SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
6 février 2013 6 februari 2013
________________
Question écrite n° 5-8032 Schriftelijke vraag nr. 5-8032

de Gérard Deprez (MR)

van Gérard Deprez (MR)

à la secrétaire d'État à l'Asile et la Migration, à l'Intégration sociale et à la Lutte contre la pauvreté, adjointe à la ministre de la Justice

aan de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding, toegevoegd aan de minister van Justitie
________________
L'évaluation du groupe de travail Roms et de la stratégie nationale belge d'intégration des Roms De evaluatie van de werkgroep Roma en van de Belgische Roma-integratiestrategie 
________________
Roms
intégration des migrants
CPAS
Roma
integratie van migranten
OCMW
________ ________
6/2/2013Verzending vraag
13/2/2013Antwoord
6/2/2013Verzending vraag
13/2/2013Antwoord
________ ________
Requalification de : demande d'explications 5-2659 Requalification de : demande d'explications 5-2659
________ ________
Question n° 5-8032 du 6 février 2013 : (Question posée en français) Vraag nr. 5-8032 d.d. 6 februari 2013 : (Vraag gesteld in het Frans)

D'après des sources sérieuses, il y aurait actuellement en Europe entre 10 et 12 millions de Roms, dont près 6 millions au sein même de l'Union Européenne.

La Belgique est l'un des Etats membres où réside une importante communauté Roms. Bien qu'il soit impossible de savoir précisément combien de Roms séjournent en Belgique. En effet, le terme " Roms " ne désigne pas une nationalité mais une appartenance ethnique et l'article 6 de la loi du 8 décembre 1992 relative à la protection de la vie privée à l'égard des traitements de données à caractère personnel interdit le traitement de données personnelles révélant l'origine raciale ou ethnique. Néanmoins, selon des estimations du Conseil de l'Europe, environ 30 000 Roms vivraient sur notre territoire. Soit l'équivalent de 0.29% de la population belge.

Bien que la plupart des Roms soient des citoyens de l'UE, nombre d'entre eux sont marginalisés et vivent dans des conditions socio-économiques extrêmement défavorables. Ils sont très souvent victimes de discrimination en matière d'accès au logement, à l'enseignement, aux formations professionnelles, au marché du travail et aux soins de santé.

La situation des Roms est donc plus que préoccupante et leur intégration constitue tant un impératif moral que social. C'est dans cet esprit qu'en 2011, la Commission européenne a élaboré la communication "Cadre de l'UE pour les stratégies nationales d'intégration des Roms pour la période allant jusqu'à 2020 " invitant les Etats membres à élaborer ou à réviser leur stratégie nationale d'intégration des Roms et les encourageant à fixer des objectifs nationaux précis et réalistes dans les domaines de l'enseignement, de l'emploi, des soins de santé et du logement. Cette communication a été présentée et approuvée au Conseil Emploi, Politique sociale, Santé et Consommateurs (EPSCO) le 19 mai 2011 et au Conseil européen le 24 juin 2011.

Le Gouvernement belge a confié l'élaboration de la stratégie nationale au groupe de travail Roms, mis en place, dès mars 2011, par la Conférence interministérielle Intégration dans la société, rassemblant le gouvernement fédéral, les Régions et les Communautés.

En mars 2012, le groupe de travail a présenté la stratégie nationale belge à la Commission européenne. La Commission a évalué les différentes stratégies nationales et a publié ses conclusions dans une communication intitulée : " Stratégie nationales d'intégration des Roms : un premier pas dans la mise en œuvre du Cadre de l'UE " adoptée le 21 mai 2012.

Dans votre réponse du 2 juillet 2012 à une question écrite déposée à la chambre relative au groupe de travail Roms- fonctionnement et évaluation (QE 284) vous avez déclaré que " Le groupe de travail fait rapport à la Conférence interministérielle Intégration dans la société et se réunit au moins deux fois par an. " Vous avez également précisé que " Le groupe de travail s'est réuni trois fois en 2011 et s'est déjà réuni une fois en 2012."

Madame la Secrétaire d'Etat,

Le groupe de travail Roms est mis en place depuis bientôt deux ans. Un premier rapport d'activité a-t-il déjà été présenté à la Conférence interministérielle Intégration dans la société ? Si oui, ce rapport est-il concluant ? Quelles actions ont été menées par ce groupe et quelles sont ses activités futures ?

Dans votre réponse du 2 juillet 2012, vous avez déclaré que " l'intégration des Roms est une priorité sociale urgente ", tout en précisant que le groupe ne s'était réuni qu'une seule fois depuis le début de l'année. Le groupe de travail Roms a-t-il eu l'occasion de se réunir une seconde fois cette année ? Dans la négative, savez-vous quand une prochaine rencontre est prévue ?

