SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
23 décembre 2011 23 december 2011
________________
Question écrite n° 5-3986 Schriftelijke vraag nr. 5-3986

de Guido De Padt (Open Vld)

van Guido De Padt (Open Vld)

à la vice-première ministre et ministre de l'Intérieur

aan de vice-eersteminister en minister van Binnenlandse Zaken
________________
Transport ferroviaire - Vols à la tire - Statistiques - Mode opératoire - Arrestations - Mesures Treinvervoer - Gauwdiefstallen - Cijfers - Modus operandi - Aanhoudingen - Maatregelen 
________________
transport de voyageurs
vol
statistique officielle
Société nationale des chemins de fer belges
reizigersvervoer
diefstal
officiële statistiek
Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen
________ ________
23/12/2011Verzending vraag
6/3/2012Antwoord
23/12/2011Verzending vraag
6/3/2012Antwoord
________ ________
Réintroduction de : question écrite 5-3522 Réintroduction de : question écrite 5-3522
________ ________
Question n° 5-3986 du 23 décembre 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-3986 d.d. 23 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Les trains sont le domaine de prédilection des voleurs à la tire. Les bousculades et ralentissements qui se produisent à l'embarquement ou au débarquement sont des circonstances idéales pour dérober un portefeuille dans une poche de pantalon, un sac à main ou la poche d'une veste. Mais la prudence s'impose également à bord des trains : mieux vaut ne pas accrocher sa veste au porte-manteaux si elle contient des objets de valeur et surveiller ses bagages. Cela n'est pas toujours évident dans les trains qui transportent des passagers ayant de nombreux bagages, comme le train qui relie l'aéroport de Zaventem à Bruxelles.

Je souhaiterais donc poser les questions suivantes à la ministre.

1) La ministre dispose-t-elle de statistiques sur le nombre de vols commis dans les trains en 2009, 2010 et au premier semestre de 2011 ? Quels sont les biens qui sont particulièrement dans le collimateur des voleurs à la tire ?

2) Quels sont les principaux modes opératoires observés lors des vols commis dans les trains ? Combien de voleurs à la tire a-t-on pris en flagrant délit au cours de la période susmentionnée ?

3) Sur quelles lignes a-t-on enregistré le plus grand nombre de vols durant la période précitée ? La ministre peut-elle de fournir une ventilation en fonction de la nature du bien dérobé ? Des mesures spécifiques tenant compte du type de vol le plus fréquent sont-elles prises pour ces liaisons ferroviaires ?

 

Het treinvervoer is een geliefd werkterrein voor gauwdieven. Vooral het geduw en het getreuzel bij het op- en afstappen zijn het ideale moment om een portefeuille te stelen uit een broekzak, handtas of jaszak. Maar ook op de trein is voorzichtigheid geboden: een jas hang je beter niet aan de kapstok als er kostbare voorwerpen inzitten en je bagage houd je best goed in het oog. Voor treinen waar passagiers veel bagage met zich meedragen, zoals de verbinding tussen Zaventem en Brussel, is dit niet altijd vanzelfsprekend.

Ik heb dan ook volgende vragen voor de bevoegde minister:

1) Heeft de geachte minister cijfers over het aantal diefstallen op de trein in 2009, 2010 en de eerste helft van 2011? Op welke goederen hebben gauwdieven het vooral gemunt?

2) Welke modi operandi worden voornamelijk gehanteerd bij diefstallen op de trein? Hoeveel gauwdieven werden in de voorgenoemde periode bij hun illegale daad betrapt?

3) Op welke spoorlijnen vonden er in de voorgenoemde periode de meeste diefstallen plaats? Kan zij hierbij een opdeling maken naar de aard van het gestolen goed? Worden voor deze treinverbindingen specifieke maatregelen genomen, rekening houdende met de aard van het diefstal die het meest voorkomt?

 
Réponse reçue le 6 mars 2012 : Antwoord ontvangen op 6 maart 2012 :

L’honorable membre trouvera ci-dessous réponse à ses questions.

Question 1

Veuillez trouver dans le tableau en annexe (feuille « algemeen nl+fr ») la réponse à la question énoncée ci-dessus. Il s’agit du nombre de faits enregistrés par les services de police concernant les « Vols à la tire» pour lesquels une destination de lieu « Train » a été enregistrée. En annexe (feuille « objets fr – TOP 20 »), nous vous transmettons également un tableau qui donne un aperçu des vingt catégories d’objets les plus enregistrées comme étant volées. Ces données sont représentées sur base du nombre de faits qui y sont liés, et sont présentées pour les années complètes 2009 et 2010 ainsi que pour le premier semestre de 2011 au niveau national.

