De factuur voor een cataractoperatie kan in België sterk verschillen naargelang het gekozen ziekenhuis. Cataract of staar is een vertroebeling van de ooglens. De enige oplossing is een operatie. In 2011 werden meer dan 100 000 van dergelijke operaties uitgevoerd. Het duurste ziekenhuis blijkt 650 euro meer aan supplementen aan te rekenen dan het goedkoopste. Hier gaat het dan om meerpersoonskamers. Patiënten in een éénpersoonskamer moesten tot 1 500 euro meer ophoesten.

Vooral in Brussel liggen de tarieven hoog door hoge ereloonsupplementen. Ook de supplementen voor materiaal kunnen oplopen omdat het gebruik van multifocale lenzen niet vergoed wordt door de ziekteverzekering.

Voor de patiënt is het ook zeer moeilijk te achterhalen of een oogarts al dan niet geconventioneerd is en de wachttijden voor een eerste consultatie kunnen oplopen tot 61 dagen.

Door de toenemende vergrijzing van de bevolking is het niet ondenkbaar dat het jaarlijks aantal cataractoperaties enkel maar zal toenemen. Verdere maatregelen zijn mijns inziens dan ook noodzakelijk.

Ik heb dan ook volgende vragen voor de geachte minister:

1) Bent u op de hoogte van dit onderzoek van een consumentenorganisatie en een mutualiteit? Beschikt u over de volledige resultaten?

2) Is er een evolutie waar te nemen in het aantal cataractoperaties dat jaarlijks wordt uitgevoerd? Graag had ik de cijfers gekregen voor 2009, 2010, 2011 en 2012. Graag hadden wij ook een onderscheid gezien in het aantal patiënten die een geconventioneerde of niet-geconventioneerde arts hebben geraadpleegd.

3) Hoeveel oogartsen zijn geconventioneerd?

4) Waarom worden multifocale lenzen niet terugbetaald? Wat is het prijsverschil tussen een multifocale en gewone lens?

5) Zult u, op basis van deze resultaten, verder onderzoek verrichten naar dit probleem? Zult u maatregelen nemen? Zo ja, dewelke?

1) De resultaten van de studie uitgevoerd door de Socialistische Mutualiteiten en Test-aankoop zijn mij welbekend en kan door iedereen geraadpleegd worden op het internet. Men spreekt hierin van ongeoorloofde prijsverschillen en totale tariefonzekerheid voor een cataractoperatie. Deze uitspraak wil ik toch wel nuanceren, en ik heb Test-aankoop in die zin ook geantwoord. 

Op de eerste plaats hebben de onderzoekers ervoor gekozen om de gemiddelde kostprijs voor daghospitalisatie te berekenen. Het verschil in kostprijs varieert vooral sterk door de supplementen. Die hangen af van:

• De kamerkeuze van de patiënt: op eenpersoonskamers worden de grootste supplementen betaald; 

• Het statuut van de patiënt;

• Het ziekenhuis waar de operatie plaatsvindt. De hoogte van de supplementen varieert van ziekenhuis tot ziekenhuis; 

• Per provincie. (In Brussel worden de hoogste supplementen betaald.)   

Over de kostprijs van cataractingrepen in een privékliniek werd door de onderzoekers bij gebrek aan gegevens weinig gezegd. 

2) Hieronder vindt u de gevraagde cijfers betreffende cataractoperaties. 

246595 Extractie van ooglens (ongeacht de techniek), inclusief het eventueel intra-oculair inplanten van een lens, ambulant.

246606 Extractie van ooglens (ongeacht de techniek), inclusief het eventueel intra-oculair inplanten van een lens, gehospitaliseerd.

246912 Extracapsulaire extractie van de ooglens door ultrasonore fragmentering, laser of andere vergelijkbare methode, inclusief het eventuele inplanten van een lens, ambulant.

246923 Extracapsulaire extractie van de ooglens door ultrasonore fragmentering, laser of andere vergelijkbare methode, inclusief het eventuele inplanten van een lens, gehospitaliseerd.

Het nomenclatuurnummer 246912 wordt het meest gebruikt.

Onderstaande grafische voorstelling visualiseert de stijging van het aantal ingrepen van 2009 tot in 2012.

Nauwelijks 41% van de oogartsen in België is geconventioneerd. 

Het aantal ingrepen uitgevoerd door geconventioneerde en niet geconventioneerde oogartsen vindt u in onderstaande tabel; de cijfers van 2012 zijn nog niet beschikbaar.

3)  Zie antwoord onder 2).

4)  De terugbetaling van multifocale lenzen is sinds 1 april 2013 afgeschaft. In de praktijk zijn er sinds 1 augustus 2010 geen multifocale lenzen meer opgenomen in de lijst van de voor vergoeding aangenomen producten. Gelet op de grensprijs voor de vergoedbare multifocale lenzen, dat wil zeggen de maximumprijs waaraan een multifocale lens mag worden verkocht om voor terugbetaling door de verplichte verzekering in aanmerking te komen (nl. 164,98 euro), zijn de firma’s niet geïnteresseerd in de opname van deze lenzen in de limitatieve lijst. De verkoopprijs moet dan immers verlaagd worden tot maximum 164,98 euro.

