SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
14 février 2013 14 februari 2013
________________
Question écrite n° 5-8107 Schriftelijke vraag nr. 5-8107

de Guido De Padt (Open Vld)

van Guido De Padt (Open Vld)

à la secrétaire d'État à l'Asile et la Migration, à l'Intégration sociale et à la Lutte contre la pauvreté, adjointe à la ministre de la Justice

aan de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding, toegevoegd aan de minister van Justitie
________________
Jeunes footballeurs africains - Espoirs du football - Managers de football - Données chiffrées - Retour Jonge Afrikaanse voetballers - Voetbalbeloftes - Spelermakelaars - Cijfergegevens - Terugkeer 
________________
sport professionnel
traite des êtres humains
migration illégale
migration de retour
droit de séjour
beroepssport
mensenhandel
illegale migratie
remigratie
verblijfsrecht
________ ________
14/2/2013Verzending vraag
26/3/2013Antwoord
14/2/2013Verzending vraag
26/3/2013Antwoord
________ ________
Question n° 5-8107 du 14 février 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-8107 d.d. 14 februari 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Chaque année, des centaines de jeunes footballeurs africains seraient attirés en Europe par des promesses de contrats faramineux et de célébrité. Ils sont souvent abandonnés à leur sort peu après leur arrivée. Les managers considèrent les footballeurs africains comme des produits. Ils les « essaient » et s'ils ne sont pas assez bons, ils les laissent purement et simplement tomber.

Les managers promettent le septième ciel aux jeunes Africains et à leurs parents, mais ils insèrent une condition très lourde dans le contrat : les parents doivent renoncer à leurs droits parentaux. Si les jeunes ne se révèlent pas assez talentueux, ils aboutissent dans la rue et il n'est pas rare qu'ils versent dans la criminalité.

La préférence des managers pour la Belgique n'a, semble-t-il, rien d'étonnant car les footballeurs y obtiennent leur permis de travail assez facilement. La situation se complique toutefois lorsque les clubs se défont des joueurs. L'annulation du contrat entraîne celle du permis de travail. Ils sombrent alors dans l'illégalité. Tel serait le sort de 90 % de ces jeunes espoirs africains du football.

En Belgique, personne n'est apparemment en mesure de préciser leur nombre exact. Selon une récente étude française, environ 7 000 jeunes seraient dans la rue après avoir été abandonnés par leur manager de football. L'activité de ces managers véreux se trouve à la limite entre traite des êtres humains et exploitation économique.

Nous devons oser nous demander si, après avoir vécu ces déboires, ils ne feraient pas mieux de renoncer à leur rêve et de retourner au Nigéria. Les joueurs eux-mêmes n'envisagent pas le retour. Ils n'ont plus d'avenir en Afrique. Leur seule perspective est, là-bas aussi, le vagabondage. Ils pensent qu'ils doivent se montrer patients et attendre jusqu'à ce qu'ils obtiennent des papiers.

Les espoirs du football qui ne sont pas arrivés à percer sont trop honteux pour rentrer dans leur pays natal. En cas de retour, le choc est important : considérés comme des vedettes, ils sont obligés de beaucoup mentir. En Afrique, on pense qu'une personne qui revient d'Europe est riche. Tout le monde attendait beaucoup de leur part (Ann-Sofie Dekeyser, Zwarte parels voor de zwijnen, De Standaard, 9 février 2013, p. 20-22).

D'où les questions suivantes :

1) La secrétaire d'État dispose-t-elle de données chiffrées concernant le nombre de footballeurs africains arrivés en Belgique durant la période 2008-2012 et de quelle manière ? Combien d'entre eux ont-ils ensuite sombré dans l'illégalité ?

2) Confirme-t-elle qu'en Belgique, il est plutôt facile d'obtenir un permis de travail ? Est-il exact que le permis de travail de ces footballeurs expire lorsqu'on met fin à leur contrat ? Que deviennent-ils alors ?

3) La secrétaire d'État partage-t-elle le point de vue selon lequel l'activité des managers véreux se trouve à la limite entre traite des êtres humains et exploitation économique ? Peut-elle expliquer sa réponse ?