Au niveau national, l’analyse des données suggère qu’une diminution du nombre de vols a eu lieu entre 2009 et 2010. Mis en rapport avec le nombre de voyageurs qui empruntent les trains, nous constatons également que la probabilité d’être volé diminue de 2009 à 2010. Concernant le type de biens visés par les voleurs, nos données suggèrent que la plupart des vols portent sur les cartes bancaires/de crédit/de paiement (326 faits au 1er semestre 2011), les portefeuilles / porte-monnaies / porte-clés (318), les cartes d’identité (306), les billets en euro (266), et les cartes SIS (241). Dans une moindre mesure, des documents privés (tels que permis de conduire, billets de transport, abonnements, passeports, etc.), le matériel multimédia (GSM, PC portables, etc.) et les sacs/cartables/mallettes figurent également parmi les biens les plus fréquemment dérobés dans les trains.

Question 2 :

En annexe, nous vous transmettons un tableau qui donne un aperçu des vingt modi operandi les plus souvent enregistrés pour les vols à la tire ayant eu lieu dans les trains (feuille « modus fr – TOP 20 »). Ces données sont représentées sur base du nombre de faits qui y sont liés, et sont présentées pour les années complètes 2009 et 2010 ainsi que pour le premier semestre de 2011 au niveau national. À noter que les faits de type vols à la tire peuvent rassembler plusieurs modi operandi différents (par exemple, un vol à la tire peut se faire en présence de complices). Enfin, les données dont nous disposons ne nous permettent pas de chiffrer de manière fiable le nombre de vols à la tire pris en flagrant délit sur la période 2009-2011 (1er semestre).

L’analyse des données du tableau suggère que la plupart des vols sont de type « vols à la tire », et/ou que les auteurs agissent généralement en présence de tiers (parmi d’autres voyageurs) et/ou bénéficient bien souvent de l’aide d’un ou plusieurs complices. Des subterfuges – tels que la distraction, la ruse et/ou l’interpellation – sont également utilisés pour dérober les biens aux victimes.

Question 3 :

Pour l’instant, la direction CGO de la police fédérale a commencé à travailler sur une analyse pour pouvoir représenter le nombre de faits par ligne de chemin de fer. Pour l’instant, il n’est malheureusement pas possible de fournir des données fiables à ce sujet.

Des mesures spécifiques au domaine ferroviaire et au métro sont néanmoins prises pour enrayer le phénomène des vols à la tire. Le plan d’action MERCURIUS, mis en place fin 2005 par la Police des Chemins de Fer (SPC), a en effet permis d’augmenter le nombre de patrouilles préventives visibles, de même qu’il a permis d’améliorer la collaboration et les échanges d’information avec les services de sécurité de la STIB et de la SNCB. La mise en place d’une équipe d’agents de police (la team « AGIL ») spécialisée par rapport au phénomène des vols à la tire est également un autre résultat important de ce plan d’action. L’utilisation efficace des caméras de sécurité (SPC Bruxelles), la cartographie des vols se produisant dans les gares ferroviaires (SPC Gent) et la collaboration avec les zones de police locale sont d’autres mesures mises en place par la SPC et qui permettent de lutter efficacement contre le phénomène des vols.

Une collaboration internationale de grande envergure est également mise en place dans le cadre des actions de sécurité RAILPOL (pendant lesquelles des campagnes de sécurité spécifiques sont organisées, notamment concernant le phénomène des vols à la tire). Enfin, d’autres actions telles que les FIPA (« Full Integrated Police Actions ») contribuent à enrayer certains phénomènes et – dans un but préventif – augmentent la présence policière dans les trains et dans les gares.

Même si le lien de cause-à-effet est difficile à établir, toutes ces mesures ont très probablement contribué à la diminution du nombre de vols par voyageur (SNCB) enregistrée par la police intégrée entre 2007 et 2010. À titre illustratif, le rapport entre le nombre total de vols et extorsions (dans les gares) et le nombre de voyageurs a diminué de 2007 (37,0) à 2010 (34,5).

Un grand nombre de vols sont également commis par des groupes d’auteurs itinérants dans les lieux publics à forte fréquentation, tels que les marchés et gares de chemin de fer. Ces groupes sont très organisés et opèrent bien souvent à partir de Bruxelles. En début de journée, ces groupes sont envoyés dans des lieux à forte fréquentation (gares, places de marché, à la côte durant l’été) où ils commettent leurs vols, pour ensuite revenir à Bruxelles en soirée avec le butin de vol. Ce phénomène de bandes organisées requiert des initiatives urgentes venant des autorités judiciaires et administratives pour enrayer le problème de manière efficace.

