SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
23 décembre 2011 23 december 2011
________________
Question écrite n° 5-3984 Schriftelijke vraag nr. 5-3984

de Guido De Padt (Open Vld)

van Guido De Padt (Open Vld)

à la vice-première ministre et ministre de l'Intérieur

aan de vice-eersteminister en minister van Binnenlandse Zaken
________________
Espace Schengen - Roumanie - Bulgarie - Adhésion - Contrôles aux frontières - Droit à la libre circulation - Commission européenne - Point de vue de la Belgique Schengenzone - Roemenië - Bulgarije - Toetreding - Grenstoezicht - Recht van vrij verkeer - Europese Commissie - Standpunt België 
________________
libre circulation des personnes
accord de Schengen
contrôle à la frontière
Bulgarie
Roumanie
vrij verkeer van personen
Akkoord van Schengen
grenscontrole
Bulgarije
Roemenië
________ ________
23/12/2011Verzending vraag
14/5/2012Antwoord
23/12/2011Verzending vraag
14/5/2012Antwoord
________ ________
Réintroduction de : question écrite 5-3518 Réintroduction de : question écrite 5-3518
________ ________
Question n° 5-3984 du 23 décembre 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-3984 d.d. 23 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Pour le moment, la Roumanie et la Bulgarie ne font pas partie de l'Espace Schengen « sans passeport ». Leur adhésion a été rejetée par les Pays-Bas et la Finlande lors de la réunion du Conseil Justice et Affaires intérieures (JAI) du 22 septembre 2011. Il s'agit d'une décision purement politique car la Roumanie et la Bulgarie remplissent tous les critères techniques et juridiques de l'adhésion.

Quelques jours avant ces négociations, la Commission européenne a présenté deux propositions législatives visant à mieux protéger le droit à la libre circulation. Ces propositions prévoient un système d'évaluation et de suivi plus énergique pour ce qui concerne le contrôle et la garantie de l'application des règles Schengen. La Commission propose en outre de mieux structurer le processus décisionnel européen relatif à la réintroduction temporaire des contrôles aux frontières intérieures en cas de menace sérieuse pour l'ordre public ou la sécurité intérieure.

Je souhaiterais obtenir une réponse aux questions suivantes.

1) À quelles conditions supplémentaires les Pays-Bas et la Finlande ont-ils subordonné l'intégration de la Roumanie et de la Bulgarie dans l'Espace Schengen ? Est-il exact que la décision relative à l'entrée de la Roumanie et de la Bulgarie dans l'Espace Schengen sera prise au niveau des chefs d'État et de gouvernement ?

2) Quelle est la position de la Belgique sur la proposition de règlement modifiant le règlement (CE) n° 562/2006 afin d'établir des règles communes relatives à la réintroduction temporaire du contrôle aux frontières intérieures dans des circonstances exceptionnelles, présentée par la Commission européenne et, en particulier, sur les points suivants :

a. l'article 25 de la proposition qui autorise les États membres à fermer unilatéralement leurs frontières en cas de menace grave pour l'ordre public ou la sécurité intérieure ?

b. l'article 26 de la proposition qui permet de réinstaurer les contrôles aux frontières intérieures pour une période de 24 mois ?

3) Quelle est la position de la Belgique sur la proposition de règlement portant création d’un mécanisme d’évaluation destiné à contrôler l’application de l’acquis de Schengen, présentée par la Commission européenne ?

4) Ces propositions s'appliqueront-elles également aux pays qui ne font pas partie de l'Union européenne mais bien de l'Espace Schengen ?

 

Roemenië en Bulgarije zijn voorlopig nog geen lid van de paspoortvrije Schengenruimte. Op de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken (JBZ) van 22 september 2011 werd hun toetreding tot Schengen door Nederland en Finland geweigerd. Het betreft een puur politieke beslissing, vermits Roemenië en Bulgarije aan alle technische en juridische criteria voor toetreding voldoen.