4) Pour la secrétaire d'État, les footballeurs pensent-ils en effet qu'ils n'ont qu'à rester ici jusqu'à ce qu'ils obtiennent des papiers ? Partage-t-elle le point de vue selon lequel un retour serait préférable ? Comment compte-t-elle en persuader ces footballeurs et organiser ce retour ?

 

Ieder jaar worden blijkbaar honderden jonge Afrikaanse voetballers naar Europa gelokt met beloftes over miljoenencontracten en eeuwige roem. Even vaak worden ze op het einde van de rit aan hun lot overgelaten. De makelaars zien de Afrikaanse voetballers als producten. Ze proberen ze even uit. Blijken ze niet goed genoeg, dan worden ze zonder pardon gedumpt.

De makelaars beloven de jonge Afrikanen en hun ouders de zevende hemel. Ze stellen wel één heel zware voorwaarde in het contract: de ouders moeten hun rechten afstaan als ouder. Blijken die jongeren achteraf niet genoeg getalenteerd, dan komen ze op straat en niet zelden in de criminaliteit terecht.

De keuze van de makelaars voor België hoeft blijkbaar niet te verbazen aangezien de voetballers hier vrij makkelijk aan een werkvergunning geraken. De problemen beginnen echter als de clubs de spelers afstoten. Zonder contract vervalt ook de verblijfsvergunning. Dan verdwijnen ze in de illegaliteit. Dat zou gebeuren met 90% van die jonge Afrikaanse voetbalbeloftes.

Met hoeveel ze in ons land precies zijn, kan blijkbaar niemand zeggen. In Frankrijk zouden volgens een recent onderzoek zo'n 7000 jongeren op straat rondlopen nadat ze door hun voetbalmakelaar zijn gedumpt. De business van de dubieuze spelersmakelaars zit alvast op de grens tussen mensenhandel en economische uitbuiting.

We moeten ons de vraag durven stellen of ze het niet beter zouden hebben als ze hun droom, na al die tegenslagen, opgeven en terugkeren naar Nigeria? De spelers zelf zien een terugkeer niet zitten. In Afrika is geen leven meer voor hen. Ook daar kunnen ze enkel op straat ronddolen. Er is geen greintje hoop. Zij geloven dat ze hier in geduldig moeten zijn en wachten tot ze papieren krijgen.

Voetbalbeloftes die niet konden doorbreken, zijn te beschaamd om nog terug te keren naar hun geboorteland. Doen ze dat wel, dan is het blijkbaar een harde klap. Ze worden daar als sterren aanzien en moeten dan veel liegen. In Afrika denkt iedereen dat iemand die in Europa is geweest, automatisch rijk is. Iedereen verwachtte daar van alles van hen (Ann-Sofie Dekeyser, Zwarte parels voor de zwijnen, De Standaard, 9 februari 2013, pag. 20-22).

In dit kader volgende vragen:

1) Beschikt de staatssecretaris over cijfergegevens voor de periode 2008 tot en met 2012 betreffende het aantal Afrikaanse voetballers die in die periode naar ons land kwamen en op welke manier? Hoeveel daarvan verdwenen naderhand in de illegaliteit?

2) Bevestigt zij dat het in België vrij makkelijk is om aan een werkvergunning te geraken? Klopt het dat de verblijfsvergunning van die voetballers vervalt als hun contract wordt beëindigd? Wat gebeurt er dan met die voetballers?

3) Deelt de staatssecretaris de visie dat de business van de dubieuze spelersmakelaars op de grens zit tussen mensenhandel en economische uitbuiting? Kan zij haar antwoord toelichten?

4) Erkent de staatssecretaris dat de voetballers geloven dat ze hier enkel moeten wachten tot ze papieren krijgen? Deelt zij het standpunt dat een terugkeer beter zou zijn? Hoe wil zij die voetballers daarvan overtuigen en hoe wil zij die terugkeer vorm geven?

 
Réponse reçue le 26 mars 2013 : Antwoord ontvangen op 26 maart 2013 :

L'honorable membre trouvera ci-après la réponse à sa question.