Train







2009

2010

2011 (SEM 1)

Argent

Carte bancaire/ de crédit / de paiement

617

556

326

Objet en cuir / imitation

Portefeuille / porte-monnaie / porte-clés

632

532

318

Document

Carte d'identité / nationale

591

499

306

Argent

Billets en Euro

532

440

266

Document

Carte SIS

481

389

241

Document

Permis de conduire / national

413

372

243

Documents (spécifique)

Billet de transport / abonnement

252

258

139

Document

Autre

158

83

71

Communication

GSM / mobilophone

119

99

61

Argent

Euro non précisé

84

81

57

Documents (spécifique)

Autres documents

60

101

51

Argent

Billets en devises étrangères

55

52

30

Ordinateur / périphérique

Portable (notebook, laptop)

44

42

26

Document

Carte d'identité/étrangère

32

37

27

Quincaillerie

Serrurerie / clé de maison

41

33

12

Document

Permis de conduire / international

40

30

15

Documents (séjour)

Passeport / passeport étranger

22

35

18

Argent

Monnaie en Euro

30

25

17

Objet en cuir / imitation

Cartable / mallette / serviette / porte-documents

28

29

8

Objet en cuir / imitation

Sac à dos

28

24

12

Source : Police Fédérale / CGOP / Données de Gestion

Remarque: pour chaque fait concernant le vol à la tire, plusieurs objets peuvent être enregistrés. Les données du tableau ne peuvent dès lors pas être totalisées.

Le tableau n'est pas une représentation du nombre d'objets, mais du nombre de faits pour lesquels un certain type d'objet a été volé.

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vragen.

Vraag 1

Gelieve in bijgevoegde tabel (blad “algemeen nl+fr”) het antwoord te willen vinden op bovenstaande vraag. Het betreft het aantal door de politiediensten geregistreerde feiten inzake “Zakkenrollerij” waarbij de bestemming van de pleegplaats “Trein” werd aangeduid. In bijlage (blad “objecten nl – TOP 20”), kunt u eveneens een tabel terugvinden die weergeeft welke twintig voorwerpen het meest werden geregistreerd als gestolen. Deze informatie wordt weergegeven op basis van het hieraan gekoppelde aantal feiten, en worden weergegeven voor de volledige jaren 2009 en 2010 alsook voor het eerste semester van 2011 op het nationale niveau.

Op nationaal niveau suggereert de analyse van de gegevens enkel een vermindering van het aantal diefstallen tussen 2009 en 2010. Rekening houdende met het aantal reizigers die de trein nemen, kunnen we constateren dat de probabiliteit om bestolen te worden, vermindert van 2009 tot 2010. Wat betreft het type goederen dewelke geviseerd worden door de dieven, suggereren de cijfers dat voor de meeste diefstallen bankkaarten/kredietkaarten/betaalkaarten betreffen (326 feiten voor het 1ste semester 2011), portefeuilles/geldbeugels/sleutelhangers (318), identiteitskaarten (306), eurobiljetten (266) en SIS kaarten (241). In mindere mate de privé-documenten (zoals rijbewijzen, vervoersbewijzen, abonnementen, paspoorten, enz.), multimediamateriaal (GSM, laptops, enz.) en de zakken/boekentassen/aktetassen behoren ook tot de goederen die regelmatig worden gestolen in de treinen.

Vraag 2 :

In bijlage kunt u een tabel terugvinden die weergeeft welke twintig modi operandi het meest werden geregistreerd voor gauwdiefstallen op de treinen (sheet “modus nl – TOP 20”). Deze informatie wordt weergegeven op basis van het hieraan gekoppelde aantal feiten, en worden weergegeven voor de volledige jaren 2009 en 2010 alsook voor het eerste semester van 2011 op het nationale niveau. We noteren dat de feiten van het type gauwdiefstal verschillende modi operandi kunnen inhouden (bijvoorbeeld een gauwdiefstal met mededaders). De cijfers waarover we beschikken laten ons echter niet toe om op een betrouwbare manier het aantal gauwdiefstallen op heterdaad weer te geven voor de période 2009-2011 (1ste semester).

De analyse van de gegevens in de tabel geven aan dat het merendeel van de diefstallen van het type « gauwdiefstal » zijn, en/of dat de daders in het algemeen in het bijzijn van derden opereren (waaronder andere reizigers) en/of gebruik maken van een of meerdere mededaders. Voorwendsels – zoals de afleiding, listen en/of interpelleren – worden ook gebruikt om goederen van de slachtoffers te ontdoen.