Dans ses conclusions, publiées depuis le mois de mai 2012, la Commission européenne a émis une série de recommandations concernant la stratégie belge. Elle souligne, notamment le manque de données statistiques et le manque de précisions concernant le financement des actions et les mécanismes de contrôle et d'évaluation de la stratégie. Le groupe de travail a-t-il eu l'occasion d'analyser ces conclusions et juge-t-il nécessaire d'adapter sa méthodologie et sa stratégie en tenant compte des différentes observation de la Commissions ? Si oui, quelles modifications seront concrètement apportées à la stratégie belge ?

Afin d'encourager la participation des Roms dans la société, la stratégie belge stipule, sans autres précisions, qu'"Un Conseil des Roms et Gens du Voyage sera Créé par le Gouvernement fédéral. " Quand ce Conseil sera-t-il créé ? Comment sera-t-il composé ? Quel sera son fonctionnement ?

Afin d'aider les Centres Publics d'action sociale (CPAS), la stratégie belge prévoit la mise en place d'un 'Guichet d'assistance spécial Roms' au sein du Service public fédéral de programmation Intégration sociale. Ce helpdesk devrait se tenir à disposition des CPAS pour leur fournir des informations et échanger des bonnes pratiques. Quand ce Guichet sera-t-il mis en place ? Quel sera son financement ?

 

Volgens ernstige bronnen zouden er momenteel in Europa tussen de 10 en 12 miljoen Roma leven, van wie bijna 6 miljoen in de Europese Unie zelf.

België is een van de lidstaten met een grote Romagemeenschap, hoewel het onmogelijk is om te weten hoeveel Roma precies in ons land verblijven. De term Roma staat niet voor een nationaliteit, maar voor een etnische groep en artikel 6 van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens verbiedt de verwerking van persoonsgegevens waaruit de raciale of etnische afkomst blijkt. Nochtans leven er volgens schattingen van de Raad van Europa ongeveer 30 000 Roma op ons grondgebied, wat overeenkomt met 0,29% van de Belgische bevolking.

Hoewel de meeste Roma EU-burgers zijn, leven een groot aantal van hen in de marge van de samenleving en in uiterst ongunstige sociaaleconomische omstandigheden. Ze worden vaak gediscrimineerd als ze toegang trachten te krijgen tot de woningmarkt, het onderwijs, beroepsopleidingen, de arbeidsmarkt en de gezondheidszorg.

De situatie van de Roma is dus meer dan zorgwekkend en hun integratie is vanuit moreel en sociaal oogpunt een absolute noodzaak. In die geest heeft de Europese Commissie in 2011 een mededeling uitgewerkt “Een EU-kader voor de nationale strategieën voor integratie van de Roma tot 2020” waarin ze de lidstaten uitnodigt om een nationale integratiestrategie uit te werken of de bestaande te herzien en waarin ze hen aanspoort om precieze en realistische nationale doelstellingen vast te leggen op het vlak van onderwijs, werkgelegenheid, gezondheidszorg en huisvesting. Op 19 mei 2011 kreeg de Raad Werkgelegenheid, Sociaal beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken (EPSCO) de mededeling voorgesteld en heeft hij ze goedgekeurd. Op 24 juni 2011 was het de beurt aan de Europese Raad.

De Belgische regering heeft de opdracht om een nationale strategie uit te werken toevertrouwd aan de werkgroep Roma, die in maart 2011 werd opgericht door de Interministeriële Conferentie Integratie in de samenleving, waarin de federale regering en de regeringen van de Gewesten en de Gemeenschappen zitting hebben.

In maart 2012 heeft de werkgroep de nationale strategie van ons land aan de Europese Commissie voorgesteld. De Commissie heeft de verschillende nationale strategieën geëvalueerd en heeft haar besluiten gepubliceerd in een mededeling met als opschrift “Nationale strategieën voor integratie van de Roma: eerste stap van de uitvoering van het EU-kader”, die werd goedgekeurd op 21 mei 2012.

Op schriftelijke vraag 284 over de werkgroep Roma – werking en evaluatie - ingediend bij de Kamer, hebt u op 2 juli 2012 geantwoord: “De werkgroep rapporteert aan de Interministeriële Conferentie Integratie in de Samenleving en komt ten minste twee keer per jaar samen.” U hebt verder ook gepreciseerd wat volgt: “In 2011 kwam de Werkgroep drie maal samen. In 2012 vergaderde de werkgroep reeds één maal.”

Mevrouw de staatssecretaris,

De werkgroep Roma zal binnenkort twee jaar bestaan. Werd al een eerste activiteitenverslag aan de Interministeriële Conferentie Integratie in de Samenleving voorgesteld? Zo ja, is dat verslag doorslaggevend? Welke acties heeft de werkgroep ondernomen en welke activiteiten zal hij in de toekomst ontwikkelen?