Enkele dagen voor deze onderhandelingen presenteerde de Europese Commissie twee wetgevingsvoorstellen om het recht van vrij verkeer beter te beschermen. De voorstellen voorzien in een krachtiger evaluatie- en toezichtsysteem voor het controleren en waarborgen van de toepassingen van de Schengenregels. Ook stelt de Commissie voor om de Europese besluitvorming inzake tijdelijke herinvoering van het toezicht aan de binnengrenzen bij een ernstige bedreiging van de openbare orde of de binnenlandse veiligheid beter te structureren.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Welke bijkomende voorwaarden hebben Nederland en Finland gekoppeld aan de toetreding van Roemenië en Bulgarije tot de Schengenzone? Klopt het dat de beslissing van toetreding van Roemenië en Bulgarije tot Schengen op het niveau van de staats-en regeringsleiders zal worden genomen?

2) Wat is het standpunt van België over het voorstel van de Europese Commissie voor een verordening tot wijziging van verordening nr. 562/2006 teneinde te voorzien in gemeenschappelijke regels inzake het tijdelijk herinvoeren van het grenstoezicht aan de binnengrenzen in uitzonderlijke omstandigheden, en in het bijzondere over:

a. Artikel 25 van het voorstel, waardoor lidstaten ingeval van een ernstige bedreiging van de openbare orde of de binnenlandse veiligheid unilateraal hun grenzen kunnen sluiten?

b. Artikel 26 van het voorstel, waardoor het grenstoezicht aan de binnengrenzen kan worden heringevoerd voor een periode van 24 maanden?

3) Wat is het standpunt van België over het voorstel van de Europese Commissie voor een verordening betreffende de instelling van een evaluatie- en toezichtmechanisme voor de controle van de toepassing van het Schengenacquis?

4) Zullen deze voorstellen ook gelden voor landen die niet tot de Europese Unie behoren, maar wel tot de Schengenzone?

 
Réponse reçue le 14 mai 2012 : Antwoord ontvangen op 14 mei 2012 :

1) Les Pays-Bas et la Finlande se réfèrent aux rapports du Mécanisme de Coopération et de Vérification (MCV). Le MCV a été mis en place en 2007, lorsque la Roumanie et la Bulgarie ont adhéré à l’Union européenne (U.E.). En effet, les deux pays présentaient encore des lacunes en matière de réforme de leur système judiciaire et de lutte contre la criminalité organisée et la corruption. Le MCV devait soutenir ces deux pays dans leurs efforts à pallier ces lacunes. 

Les rapports de monitoring de ces dernières années étaient, quant à leur contenu, assez critiques et les Pays-Bas et la Finlande en ont conclu qu’il était encore trop tôt pour autoriser la Roumanie et la Bulgarie à intégrer l’Espace Schengen. 

Cette question a déjà été abordée à plusieurs reprises au Conseil européen. Dans les conclusions qu’il a adoptées lors de sa dernière réunion, les 1 et 2 mars 2012, le Conseil européen a invité le Conseil des Ministres de Justice et Affaires intérieures à se pencher de nouveau sur cette problématique afin de pouvoir prendre une décision lors de sa session de septembre 2012. 

2) La Belgique soutient l’objectif poursuivi par la proposition de la Commission européenne visant à modifier le code frontières Schengen (règlement 562/2006) concernant la réintroduction des contrôles aux frontières intérieures. La possibilité de rétablir ces contrôles doit être maintenu mais une amélioration de cette réglementation est nécessaire. 

L’article 26 vise le rétablissement des contrôles lorsqu’on constate des manquements graves dans l’application de l’Acquis Schengen par un État membre. La Belgique soutient ce principe. Il s’inscrit dans le mandat du Conseil européen du 24 juin 2011 et répond en outre à un besoin réel. 

L’article 25 vise le rétablissement des contrôles par un État membre dans le cadre de mesures prise par cet État face à une menace pour l’ordre public ou la sécurité intérieure. Cette possibilité n’est pas nouvelle et doit bien entendu être maintenue. La Belgique insiste, comme les autres États membres, sur le fait que cette décision de réintroduire les contrôles doit être prise par l’État concerné par la menace en question et non par la Commission européenne. Cela résulte des traités européens qui prévoient que les États membres sont responsables du maintien de l’ordre public et de la protection de la sécurité intérieure. La proposition de la Commission européenne n’est donc pas acceptable pour la Belgique. 

