SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
24 novembre 2010 24 november 2010
________________
Question écrite n° 5-381 Schriftelijke vraag nr. 5-381

de Guido De Padt (Open Vld)

van Guido De Padt (Open Vld)

à la vice-première ministre et ministre de l'Emploi et de l'Égalité des chances, chargée de la Politique de migration et d'asile

aan de vice-eersteminister en minister van Werk en Gelijke Kansen, belast met het Migratie- en asielbeleid
________________
Chômeurs indemnisés - Reprise des études - Maintien des allocations de chômage - Nombre Uitkeringsgerechtigde werklozen - Aanvatten van nieuwe studies - Behoud van werkloosheidsvergoeding - Aantallen 
________________
chômeur
assurance chômage
étudiant
revenu minimal d'existence
statistique officielle
répartition géographique
CPAS
werkloze
werkloosheidsverzekering
student
minimumbestaansinkomen
officiële statistiek
geografische spreiding
OCMW
________ ________
24/11/2010Verzending vraag
26/4/2011Antwoord
24/11/2010Verzending vraag
26/4/2011Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-382 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-382
________ ________
Question n° 5-381 du 24 novembre 2010 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-381 d.d. 24 november 2010 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Les chômeurs indemnisés ont la possibilité de reprendre des études tout en conservant leurs allocations de chômage, pour autant que les conditions suivantes soient respectées :

1) les études précédentes doivent être terminées depuis deux ans au moins;

2) le demandeur doit être chômeur complet indemnisé au moment de la demande de dispense;

3) le demandeur doit avoir reçu au minimum 312 jours d'allocations de chômage au cours des deux années qui précèdent. Cette durée n'est pas requise s'il s'agit d'études qui préparent à des « fonctions critiques ». L'Office national de l'emploi établit, pour chaque année académique, la liste des fonctions critiques.

4) les études doivent être d'un niveau équivalent ou supérieur à celui des études déjà suivies.

Cette réglementation a pour conséquence que les candidats-étudiants qui sont effectivement chômeurs indemnisés et qui veulent entamer des études supérieures (autres que celles qui conduisent à une fonction critique) mais qui ne satisfont pas aux conditions mentionnées sub. 1 et/ou sub.3, renoncent parfois à leurs allocations de chômage et s'adressent au Centre public d'aide sociale (CPAS) afin d'y solliciter un revenu d'intégration.

C'est parfois le syndicat qui conseille discrètement aux intéressés d'agir de la sorte. Ils se trouvent cependant alors confrontés à l'article 3, 4°, de la loi du 26 mai 2002 concernant le droit à l'intégration sociale qui prévoit que pour bénéficier du revenu d'intégration, il faut au préalable avoir épuisé les autres droits.

Le revenu d'intégration est dès lors refusé à juste titre à l'intéressé qui doit donc se réinscrire à l'ONEm et se retrouve pendant un certain temps sans revenu. Les intéressés ne comprennent pas très bien cette disposition, ayant l'impression que l'État les incite en fait à rester chez eux à ne rien faire (plutôt que d'aller étudier) et de ce fait, ils ne feront pas d'efforts pour trouver du travail afin de satisfaire le plus vite possible à la condition sub 3. De « mauvais bougres » pourraient d'ailleurs envisager de se faire suspendre définitivement le plus vite possible par l'Onem afin de pouvoir bénéficier du revenu d'intégration et d'avoir ainsi la possibilité de reprendre bien plus rapidement des études.

Je souhaiterais obtenir une réponse aux questions suivantes :

1) Combien de chômeurs (ventilés par région) ont-ils usé en 2007, 2008, 2009 et 2010 de la possibilité de reprendre des études tout en conservant leurs allocations de chômage? J'aimerais obtenir une ventilation selon qu'il s'agissait de l'enseignement secondaire ou de l'enseignement supérieur. Je souhaiterais également une ventilation selon qu'il s'agissait ou non d'une fonction critique. De quelles professions s'agissait-il en l'occurrence?