In uw antwoord van 2 juli 2012 hebt u verklaard wat volgt: “De integratie van de Roma is een dringende sociale prioriteit.” en u hebt tevens gepreciseerd dat de werkgroep sinds het begin van dat jaar slechts eenmaal was bijeengekomen. Had de werkgroep dat jaar een tweede gelegenheid om te vergaderen? Zo niet, weet u wanneer de volgende bijeenkomst is gepland?

In haar besluiten, gepubliceerd in mei 2012, heeft de Europese Commissie een reeks aanbevelingen gedaan betreffende de Belgische strategie. Ze beklemtoont meer bepaald het gebrek aan statistische gegevens en het gebrek aan precieze gegevens over de financiering van de acties en over de mechanismen om die strategie te controleren en te evalueren. Heeft de werkgroep die aanbevelingen kunnen analyseren en acht hij het noodzakelijk zijn methode en strategie aan te passen aan de verschillende opmerkingen van de Commissie? Zo ja, op welke concrete punten werd de Belgische strategie gewijzigd?

Om Roma aan te moedigen aan de samenleving deel te nemen, stipuleert de Belgische strategie zonder verdere details wat volgt: “Een Raad van Roma en Woonwagenbewoners zal door de federale regering opgericht worden.” Wanneer zal die Raad worden opgericht? Hoe zal hij worden samengesteld? Hoe zal hij werken?

Om de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) bij te staan, voorziet de Belgische strategie in de oprichting van een helpdesk Roma bij de Programmatorische Overheidsdienst Maatschappelijke Integratie. De helpdesk zou informatie ter beschikking moeten stellen van de OCMW's en zou moeten zorgen voor de uitwisseling van good practices. Wanneer wordt de helpdesk opgericht? Hoe wordt hij gefinancierd?

 
Réponse reçue le 13 février 2013 : Antwoord ontvangen op 13 februari 2013 :

L'honorable membre trouvera ci-après la réponse à ses questions.

Je suis en mesure de vous communiquer que la Commission européenne, dans sa communication COM(2011) 173 du 5 avril 2001 « Cadre de l'Union européenne (UE) pour les stratégies nationales d'intégration des Roms pour la période allant jusqu'à 2020 », prévoit la publication de rapports d’avancement annuels sur la mise en œuvre des stratégies nationales ou des plans d’action nationaux. Un premier rapport d’avancement est prévu au printemps 2013. Pour ces rapports d’avancement, la Commission européenne se réfère aux informations provenant de toutes les parties prenantes concernées. La Commission européenne invite également les États membres de l’UE à faire rapport sur la mise en œuvre des stratégies nationales ou des plans d’action nationaux.

Comme cela a été clairement décrit dans la stratégie nationale, la tâche de ce groupe de travail consiste à suivre la mise en œuvre de la stratégie et à y apporter les modifications et corrections nécessaires, en conformité avec le cadre européen.

Suite à la confection du rapport d’avancement, le groupe de travail Roms de la CIM s’est réuni une deuxième fois cette année le mardi 27 novembre 2012. L’analyse de la stratégie nationale belge pour l’intégration des Roms par la Commission européenne, à laquelle il est fait référence dans la communication COM(2012) 226 du 21 mai 2012, « Stratégies nationales d’intégration des Roms: un premier pas dans la mise en oeuvre du Cadre de l’UE » et dans le « Commission staff working document » accompagnant cette communication, était à l’ordre du jour de cette réunion du groupe de travail Roms du CIM. Cette réunion a débouché sur la formulation d’une réponse intégrée à la Commission européenne, concernant la mise en œuvre de la stratégie nationale belge.

En ce qui concerne les activités du groupe de travail Roms, je travaille en étroite collaboration avec M. Harald Mollers, ministre de la Famille, de la Santé et des Affaires sociales de la Communauté germanophone, qui est, depuis septembre de l’année dernière, le président de la CIM Intégration dans la société. L’ordre du jour est établi en concertation avec lui et je fais rapport à la CIM des activités du groupe de travail.

Dans le cadre de la stratégie nationale belge pour l’intégration des Roms, la collaboration et le dialogue revêtent une importance particulière et bénéficient d’une attention prioritaire. Dans cette Stratégie, l’importance de la participation est clairement soulignée par le fait que, parallèlement aux quatre domaines clés, elle porte attention à quelques objectifs horizontaux. La participation des Roms à la société et leur responsabilisation constituent à cet égard un objectif central horizontal. La création d’un Conseil des Roms est de fait une mesure fédérale qui a été prise dans le cadre de la stratégie nationale. Le Conseil belge des Roms, Sinti et Gens du Voyage est un organe consultatif qui a été créé en juin 2012. Il vise à représenter les communautés de Roms, Sinti et Gens du Voyage (RSGV) en Belgique. Les représentants de ce Conseil des Roms sont invités aux réunions du groupe de travail Roms.