3) La Belgique peut soutenir la proposition présentée par la Commission afin de renforcer le mécanisme d’évaluation et de suivi destiné à contrôler l’application de l’acquis de Schengen. Aujourd’hui, les évaluations relèvent purement de l’ intergouvernementale. Il est logique que la Commission reçoive une place plus importante dans le mécanisme, mais il faudra tout mettre en œuvre pour que les Etats membres restent impliqués de très près dans le respect des règles. 

4) En effet, les propositions concernent également les pays qui ne font pas partie de l’U.E. mais bien de l’espace Schengen (Norvège, Islande, Suisse et Liechtenstein).

1) Nederland en Finland maken de link met de rapporten van het Coöperatie- en Verificatie-mechanisme (CVM). Het CVM werd ingesteld in 2007, op het moment dat Roemenië en Bulgarije tot de Europese Unie (EU) toegetreden zijn. Voor beide landen waren er immers nog tekortkomingen op vlak van de hervorming van hun gerechtelijk apparaat en de strijd tegen georganiseerde misdaad en corruptie. Het CVM moest de twee landen ondersteunen in hun inspanningen om deze tekortkomingen weg te werken. 

De teneur van de monitoringrapporten van de voorbije jaren was redelijk kritisch en Nederland en Finland hebben hieruit geconcludeerd dat het nog te vroeg is om Roemenië en Bulgarije tot de Schengenzone toe te laten. 

De kwestie is inderdaad al een aantal keer aan de orde gekomen op de Europese Raad. In de conclusies van zijn laatste vergadering, die op 1 en 2 maart 2012 plaatsvond, wordt de Raad van Ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken verzocht om op de kwestie terug te komen teneinde in zijn zitting in september 2012 een besluit te kunnen nemen. 

2) België steunt de doelstellingen die nagestreefd worden in het voorstel van de Commissie tot aanpassing van de Schengen Grenscode (Verordening 562/2006) met betrekking tot het herinvoeren van controles aan de binnengrenzen. De mogelijkheid om terug dergelijke controles in te voeren moet behouden worden, maar de regelgeving hierover moet verbeterd worden. 

Artikel 26 beoogt de herinvoering van controles, wanneer ernstige mankementen in de toepassing van het Schengen Acquis door een Lidstaat vastgesteld worden. België steunt dit principe, dat voortvloeit uit het mandaat van de Europese Raad van 24 juni 2011 en beantwoordt aan een reële nood. 

Artikel 25 beoogt de herinvoering van controles door een Lidstaat, in het kader van de maatregelen die deze Lidstaat neemt tegen een bedreiging voor de openbare orde of de binnenlandse veiligheid. Deze mogelijkheid is niet nieuw en moet wel te verstaan behouden blijven. België dringt, net als de andere Lidstaten, aan op het feit dat deze beslissingen om terug binnengrenscontroles in te voeren door de betrokken Lidstaat en dus niet door de Commissie genomen moeten worden. Dit vloeit voort uit de Europese verdragen die bepalen dat de Lidstaten verantwoordelijk zijn voor de handhaving van de openbare orde en de bescherming van de binnenlandse veiligheid. 

3) Het Commissievoorstel om het evaluatie- en toezichtmechanisme voor de controle van de toepassing van het Schengenacquis te versterken kan door België ondersteund worden. De evaluaties zijn vandaag een louter intergouvernementele aangelegenheid. Het is logisch dat de Commissie een belangrijker plaats krijgt in het mechanisme, maar er zal wel alles aan gedaan moeten worden dat ook de Lidstaten zeer nauw bij de naleving van de regels betrokken blijven.  

4) De voorstellen slaan inderdaad ook op die landen die niet tot de EU maar wel tot de Schengenzone behoren (Noorwegen, Ijsland, Zwitserland en Liechtenstein).