2) La ministre est-elle d'avis que, dans la situation décrite ci-avant, les CPAS devraient refuser le revenu d'intégration et renvoyer les intéressés à l'ONEm afin qu'ils atteignent les délais légaux?

3) Combien de bénéficiaires du revenu d'intégration ont-ils été intégrés dans un Projet individualisé d'intégration sociale (PIIS), avec la ventilation demandée à la question 1, en application de l'article 11, § 2, a), de la loi précitée? Combien de bénéficiaires du revenu d'intégration étaient-ils chômeurs indemnisés avant le lancement du PIIS?

 

Uitkeringsgerechtigde werklozen die opnieuw willen gaan studeren, kunnen dat doen met behoud van de werklozensteun, voor zover men voldoet aan volgende voorwaarden:

1) de vorige studies dienen sinds ten minste twee jaar beëindigd te zijn;

2) de aanvrager dient uitkeringsgerechtigd volledig werkloos te zijn op het moment van de aanvraag van de vrijstelling;

3) de aanvrager dient minimum 312 dagen werkloosheidsuitkeringen te hebben ontvangen in de loop van de twee voorafgaande jaren. Voor studies die voorbereiden op "knelpuntberoepen" zijn de 312 dagen niet vereist. De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) stelt voor elk academiejaar de lijst van de knelpuntberoepen vast;

4) de studies moeten van hetzelfde of van een hoger niveau zijn dan de reeds gevolgde studies.

Het gevolg van die regeling is dat kandidaat-studenten die wel uitkeringsgerechtigd zijn en hogere studies (andere dan deze die leiden tot een knelpuntenberoep) willen aanvatten, maar niet voldoen aan de voorwaarden vermeld sub 1 en/of sub 3, soms aan hun werkloosheidsuitkering verzaken om zich dan tot het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) te wenden om er een leefloon aan te vragen.

Het advies om op die manier te werken, wordt soms door de vakbond ingefluisterd. Ze worden dan echter geconfronteerd met artikel 3, 4°, van de wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op maatschappelijke integratie (RMI-wet), dat stelt dat men eerst andere rechten uitgeput moet hebben vooraleer een leefloon te kunnen krijgen.

De leefloonaanvraag wordt bijgevolg terecht afgewezen, waarna betrokkene zich opnieuw moet inschrijven bij de RVA waardoor hij een tijdje zonder inkomen zal hebben gezeten. De betrokkenen begrijpen dat niet echt goed, want ze ervaren dat de overheid hun er in feite toe aanzet werkloos thuis te zitten (in plaats van te gaan studeren) en zullen ook geen inspanningen doen om werk te vinden, teneinde zo vlug mogelijk aan de voorwaarde sub 3 te voldoen. "Slechte zielen" zouden overigens kunnen overwegen zo vlug mogelijk een definitieve RVA-schorsing op te lopen, zodat ze leefloongerechtigd zouden kunnen worden en dan veel vlugger zouden kunnen gaan studeren.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Hoeveel werklozen (uitgesplitst per gewest) hebben in 2007, 2008, 2009 en 2010 gebruik gemaakt van de mogelijkheid om, met behoud van de werkloosheidsvergoedingen, opnieuw re gaan studeren? Graag kreeg ik een opdeling naargelang het om middelbaar, dan wel om hoger onderwijs ging. Graag een opdeling naargelang het al dan niet ging om een knelpuntberoep. Om welk beroep ging het daarbij?

2) Is de minister het ermee eens dat de OCMW's in het hierboven geschetste geval het leefloon moeten weigeren en de betrokkenen terug moeten sturen naar de RVA, teneinde de wettelijke termijnen te doorlopen?

3) Hoeveel leefloongerechtigden werden, met de opdeling zoals gevraagd bij vraag 1, ingeschakeld in een Geïndividualiseerd Project voor Maatschappelijke Integratie (GPMI), in toepassing van artikel 11, § 2, a), van voornoemde wet? Hoeveel leefloongerechtigden waren uitkeringsgerechtigde werklozen vooraleer het GPMI werd opgestart?

