SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
28 décembre 2011 28 december 2011
________________
Question écrite n° 5-4017 Schriftelijke vraag nr. 5-4017

de Guido De Padt (Open Vld)
van Guido De Padt (Open Vld)

à la ministre de la Justice
aan de minister van Justitie
________________
Maltraitance des parents - Chiffres - Citations en justice - Soins aux victimes Oudermishandeling - Cijfergegevens- Dagvaardingen - Zorg voor slachtoffers 
________________
violence domestique
violence des jeunes
statistique officielle
répartition géographique
poursuite judiciaire
personne âgée
parenté
huiselijk geweld
geweld bij jongeren
officiële statistiek
geografische spreiding
gerechtelijke vervolging
bejaarde
verwantschap
________ ________
28/12/2011Verzending vraag
15/4/2013Antwoord
28/12/2011Verzending vraag
15/4/2013Antwoord
________ ________
Herindiening van : schriftelijke vraag 5-851 Herindiening van : schriftelijke vraag 5-851
________ ________
Question n° 5-4017 du 28 décembre 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-4017 d.d. 28 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Quasi un jeune Belge sur six frappe ou menace ses parents. C'est ce que révèle une enquête de la Vrije Universiteit Brussel (VUB) menée voici quelques années. Selon l'enquête, les parents ont généralement honte d'être maltraités. Il ressort également de l'enquête que les mères sont plus souvent victimes que les pères. La maltraitance des parents se produit dans toutes les couches de la société mais principalement dans les familles comptant deux parents, la famille moyenne. La maltraitance émotionnelle, comme crier et proférer des injures contre les parents, est la plus fréquente. Quatre jeunes sur cent frappent ou donnent des coups de pied à leurs parents, ou se livrent à du chantage émotionnel en menaçant, par exemple, de se suicider.

Tout enfant a déjà été agressif à l'égard de ses parents. Mais on ne saurait admettre qu'un enfant se comporte tout à coup de manière particulièrement violente tant à l'école qu'ailleurs. Cela commence par de la brutalité et des menaces et se poursuit par le bris volontaire ou le vol d'objets dont l'enfant sait que ses parents les trouvent beaux ou importants. Plus tard, la situation évolue vers les menaces et les coups. Tandis que la maltraitance des parents se manifeste généralement pour la première fois lorsque l'enfant est âgé de douze ou treize ans, elle peut aussi s'exprimer à l'âge de six ans. La situation s'aggrave alors progressivement. À l'extérieur, de nombreux auteurs de maltraitance paraissent très gentils et non violents. En réalité, ils calomnient leurs parents, font des récits fantaisistes et attirent ainsi l'attention. L'entourage croit très rarement les parents maltraités (« Veel jongeren mishandelen ouders », à consulter sur http://www.belg.be/leesmeer.php?x=1998).

J'aimerais obtenir une réponse aux questions suivantes :

1) Les ministres disposent-ils de chiffres concernant la maltraitance des parents pour 2007, 2008, 2009 et 2010, avec une ventilation par région et selon la nature et la gravité des faits ?

2) Les ministres peuvent-ils indiquer dans combien de cas il y a eu une action en justice ? Combien de condamnations ont-elles été prononcées et quelles ont été ces condamnations ? Les ministres peuvent-ils donner un profil détaillé des auteurs de maltraitance ?

3) Les ministres disposent-ils de chiffres concernant les soins qui ont été donnés aux parents victimes de maltraitance au cours de la période susmentionnée ? De quels traitements s'agit-il précisément ? À quels problèmes les victimes étaient-elles confrontées ? Les ministres peuvent-ils donner un profil détaillé de la victime ?

4) Les ministres peuvent-ils indiquer quelles mesures ont été prises ces trois dernières années afin de faire face à la problématique de la maltraitance des parents ? Estiment-ils ces mesures suffisantes ou envisagent-ils encore d'autres initiatives et lesquelles ? Les ministres peuvent-ils motiver leur réponse ?