1) L’Office des Étrangers (OE) n’opère pas de catégorie spécifique quant aux statistiques pour les footballeurs africains en matière de délivrance de visa ou de titre de séjour.

2) La délivrance des permis de travail relève de la compétence des Régions. En l’occurrence, l’OE ne se prononcer sur cette question. Si le permis de travail prend fin, en principe, le tire de séjour de l'étranger sera normalement retiré et dans ce cas, l’étranger recevra un « ordre de quitter le territoire », à moins qu'il n’a obtenu entre-temps un séjour sur une autre base.

3) Il incombe aux pouvoirs judiciaires de déterminer où se situe la limite entre la traite des êtres humains et l’exploitation économique dans le cadre des affaires de ces agents de joueurs douteux.

4) Lorsqu’une personne n’est plus autorisée à séjourner en Belgique, elle doit quitter le territoire. Le retour volontaire représente alors la méthode la plus humaine pour organiser son départ. Nous misons énormément sur l’échange d’informations en matière de retour volontaire. Le préposé au guichet de l’administration communale fournit en effet des informations sur le retour volontaire à toutes les personnes qui reçoivent un OQT. Avant celles-ci introduisent une demande, elles sont redirigées vers ce réseau d’accompagnateurs au retour. Depuis juin 2012, l'Agence fédérale pour l’accueil des demandeurs d’asile (FEDASIL) dispose également d’un guichet de retour accessible à tous et doté d’une ligne d’assistance téléphonique gratuite. Parallèlement aux canaux formels que nous venons de mentionner, une personne qui souhaite retourner au pays peut aussi s’adresser à un partenaire de retour. Ces partenaires de retour sont des organisations (centres d'aide sociale générale, Organisation non-gouvernementale (ONG), associations de migrants…) réparties sur tout le territoire, proposant le retour volontaire parmi leur offre de services et habilitées à introduire elles-mêmes des demandes de retour.

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vraag.

1) De Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ)houdt geen statistieken m.b.t. de specifieke categorie van Afrikaanse voetballers inzake het afleveren van visa of verblijfstitels bij.

2) De afgifte van arbeidsvergunningen is een bevoegdheid van de Gewesten. Hier kan de DVZ zich bijgevolg niet over uitspreken. Indien de arbeidsvergunning vervalt, zal in principe de verblijfstitel van de vreemdeling ingetrokken worden en normaliter zal aan de vreemdeling “een bevel om het grondgebied te verlaten” betekend worden, tenzij hij een nieuwe machtiging tot verblijf aanvraagt en verkrijgt omdat hij inmiddels aanspraak kan maken op een ander verblijfsstatuut.

3) Op de vraag of deze business van dubieuze spelersmakelaars op de grens zit tussen mensenhandel en economische uitbuiting dienen de gerechtelijke instanties zich uit te spreken.

4) Wanneer een persoon niet meer gemachtigd is om in België te verblijven moet de persoon het grondgebied verlaten. De vrijwillige terugkeer is hier de meest humane manier om een terugkeer te organiseren. Wij zetten sterk in op informatie uitwisseling rond vrijwillige terugkeer. Elke persoon die een BGV krijgt afgeleverd, worden door de loketambtenaar van de gemeente geïnformeerd over vrijwillige terugkeer. Voor het indienen van een aanvraag wordt doorverwezen naar dit netwerk van regionale terugkeerbegeleiders. Sinds juni 2012 bestaat ook het laagdrempelige terugkeerloket van het Federaal Agentschap voor opvang van asielzoekers (FEDASIL) met gratis telefoonnummer. Naast de bovenstaande formele kanalen kan een persoon die wenst terug te keren ook terecht bij een terugkeerpartner. Terugkeerpartners zijn organisaties (CAW's, Niet-gouvernementele organisatie (NGO), migrantenorganisaties, ...), verspreid over het grondgebied, die vrijwillige terugkeer hebben geïntegreerd in hun dienstverlening en die zelf terugkeeraanvragen kunnen opmaken