 
Réponse reçue le 26 avril 2011 : Antwoord ontvangen op 26 april 2011 :

1) Dans les tableaux 1a et 1b, en annexe, vous trouvez le nombre de chômeurs faisant appel à la possibilité de reprendre des études avec maintien des allocations de chômage en application de l’article 93 de l’arrêté royal du 25 novembre 1991 portant réglementation du chômage (ventilation par région et par niveau d’études de 2007 à octobre 2010).

L’établissement de la liste des « professions critiques » est de la compétence des organismes régionaux. L' Office national de l’Emploi (ONEM) ne dispose donc pas de données en cette matière.

Quant au fond, je voudrais attirer l’attention sur le fait que l’assurance chômage est, en principe, destinée à procurer un revenu de remplacement aux chômeurs involontaires inscrits comme demandeurs d’emploi, qui sont disponibles pour le marché de l’emploi et activement à la recherche d’un emploi.

Ce n’est qu’à titre exceptionnel que le chômeur indisponible pour le marché de l’emploi peut suivre des études de plein exercice avec maintien des allocations de chômage. L’exception s’applique alors surtout aux demandeurs d’emploi en chômage de longue durée qui peuvent augmenter considérablement leurs chances de trouver un emploi par l’obtention d’un diplôme.

Les restrictions prévues dans la réglementation chômage s’imposent pour éviter que les jeunes ne scindent leur trajet d’études en deux phases, à savoir:

  • une première phase d’études indispensable pour avoir droit aux allocations (par exemple l’enseignement général secondaire supérieur);

  • une deuxième phase, dans laquelle ils poursuivent leurs études, financées par l’assurance chômage.

Si cette procédure était acceptée, l’assurance chômage servirait systématiquement comme bourse d’études (sans tenir compte des revenus du ménage) et les dépenses augmenteraient fortement.

2) et 3) La problématique du (non) paiement du revenu d’intégration par les Centres publics d’action sociale (CPAS) et de l’insertion de personnes bénéficiant d’un revenu d’intégration dans un Projet individualisé d’intégration sociale est de la compétence du secrétaire d'État à l’Intégration sociale (à qui la question a également été posée).

Tableau 1a

Nombre de chômeurs dispensés pour suivre des études (article 93 de l'arrêté royal du 25 novembre 1991)

PAYS

Moyennes annuelles


CCI dispensés (pour des professions critiques)

Autres dispenses pour suivre des études (1)

Total


Unités physiques

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010(*)

2007

2008

2009

2010(*)

Enseignement secondaire supérieur et moins

434

497

610

892

6.966

6.556

5.685

6.456

7.400

7.053

6.295

7.348

Enseignement non-universitaire supérieur

66

84

100

150

555

514

460

549

621

599

559

699

Enseignement universitaire

38

35

39

64

298

242

188

209

336

277

227

273

Contrats d'apprentissage

2

1

3

6

205

181

173

163

207

182

177

168

Inconnu

36

44

81

2

212

355

318

34

248

399

398

36

Total

576

662

833

1.114

8.236

7.847

6.824

7.411

8.812

8.509

7.657

8.525

(1) reprend: dispense pour suivre des études de plein exercice et dispense pour suivre des études acceptées par le directeur

(*) moyenne sur 10 mois

Région flamande


CCI dispensés (pour des professions critiques)

Autres dispenses pour suivre des études (1)

Total


Unités physiques

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010 (*)

Enseignement secondaire supérieur et moins

227

215

266

438

2.174

1.915

1.875

2.223

2.402

2.130

2.141

2.661

Enseignement non-universitaire supérieur

21

26

35

72

177

149

139

177

199

175

174

249

Enseignement universitaire

12

12

16

26

113

80

72

69

125

93

88

95

Contrats d'apprentissage

1

1

2

3

59

55

63

58

60

56

65

61

Inconnu

0

7

30

1

6

62

88

1

6

69

118

1

Total

262

261

349

540

2.529

2.262

2.236

2.527

2.791

2.522

2.585

3,07

    (1) reprend: dispense pour suivre des études de plein exercice et dispense pour suivre des études acceptées par le directeur