 

Bijna één op de zes Belgische jongeren slaat of bedreigt zijn ouders. Dat bleek uit een enquête van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) van enkele jaren geleden. Volgens het onderzoek schamen ouders zich doorgaans voor de mishandeling. Uit het onderzoek blijkt ook dat moeders vaker slachtoffer zijn dan vaders. Oudermishandeling komt ook voor in alle lagen van de bevolking, maar hoofdzakelijk in tweeoudergezinnen, het modale gezin. Emotionele mishandeling, zoals roepen en schelden tegen de ouders, komt het frequentst voor. Vier op honderd jongeren slaat of schopt zijn ouders of pleegt emotionele chantage, zoals dreigen met zelfmoord.

Ieder kind is al eens agressief tegen zijn ouders. Er is echter iets grondig verkeerd als een kind zich plots opvallend gewelddadig gedraagt, zowel op school of elders. Het start met brutaliteit en dreigen, wordt gevolgd door voorwerpen opzettelijk kapotmaken of stelen waarvan het kind weet dat zijn ouders ze mooi of belangrijk vinden. Later evolueert dit naar dreigen, schoppen en slaan. Terwijl oudermishandeling meestal voor het eerst tot uiting komt als het kind twaalf of dertien jaar is, kan dit zich ook al manifesteren op de leeftijd van zes jaar. Stapje voor stapje wordt het dan erger. Voor de buitenwereld komen veel daders heel lief en allesbehalve gewelddadig over. In realiteit bekladden ze hun ouders, zetten verhalen op die uit de lucht gegrepen zijn en trekken zo de aandacht. Heel vaak gelooft de omgeving mishandelde ouders niet (" Veel jongeren mishandelen ouders ", te raadplegen op http://www.belg.be/leesmeer.php?x=1998).

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Beschikken de geachte ministers over cijfergegevens betreffende oudermishandeling voor 2007, 2008, 2009 en 2010, opgesplitst per gewest en naar aard en ernst van de feiten?

2) Kunnen de geachte ministers meedelen in hoeveel gevallen er werd gedagvaard voor de rechtbank? Tot hoeveel en welke veroordelingen heeft dit aanleiding gegeven? Kunnen de geachte ministers een gedetailleerde profielschets van de daders geven?

3) Beschikken de geachte ministers over cijfergegevens betreffende de zorg die aan slachtoffers van oudermishandeling werd gegeven in voornoemde periode? Om welke behandelingen gaat het precies? Met welke problematiek kampten de slachtoffers? Kunnen de geachte ministers een gedetailleerde profielschets van het slachtoffer geven?

4) Kunnen de geachte ministers, elk binnen hun bevoegdheidsdomein, aangeven welke maatregelen de afgelopen drie jaar werden genomen om aan de problematiek van oudermishandeling het hoofd te bieden? Achten zij deze maatregelen voldoende of zien zij nog ruimte voor andere initiatieven en dewelke? Kunnen zij hun antwoord motiveren?

 
Réponse reçue le 15 avril 2013 : Antwoord ontvangen op 15 april 2013 :

  1. Seuls les services de police peuvent fournir des données chiffrées. Il s’agit du nombre de faits enregistrés en matière de coups et blessures contre les parents. Les données ont été produites au niveau national ainsi qu'au niveau des Régions. Il n’est toutefois pas possible d’établir une distinction en fonction de la nature et de la gravité.

    En 2007, 1 201 faits de coups et blessures contre les parents ont été enregistrés au total. Parmi ces faits, 122 se situent dans la Région de Bruxelles-Capitale, 628 en Région flamande et 451, en Région wallonne. Les chiffres sont, pour 2008, de 1 669 au total, dont 159 à Bruxelles, 818 en Flandre et 692 en Wallonie. Il s’agit pour 2009 d’un total de 2 008, dont 171 à Bruxelles, 942 en Flandre et 895 en Wallonie. Enfin pour 2010, 2 112 faits ont été enregistrés, dont 190 dans la Région de Bruxelles-Capitale, 976 en Région flamande et 946, en Région wallonne.

