SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
15 juillet 2011 15 juli 2011
________________
Question écrite n° 5-2779 Schriftelijke vraag nr. 5-2779

de Guido De Padt (Open Vld)

van Guido De Padt (Open Vld)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Criminalité des seniors - Prévisions - Adaptation de la législation pénale Seniorencriminaliteit - Prognose - Aanpassing strafwetgeving 
________________
personne âgée
criminalité
statistique officielle
répartition par âge
répartition par sexe
bejaarde
criminaliteit
officiële statistiek
leeftijdsverdeling
verdeling naar geslacht
________ ________
15/7/2011Verzending vraag
7/12/2011Dossier gesloten
15/7/2011Verzending vraag
7/12/2011Dossier gesloten
________ ________
Heringediend als : schriftelijke vraag 5-4004 Heringediend als : schriftelijke vraag 5-4004
________ ________
Question n° 5-2779 du 15 juillet 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-2779 d.d. 15 juli 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

La part des pensionnés dans l'ensemble de la population est en forte hausse. D'ici 2050, la Belgique comptera quelque 3,5 millions de pensionnés, c'est-à-dire 30 % de la population totale. On peut, à partir de ces prévisions démographiques, s'attendre à une augmentation (absolue) de la criminalité perpétrée par des seniors. Le nombre de personnes de plus de 70 ans arrêtées pour vol a déjà plus que doublé en cinq ans. La hausse est encore plus forte pour les plus de 60 ans, à savoir 71 %. Par rapport à la situation d'il y a douze ans, les prisons belges comptent à présent trois fois plus de détenus de plus de 60 ans. Ce phénomène se retrouve à l'échelon international. Au Japon, le pays le plus confronté au monde au vieillissement de sa population, la criminalité perpétrée par les seniors représente 12 % de la criminalité totale. Notons que ce groupe est essentiellement composé de primodélinquants qui commettent un délit en raison de leur trop petite pension, de leur isolement social, voire de leur ennui.

Cette constante hausse de “suspects plus âgés” provoque moult complications. Je pense par exemple à la nécessité d'adapter les techniques d'interrogatoire, le traitement physique lors de l'arrestation et du transfert, etc. De plus en plus de pays optent dès lors pour l'adaptation de leur législation pénale aux seniors. En Suède, par exemple, le juge peut considérer l'âge comme une circonstance atténuante pour déterminer la sanction. En Italie, la détention provisoire n'est pas possible pour les plus de 70 ans. En Espagne, les septuagénaires ont plus de chance que les prisonniers plus jeunes de bénéficier d'une libération anticipée. En France, on ne peut imposer une sanction substitutive privative de liberté aux plus de 65 ans, ni une interdiction de se rendre dans certains lieux. La même tendance se dessine en dehors de l'Union européenne. Au Canada, une peine conditionnelle peut être imposée en fonction de l'âge. Au Japon, le tribunal peut assigner d'office un avocat aux suspects de 70 ans ou plus. En Floride et en Virginie (États-Unis), l'âge du suspect joue un rôle en ce qui concerne la peine de mort. La Belgique est extrêmement réservée à cet égard. Dans notre pays, l'âge ne joue un rôle qu'en cas d'extradition demandée en matière de terrorisme.

J'aimerais obtenir une réponse aux questions suivantes :

1) Combien de dossiers criminels ont-ils concerné des personnes de plus de 65 ans (ventilés par sexe) en 2008, 2009, 2010 et durant le premier semestre de 2011 ? Quel est leur pourcentage par rapport au nombre total de dossiers criminels ? De quelles formes de criminalité s'agit-il principalement ? Dans combien de cas la personne de plus de 65 ans comparaît-elle pour la première fois devant la justice ?

2) Le ministre peut-il, pour les dix dernières années, indiquer l'évolution du nombre de délinquants situés dans les catégories d'âge 65-70 ans, 71-75 ans, plus de 75 ans (ventilés sur la base de la nationalité et/ou de l'ethnie) et combien d'entre eux ont-ils séjourné en prison ? Comment les prisons belges réagissent-elles à l'augmentation des délinquants âgés, qui ont des besoins différents ? Envisage-t-il la création de prisons pour seniors ?

