgevolgd. Bij de aanwerving van de treinbegeleiders ervaart de NMBS momenteel geen gebrek aan interesse van de kandidaten.

4. Het aantal treinbegeleiders in een trein, wordt bepaald op basis van de samenstelling van de treinen en de noden in het kader van het transportplan.

Per twee de controles uitvoeren kan bepaalde medewerkers een groter veiligheidsgevoel geven.

De NMBS beschikt overigens over “Ticket Control Teams” om specifiek de strijd aan te binden tegen het zwartrijden, terwijl de agenten van Securail (NMBS-Holding) instaan voor de preventie en de interventies op het vlak van sociale veiligheid.

5. Zowel in België als in het buitenland wordt het station gezien als een ruimte die vrij toegankelijk is voor het publiek.

Stations worden dan ook gebouwd als open ruimten waar reizigers vrij in en uit kunnen overstappen van trein op trein, van trein op openbaar vervoer/taxi,…, waar bezoekers en passanten vrij kunnen komen en gaan. Benchmarks in het buitenland wijzen uit, dat de invoering van een poortjessysteem niet onverdeeld positief is.

Aan de invoering ervan zijn zeer hoge investeringskosten (hardware en software) verbonden.

Ook het onderhoud (regulier onderhoud en bijzondere tussenkomsten wegens defecten, beschadigingen van de installaties door vandalisme en agressie) is zeer kostelijk.

Het nemen van een eventuele beslissing omtrent een eventuele installatie van poortjes in de stations is niet geagendeerd. Er is ook geen intentie hiertoe.