La création d’un « helpdesk » pour les centres publics d'action sociale (CPAS), dans le cadre des compétences de mon administration, le Service public de programmation (SPP) Intégration Sociale, a été jugée positive par la Commission européenne. Pour la mise sur pied de ce helpdesk, le SPP Intégration Sociale examine la possibilité d’engager un collaborateur en recourant à des moyens du Fonds Social Européen. Tous les services du SPP Intégration Sociale continueront à alimenter le helpdesk à propos des questions qui concernent leurs compétences respectives. Une description concrète des tâches a été réalisée. Le helpdesk sera réellement opérationnel une fois terminée la procédure d’engagement prévue.

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vragen.

Ik kan u meedelen dat de Europese Commissie in haar mededeling “Een Europese unie (EU)-kader voor de nationale strategieën voor integratie van de Roma tot 2020” COM(2011)173 van 5 april 2011, voorziet in de publicatie van jaarlijkse voortgangsverslagen over de uitvoering van de nationale strategieën of actieplannen. Een eerste voortgangsverslag wordt voorzien voor de lente van 2013. Voor deze voortgangsverslagen zal de Europese Commissie zich beroepen op informatie komende van alle relevante stakeholders. De Europese Commissie nodigt verder de Europese lidstaten uit om ook verslag uit te brengen over de uitvoering van de nationale strategieën of actieplannen.

Zoals duidelijk omschreven in de nationale strategie is het de taak van deze werkgroep om de uitvoering van de strategie te monitoren en de nodige veranderingen en bijsturingen aan te brengen, in overeenstemming met het Europees kader.

Naar aanleiding van de opmaak van het voortgangsverslag is de IMC werkgroep Roma een tweede keer dit jaar samengekomen op dinsdag 27 november 2012. De analyse van de Belgische nationale strategie voor de integratie van de Roma door de Europese Commissie, gepubliceerd in de mededeling “National Roma Integration Strategies: a first step in the implementation of the EU Framework”, COM(2012) 226 van 21 mei 2012 en het bijhorend staff working document, stonden op de agenda van deze bijeenkomst van de IMC werkgroep Roma. Op basis van deze bijeenkomst werd een geïntegreerd antwoord geformuleerd aan de Europese Commissie over de uitvoering van de Belgische nationale strategie.

Voor de werkzaamheden van de werkgroep Roma werk ik nauw samen met Harald Mollers, minister voor gezin, gezondheid, en sociale zaken van de Duitstalige Gemeenschap, die sinds september vorig jaar voorzitter is van de IMC Integratie in de Samenleving. De agenda wordt in overleg met hem opgesteld, en ik rapporteer over de werkzaamheden van de werkgroep aan de IMC.

Samenwerking en dialoog zijn van bijzonder belang en genieten een prioritaire aandacht in de Belgische nationale strategie voor de integratie van de Roma. Het belang van participatie wordt in de Nationale strategie duidelijk onderstreept door het feit dat, naast de vier hoofddomeinen, de Belgische strategie aandacht heeft voor enkele horizontale doelstellingen. Participatie van Roma in de samenleving en hun empowerment is hierbij een centrale horizontale doelstelling. De oprichting van een Roma Raad werd inderdaad als federale maatregel in de nationale strategie opgenomen. De Belgische Raad van Roma, Sinti en Woonwagenbewoners, een adviesorgaan met als doel het vertegenwoordigen van de Roma, Sinti en Woonwagenbewoners (RSW) gemeenschappen in België, werd opgericht in juni 2012. Vertegenwoordigers van deze Roma Raad worden uitgenodigd voor de vergaderingen van de werkgroep Roma.

De oprichting van een “helpdesk” voor de Openbare Centra voor maatschappelijk welzijn (OCMW’s), binnen de bevoegdheden van mijn administratie de Programmatorische Overheidsdienst (POD) Maatschappelijke Integratie, werd door de Europese commissie als positief geëvalueerd. Voor de oprichting van deze helpdesk onderzoekt de POD Maatschappelijke integratie de mogelijkheid om een medewerker aan te werven met middelen van het Europees Sociaal Fonds. Alle diensten van de POD Maatschappelijke Integratie zullen verder de helpdesk over aangelegenheden die hun respectievelijke bevoegdheden raken voeden. Een concrete taakomschrijving werd uitgewerkt. De helpdesk zal concreet in werking treden na het positief beëindigen van de vooropgestelde aanwervingsprocedure.