(*) moyenne sur 10 mois

Région wallonne






CCI dispensés (pour des professions critiques)

Autres dispenses pour suivre des études (1)

Total


Unités physiques

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010 (*)

Enseignement secondaire supérieur et moins

111

147

183

231

4.010

3.936

3.371

3.646

4.121

4.083

3.554

3.877

Enseignement non-universitaire supérieur

15

30

37

47

286

275

254

296

301

305

291

343

Enseignement universitaire

7

6

9

14

106

104

81

91

113

111

90

105

Contrats d'apprentissage

0

0

1

2

129

110

102

99

129

110

103

100

Inconnu

2

4

13

1

19

35

73

33

20

39

86

34

Total

135

187

243

295

4.550

4.460

3.881

4.163

4.686

4.647

4.124

4,46

    1) reprend: dispense pour suivre des études de plein exercice et dispense pour suivre des études acceptées par le directeur

(*) moyenne sur 10 mois

Région de Bruxelles-Capitale




CCI dispensés (pour des professions critiques)

Autres dispenses pour suivre des études (1)

Total


Unités physiques

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010 (*)

Enseignement secondaire supérieur et moins

96

135

160

223

781

704

439

587

877

840

600

811

Enseignement non-universitaire supérieur

29

29

27

31

91

91

67

77

121

119

95

108

Enseignement universitaire

19

16

14

24

79

57

35

50

98

73

50

73

Contrats d'apprentissage

0

0

0

1

17

16

9

7

17

16

9

7

Inconnu

34

34

38

0

188

257

157

1

222

291

195

1

Total

178

214

240

279

1.157

1.125

707

721

1.335

1.339

948

1.000

    1) reprend: dispense pour suivre des études de plein exercice et dispense pour suivre des études acceptées par le directeur

(*) moyenne sur 10 mois

1) In de tabellen 1a en 1b in bijlage, vindt U het aantal werklozen dat gebruik maakt van de mogelijkheid om met behoud van werkloosheidsvergoedingen opnieuw te gaan studeren in toepassing van artikel 93 van het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering. (opsplitsing per gewest en studieniveau vanaf 2007 tot en met. oktober 2010).

De samenstelling van de lijst van de knelpuntberoepen behoort tot de bevoegdheid van de gewestinstellingen. De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) beschikt dienaangaande dus niet over gegevens.

Ten gronde wens ik er de aandacht op te vestigen dat de werkloosheidsverzeke-ring in principe bestemd is om een ver-vangingsinkomen te bezorgen aan de onvrijwillig werklozen die ingeschreven zijn als werkzoekende, beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt en actief werk zoeken.

Slechts bij wijze van uitzondering zal de werkloze die niet beschikbaar is voor de arbeidsmarkt studies met volledig leer-plan kunnen volgen met behoud van werkloosheidsuitkeringen. De uitzondering heeft dan vooral betrekking op werkzoekenden die langdurig werkloos zijn en hun tewerkstellingskansen aan-zienlijk kunnen verhogen door het be-komen van een diploma.

De beperkingen die voorzien worden in de werkloosheidsverzekering zijn nodig om te voorkomen dat jongeren hun studietraject opdelen in twee fases, zijnde :

  • een eerste fase waarin ze een studie doorlopen die vereist is om het recht op uitkeringen te verkrijgen (bv. hoger middelbaar algemeen vormend onderwijs);

  • een tweede fase waarin ze hun studie verder zetten, gefinancierd door de werkloosheidsverzekering.

Wordt deze werkwijze aanvaard, dan zou de werkloosheidsverzekering op systematische wijze dienst doen als studiebeurs (zonder dat rekening gehouden wordt met de inkomenssituatie van het gezin) en zouden de uitgaven aanzienlijk toenemen.

2) en 3) De problematiek in verband met het al dan niet betalen van het leefloon door het Openbaar Centrum voor maatschappelijk welzijn (OCMW) en met betrekking tot de inschakeling van de leefloongerechtigden in een Geïndividualiseerd Project voor Maatschappelijke Integratie behoort tot de bevoegdheid van de staatssecretaris voor Maatschappelijke Integratie (aan wie de vraag trouwens ook werd gesteld).