    L’on n'a pas étudié les causes de l’augmentation qui s’est produite au fil des ans. Elles peuvent être multiples, comme notamment un meilleur enregistrement, une augmentation du nombre de signalements, une augmentation du nombre de faits commis,...

  2. Je ne dispose pas de ces chiffres. De telles statistiques ne peuvent être produites au niveau du ministère public, des cours et des tribunaux. Il n’existe pas de code distinct à cet effet dans les banques de données. En outre, l’âge de la victime n’est pas enregistré systématiquement. La relation familiale entre l’auteur et la victime n’est pas toujours enregistrée non plus. On l’enregistre uniquement en cas de citation directe, d’instruction ou de déclaration de personne lésée.

  3. Cette question ne relève pas de mes compétences mais de celles de mes collègues qui ont le bien-être dans leurs attributions.

  4. Ce phénomène s’inscrit dans le cadre de l’approche générale de la violence familiale, au sujet de laquelle des progrès substantiels ont été réalisés au cours des dernières années. Si nos partenaires ou la pratique indiquent que des adaptations axées spécifiquement sur la maltraitance des parents sont nécessaires, j’examinerai comment je peux y contribuer. Toutefois, l’on n’a signalé, à ce jour, aucun problème ni aucune difficulté concernant l’approche judiciaire de la violence contre les parents.

  1. Enkel de politiediensten kunnen cijfergegevens aanbrengen. Het betreft het aantal geregistreerde feiten inzake “Slagen en verwondingen - tegen de ouders”. De gegevens werden opgemaakt op nationaal niveau en op het niveau van de gewesten. Een onderscheid naar aard en ernst is echter niet mogelijk.

    Er werden in 2007 in totaal 1 201 feiten van slagen en verwondingen tegen de ouders geregistreerd. Hiervan situeren er zich 122 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, 628 in het Vlaams Gewest en 451 in het Waals Gewest. Voor 2008 zijn dit er 1 669 in totaal, met 159 te Brussel, 818 te Vlaanderen en 692 te Wallonië. Voor 2009: 2 008 in totaal, 171 te Brussel, 942 te Vlaanderen en 895 te Wallonië. Voor 2010 ten slotte werden er 2 112 zulke feiten geregistreerd, waaronder 190 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, 976 in het Vlaams Gewest en 946 in het Waals Gewest.

    De oorzaken van de stijging doorheen de jaren werden niet onderzocht. Deze kunnen velerlei zijn, onder andere verbeterde registratie, een verhoging van het aantal meldingen, een verhoging van het aantal gepleegde feiten, …

  2. Ik beschik niet over deze cijfers. Op het niveau van het openbaar ministerie en de hoven en rechtbanken kunnen zulke statistieken niet opgemaakt worden. Er bestaat daartoe geen aparte code in de databanken. Daarenboven wordt de leeftijd van het slachtoffer niet stelselmatig geregistreerd. Ook de familiale relatie tussen dader en slachtoffer wordt niet steeds geregistreerd. Dit gebeurt slechts bij directe dagvaarding, gerechtelijk onderzoek of bij een verklaring van benadeelde persoon.

  3. Deze vraag behoort niet tot mijn bevoegdheid, maar tot die van mijn collega's bevoegd voor welzijn.

  4. Dit fenomeen kadert in de algemene aanpak van familiaal geweld, waarin de laatste jaren veel vooruitgang werd geboekt. Indien vanuit onze partners of vanuit de praktijk blijkt dat er bijsturingen nodig zijn, specifiek gericht op oudermishandeling, zal onderzocht worden hoe ik daarin kan bijdragen. Tot dusver werden er echter geen problemen of moeilijkheden gemeld omtrent de justitiële aanpak van geweld tegen ouders.