3) La Belgique a-t-elle déjà refusé une demande d'extradition en matière de terrorisme en raison de l'âge de l'intéressé ?

4) Le ministre est-il favorable à l'introduction dans le droit pénal d'exceptions particulières pour les seniors ?

 

Het aandeel van de gepensioneerde in de totale bevolking neemt sterk toe. Tegen 2050 zal België ongeveer 3,5 miljoen gepensioneerden kennen, of 30 % van de totale bevolking. Afgaande op deze demografische prognose kan een (absolute) stijging van criminaliteit gepleegd door senioren verwacht worden. Nu al is het aantal zeventigplussers dat in België betrapt wordt op diefstal in vijf jaar tijd met meer dan 50 % gestegen. Bij zestigplussers is de stijging nog sterker, namelijk 71 %. De Belgische gevangenissen tellen in vergelijking met twaalf jaar geleden nu drie keer meer gedetineerden die boven de 60 jaar zijn. Ook internationaal wordt het fenomeen herkend. In Japan, het meest vergrijsde land ter wereld, maakt criminaliteit gepleegd door senioren 12 % van de totale criminaliteit uit. Opmerkelijk is dat een meerderheid van de dadergroep bestaat uit first offenders die vanwege te lage pensioenen, sociale isolatie of zelfs verveling een misdrijf plegen.

Aan de gestage instroom van "oudere verdachten" komen heel wat complicaties bij te kijken. Ik denk bijvoorbeeld aan de noodzaak tot aangepaste verhoortechnieken, fysieke handelingen bij arrestatie en overbrenging, enz. Steeds meer landen kiezen daarom om hun strafwetgeving aan te passen aan senioren. In Zweden kan bijvoorbeeld de rechter bij het bepalen van de straf rekening houden met de leeftijd als verzachtende omstandigheid, in Italië is geen voorlopige hechtenis mogelijk voor zeventigplussers, in Spanje geldt voor zeventigjarigen een ruimere mogelijkheid om vervroegd in vrijheid gesteld te worden dan voor gevangene uit een lagere leeftijdscategorie, in Frankrijk kan voor vijfenzestigplussers geen vervangende hechtenis en gebiedsverbod opgelegd worden. Ook buiten de Europese Unie zien we een gelijkaardige trend. In Canada kan de leeftijd een factor zijn die ervoor zorgt dat een voorwaardelijke straf wordt opgelegd, in Japan kan de rechtbank de verdachte ambtshalve een raadsman toewijzen indien de verdachte zeventig jaar of ouder is, in Florida en Virginia (Verenigde Staten) speelt de leeftijd van een verdachte een rol wanneer het gaat om het opleggen van de doodstraf. België is op dit vlak zeer terughoudend. Leeftijd speelt in ons land enkel een rol wanneer er om een uitlevering in terrorismezaken wordt gevraagd.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Hoeveel strafzaken liepen er in 2008, 2009, 2010 en de eerste helft van 2011 tegen vijfenzestigplussers (opgesplitst naar geslacht)? Wat is hun aandeel in het totaal aantal strafzaken? Over welke vormen van criminaliteit gaat het voornamelijk? In hoeveel gevallen verschijnt de vijfenzestigplusser voor het eerst voor het gerecht?

2) Kan de geachte minister voor de voorbije tien jaar de evolutie meegeven van het aantal delinquenten die zich bevinden in de leeftijdscategorie 65-70 jaar, 71-75 jaar, + 75 jaar (opgesplitst in functie van nationaliteit en/of etniciteit) en hoeveel daarvan bevonden zich in een gevangenis? Hoe gaan de Belgische gevangenissen om met de toename van oudere delinquenten die aparte noden en behoeftes hebben? Overweegt hij om zogenaamde bejaardengevangenissen op te richten?

3) Is in België een vraag tot uitlevering in terrorismezaken al eens geweigerd wegens de leeftijd van de betrokkene?

4) Is hij voorstander om in het strafrecht extra uitzonderingen op te nemen voor senioren?