De beslissing om de multifocale lenzen niet meer terug te betalen, wordt als volgt verklaard:

• enerzijds, zeer weinig multifocale intra-oculaire lenzen geven een optimaal resultaat, want er moet een zeer goede aanpassing worden bereikt. De kans op contrastgevoeligheidsverlies en verlies van gezichtsscherpte is groot. Er is ook een hoog percentage explantaties.

• anderzijds, eenvoudige lenzen kunnen worden ingebracht om cataract te behandelen en de andere correcties van het gezichtsvermogen kunnen door een bril worden verkregen. Er bestaat dus een aanvaardbaar alternatief voor de patiënten.

De beslissing om deze lenzen niet meer terug te betalen, is dus genomen op basis van medische gegevens van experten in de oftalmologie, alsook op basis van praktische gegevens verstrekt door verdelers van oftalmologische producten.

In 2011 hebben de firma’s ons voor de eenvoudige multifocale lenzen een prijs tussen 650 en 750 euro exclusief BTW opgegeven.

De monofocale intra-oculaire lenzen die op de lijst van de voor vergoeding aangenomen producten staan, worden aan 164,98 euro verkocht.

Er is bijgevolg een substantieel prijsverschil van ongeveer 500 à 600 euro.

5) Alhoewel slechts 41 % van de oogartsen geconventioneerd is, kan men zich in de meeste arrondissementen nog laten opereren door een geconventioneerde arts. Om de volledige toetreding tot het akkoord Geneesheren-Ziekenfondsen aan te moedigen werd door het Nationaal College Geneesheren Ziekenfondsen een jaarlijkse toelage toegekend aan de geneesheren die volledig zijn toegetreden tot het akkoord.

In de studie, uitgevoerd door de Socialistische Mutualiteiten en Test-Aankoop, werd gekeken naar de kostprijs van een cataractingreep op één oog, uitgevoerd in daghospitalisatie. Deze wordt gevormd door de kost ten laste van de ziekteverzekering (ZIV kost), het remgeld en de supplementen.

De kostprijs voor de patiënt wordt bepaald door het remgeld en de supplementen. De supplementen worden enerzijds gevormd door ereloonsupplementen, maar ook door materiaalsupplementen, voornamelijk indien multifocale lenzen worden ingeplant. Voor de meeste ziekenhuizen is het bedrag van de supplementen bij opname op gemeenschappelijke kamer duidelijk minder dan het remgeld, zodat zij slechts een kleine invloed hebben op het bedrag dat opgelegd moet worden door de patiënt. Dit geldt niet voor Brussel, waar de supplementen duidelijk hoger liggen dan in de andere provincies.

De wet van 27 december 2012 houdende diverse bepalingen inzake de toegankelijkheid van de gezondheidszorg wijzigde de wet betreffende de ziekenhuizen en andere verzorgingsinrichtingen, gecoördineerd op 10 juli 2008 en bepaalt dat voor de klassieke hospitalisaties enkel opnames in een individuele kamer aanleiding kunnen zijn voor het aanrekenen van honoraria die afwijken van de verbintenistarieven.

Daarnaast is het vanaf dan mogelijk voor daghospitalisaties een lijst van verstrekkingen te voorzien waarvoor geen ereloonsupplementen meer kunnen worden gevraagd. Deze lijst met verstrekkingen moet door de Koning worden omschreven na advies van de Nationale Commissie Geneesheren-Ziekenfondsen en de Nationale Paritaire Commissie Geneesheren-Ziekenhuizen. Een Koninklijk Besluit is in voorbereiding om dit extra veiligheidsnet in te stellen.

Het spreekt voor zich dat artsen de informatie over hun conventioneringsstatuut moeten verschaffen, naast de gevraagde duidelijke mededeling in hun praktijk. De rechthebbenden kunnen die informatie ook bij hun ziekenfonds krijgen. De wet van 7 februari 2014 houdende diverse bepalingen inzake de toegankelijkheid van de gezondheidszorg voorziet er trouwens in dat het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV) zijn website met een zoekmotor uitrust waardoor een rechthebbende vóór hij naar zijn arts gaat het conventioneringsstatuut van laatstgenoemde kan nagaan. Dat is sinds 25 februari 2014 het geval.

Anderzijds heeft de regering onlangs een amendement op de wet houdende diverse bepalingen inzake volksgezondheid ingediend, dat op 25 februari 2014 in de Kamercommissie Volksgezondheid werd goedgekeurd, om de financiële transparantie van de gezondheidszorgfactuur te verbeteren. Vanaf 1 januari 2015, en dankzij het ontwikkelen van de elektronische factuur, zal elke patiënt een omstandig bewijsstuk ontvangen waardoor hij de financiële gevolgen van zijn gezondheidszorg beter zal kunnen begrijpen. Er wordt eveneens in een regeling van de voorschotten voorzien.