Vraag 3 :

Momenteel is de directie CGO van de federale politie werkzaam rond een analyse van de opdeling van de criminele feiten volgens de spoorlijnen. Het is momenteel niet mogelijk om hieromtrent cijfergegevens te verschaffen.

Er worden ook specifieke maatregelen genomen op het spoorweg- en metrodomein om het fenomeen van de gauwdiefstallen in te dijken. Het actieplan MERCURIUS, in plaats gesteld eind 2005, heeft als doel om het aantal preventieve en zichtbare patrouilles te verhogen, alsook om de samenwerking en gegevensuitwisseling te bevorderen met de veiligheidsdiensten van de MIVB en de NMBS. De inplaatsstelling van een ploeg politieagenten (het team « AGIL»), gespecialiseerd in dit fenomeen is eveneens een belangrijk resultaat van dit actieplan. Het efficiënt gebruik van de veiligheidscamera’s, het in kaart brengen van de diefstallen in de stations en de samenwerking met de lokale politiezones, zijn andere maatregelen door SPC en laten toe om het fenomeen van de diefstallen efficiënter aan te pakken.

Ook op international vlak werken we samen en dit in het kader van veiligheidsacties georganiseerd door RAILPOL (waarbij veiligheidscampagnes worden georganiseerd in dit fenomeen). Ook andere acties zoals FIPA (« Full Integrated Police Actions ») dragen bij om dit fenomeen in te dijken en verhogen vanuit een preventief oogpunt de aanwezigheid van politie in de treinen en stations.

Zelfs als het verband tussen oorzaak-gevolg moeilijk te bepalen is, dragen al deze maatregelen waarschijnlijk bij tot de vermindering van het aantal diefstallen per reiziger (NMBS) geregistreerd door de geïntegreerde politie tussen 2007 en 2010. Ter illustratie is het verband tussen het total aantal diefstallen en afpersingen (in de stations) en het aantal reizigers gedaald van 2007 (37,0) tot 2010 (34,5).

Veel diefstallen in drukke plaatsen, zoals markten, maar zeker ook in de stations en treinen, gebeuren door “rondtrekkende daders”. Deze zijn goed georganiseerd en opereren vaak vanuit Brussel. ‘s Morgens worden zij dan uitgestuurd naar drukke bijeenkomsten (stations, marktplaatsen, de kust in de zomer) en plegen zij aldaar diefstallen. ‘S avonds komen zij dan met hun buit terug naar het binnenland. De aanpak van deze georganiseerde bendes vraagt echter dringend initiatieven vanuit de gerechtelijke en bestuurlijke overheden om dit probleem doeltreffend aan te pakken.

Trein







2009

2010

2011 (SEM 1)

Geld

Bank- / krediet- / betaalkaart

617

556

326

Lederwaren / imitatie

Brieventas / geldbeugel / sleutelhanger

632

532

318

Document

Identiteitskaart / nationale

591

499

306

Geld

Euro - biljetten

532

440

266

Document

SIS-kaart

481

389

241

Document

Rijbewijs / nationaal

413

372

243

Documenten (specifiek)

Reiskaartje / abonnement

252

258

139

Document

Andere

158

83

71

Communicatie

GSM / mobilofoon

119

99

61

Geld

Euro-niet nader bepaald

84

81

57

Documenten (specifiek)

Andere documenten

60

101

51

Geld

Biljetten vreemde valuta

55

52

30

Computer / randapparatuur

Draagbaar (notebook, laptop)

44

42

26

Document

Identiteitskaart/buitenlandse

32

37

27

Ijzerwaren

Sloten / huissleutel

41

33

12

Document

Rijbewijs / internationaal

40

30

15

Documenten (verblijf)

Paspoort / buitenlands paspoort

22

35

18

Geld

Euro - muntstukken

30

25

17

Lederwaren / imitatie

Boeken- / diplomaten- / akten- / documententas

28

29

8

Lederwaren / imitatie

Rugzak

28

24

12

Bron : Federale Politie / CGOP / Beleidsgegevens

Opmerking: voor elk feit inzake zakkenrollerij kunnen meerdere objecten worden geregistreerd. De gegevens in desbetreffende tabel mogen dan ook geenszins worden opgeteld.

De tabel is geen weergave van het aantal gestolen voorwerpen maar wel van het aantal feiten waarbij een bepaald type van voorwerp werd gestolen, ongeacht de hoeveelheid ervan.