Tabel 1a

Aantal vrijgestelde werklozen voor het volgen van studies (Artikel 93 Koninklijk besluit 25 november 1991)

LAND

Jaargemiddelden



Vrijgestelde UVW (voor knelpuntberoepen)


Andere vrijstellingen voor studies (1)


Totaal


Fysieke eenheden

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010 (*)

Hoger secundair onderwijs en minder

434

497

610

892

6.966

6.556

5.685

6.456

7.400

7.053

6.295

7.348

Hoger niet universitair onderwijs

66

84

100

150

555

514

460

549

621

599

559

699

Universitair onderwijs

38

35

39

64

298

242

188

209

336

277

227

273

Leercontracten

2

1

3

6

205

181

173

163

207

182

177

168

Onbekend

36

44

81

2

212

355

318

34

248

399

398

36

Totaal

576

662

833

1.114

8.236

7.847

6.824

7.411

8.812

8.509

7.657

8.525

(1) omvat: vrijstelling studies volledig leerplan en vrijstelling voor studies aanvaard door de directeur

(*) gemiddelde 10 maanden

Vlaams Gewest


Vrijgestelde UVW (voor knelpuntberoepen)


Andere vrijstellingen voor studies (1)


Totaal


Fysieke eenheden

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010 (*)

Hoger secundair onderwijs en minder

227

215

266

438

2.174

1.915

1.875

2.223

2.402

2.130

2.141

2.661

Hoger niet universitair onderwijs

21

26

35

72

177

149

139

177

199

175

174

249

Universitair onderwijs

12

12

16

26

113

80

72

69

125

93

88

95

Leercontracten

1

1

2

3

59

55

63

58

60

56

65

61

Onbekend

0

7

30

1

6

62

88

1

6

69

118

1

Totaal

262

261

349

540

2.529

2.262

2.236

2.527

2.791

2.522

2.585

3.067

(1) omvat: vrijstelling studies volledig leerplan en vrijstelling voor studies aanvaard door de directeur

(*) gemiddelde 10 maanden

Tabel 1b

Waals Gewest

Jaargemiddelden


Vrijgestelde UVW (voor knelpuntberoepen)


Andere vrijstellingen voor studies (1)

Totaal


Fysieke eenheden

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010 (*)

Hoger secundair onderwijs en minder

111

147

183

231

4.010

3.936

3.371

3.646

4.121

4.083

3.554

3.877

Hoger niet universitair onderwijs

15

30

37

47

286

275

254

296

301

305

291

343

Universitair onderwijs

7

6

9

14

106

104

81

91

113

111

90

105

Leercontracten

0

0

1

2

129

110

102

99

129

110

103

100

Onbekend

2

4

13

1

19

35

73

33

20

39

86

34

Totaal

135

187

243

295

4.550

4.460

3.881

4.163

4.686

4.647

4.124

4.458

(1) omvat: vrijstelling studies volledig leerplan en vrijstelling voor studies aanvaard door de directeur

(*) gemiddelde 10 maanden

Brussels Hoofdstedelijk. Gewest


Vrijgestelde UVW (voor knelpuntberoepen)

Andere vrijstellingen voor studies (1)

Totaal


Fysieke eenheden

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010 (*)

2007

2008

2009

2010 (*)

Hoger secundair onderwijs en minder

96

135

160

223

781

704

439

587

877

840

600

811

Hoger niet universitair onderwijs

29

29

27

31

91

91

67

77

121

119

95

108

Universitair onderwijs

19

16

14

24

79

57

35

50

98

73

50

73

Leercontracten

0

0

0

1

17

16

9

7

17

16

9

7

Onbekend

34

34

38

0

188

257

157

1

222

291

195

1

Totaal

178

214

240

279

1.157

1.125

707

721

1.335

1.339

948

1.000

(1) omvat: vrijstelling studies volledig leerplan en vrijstelling voor studies aanvaard door de directeur

(*) gemiddelde 10 maanden