SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
7 juin 2011 7 juni 2011
________________
Question écrite n° 5-2464 Schriftelijke vraag nr. 5-2464

de Alexander De Croo (Open Vld)

van Alexander De Croo (Open Vld)

au ministre de la Coopération au développement, chargé des Affaires européennes

aan de minister van Ontwikkelingssamenwerking, belast met Europese Zaken
________________
Fonds vautours - Fonds de la coopération au développement - Saisie - Affaires judiciaires en cours Aasgierfondsen - Gelden van ontwikkelingssamenwerking - Inbeslagname - Lopende rechtszaken 
________________
aide au développement
République démocratique du Congo
obligation financière
société d'investissement
saisie de biens
action en justice
pays en développement
ontwikkelingshulp
Democratische Republiek Congo
obligatie
beleggingsmaatschappij
beslag op bezittingen
rechtsingang
ontwikkelingsland
________ ________
7/6/2011Verzending vraag
13/9/2011Antwoord
7/6/2011Verzending vraag
13/9/2011Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 5-2462
Aussi posée à : question écrite 5-2463
Aussi posée à : question écrite 5-2462
Aussi posée à : question écrite 5-2463
________ ________
Question n° 5-2464 du 7 juin 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-2464 d.d. 7 juni 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

En mars dernier, la République démocratique du Congo (RDC) a une nouvelle fois été victime d'un fonds vautour, en l'occurrence Hemisphere Associates en Australie. Le tribunal de Sydney a condamné la RDC au paiement d'une somme de 30 millions de dollars. Ce n'est pas la première fois que la RDC est la cible de ce fonds vautour.

En 2009 déjà, aux États-Unis, la République démocratique du Congo a été confrontée à l'intervention brutale du même fonds vautour, FG Hemisphere. Le pays fut contraint par un tribunal de Washington à transférer ses biens et ses actifs de par le monde au fonds vautour, sous peine d'une astreinte s'élevant à 5 000 dollars par semaine.

FG Hemisphere a introduit des réclamations pour un montant de 100 millions de dollars aux États-Unis, à Hong Kong et en Afrique du Sud. La dette a été contractée par le dictateur notoire Mobutu Sese Seko et a été rachetée par le fonds vautour pour une bouchée de pain. Ces fonds vautours écument tous les tribunaux du monde à la recherche du maillon le plus faible dans le but de plumer leur proie.

Pour rappel, les fonds vautours sont des fonds d'investissements qui rachètent à des prix dérisoires d'anciens emprunts obligataires de pays en développement pauvres et souvent endettés pour les contraindre ensuite, dans le cadre d'une guerre d'usure par tribunaux interposés, à régler le montant original à concurrence duquel ces obligations avaient été émises, plus les arriérés.

Diverses actions ont aussi été entamées dans notre pays dans le but de saisir des montants destinés à la coopération au développement. Le fonds vautour Kensington International a, à deux reprises, procédé à la saisie de fonds de l'État belge destinés au Congo-Brazzaville. Cette société a racheté la dette pour 1,8 million de dollars. Grâce à l'initiative de l'ancien sénateur Paul Wille, les fonds vautours se heurtent dorénavant à une porte fermée, mais il n'y a pas d'effet rétroactif.

J'aimerais obtenir une réponse du ministre aux questions suivantes :

1) Des procédures judiciaires sont-elles encore en cours dans le cadre desquelles des fonds de la Coopération belge au développement ou d'autres fonds de l'État belge font l'objet d'une saisie, conservatoire ou non, de la part de fonds vautours ? Peut-il donner des explications concrètes quant aux montants, aux dates de la saisie et à la destination originale de ces fonds ?

2) Peut-il donner un aperçu détaillé de toutes les procédures judiciaires ayant impliqué, dans notre pays, des fonds vautours et dont d'autres PPTE (Pays Pauvres Très Endettés) sont la cible ? Peut-il donner une liste des procédures judiciaires, ventilées par pays cible et, le cas échéant, des montants octroyés ?

3) Peut-il indiquer si des fonds vautours ont déjà procédé à la saisie de certains actifs de ces PPTE à la suite d'arrêts et de jugements pris à l'étranger ? Dans l'affirmative, peut-il donner des exemples concrets ?

 

In Australië werd de Democratische Republiek Congo (DRC) in maart 2011 eens te meer in de tang genomen door een aasgierfonds, in casu Hemisphere Associates. De rechtbank van Sydney veroordeelde de DRC tot het betalen van een bedrag van 30 miljoen dollar. Het is niet de eerste maal dat de DRC het doelwit is van dit aasgierfonds.

De Democratische Republiek Congo werd reeds eerder (in 2009) in de Verenigde Staten geconfronteerd met het driest optreden van hetzelfde aasgierfonds, FG Hemisphere. Het land werd door een rechtbank in Washington verplicht om haar wereldwijde bezittingen en activa door te geven aan het aasgierfonds op straffe van een dwangsom ten belope van 5 000 dollar per week.

FG Hemisphere heeft een claim ingediend ten belope van 100 miljoen dollar in de Verenigde Staten, Hongkong en Zuid-Afrika. De schuld werd aangegaan door de notoire dictator Mobutu Sese Seko en werd voor het aasgierfonds voor een prikje opgekocht. Deze aasgierfondsen schuimen alle rechtbanken van de wereld af op zoek naar de zwakste schakel om hun prooi kaal te plukken.

Ter herinnering, aasgierfondsen zijn beleggingsfondsen die voor spotprijzen oude obligatieleningen van arme, dikwijls met schuld beladen, ontwikkelingslanden opkopen om deze landen vervolgens via een uitputtingsslag via rechtbanken te dwingen tot uitbetaling van het oorspronkelijke bedrag waartegen deze obligaties ooit werden uitgegeven en ook nog eens de achterstallige intresten.

Ook in ons land waren er diverse processen opgestart om gelden bestemd voor de ontwikkelingssamenwerking in beslag te nemen. Het desbetreffende aasgierfonds Kensington International heeft twee keer beslag heeft laten leggen op middelen van de Belgische Staat bestemd voor Congo-Brazzaville. Dit bedrijf kocht de schuld op de voor 1,8 miljoen dollar. Op initiatief van voormalig senator Paul Wille werd deze deur alvast gesloten voor de aasgierfondsen naar de toekomst toe, maar niet retroactief.

Graag had ik van de geachte minister een antwoord gekregen op de volgende vragen:

1) Zijn er heden nog rechtszaken hangende waarbij gelden van ontwikkelingssamenwerking of andere middelen van de Belgische overheid het voorwerp uitmaken van al of niet bewarend beslag vanwege aasgierfondsen? Kan dit concreet worden toegelicht wat betreft de bedragen, de tijdstippen van het beslag en het doel waarvoor deze middelen waren bestemd?

2) Kan hij een gedetailleerd overzicht geven van alle rechtszaken in ons land waarbij aasgierfondsen betrokken zijn en waarbij andere HIPC (Heavily Indebted Poor Countries) landen het doelwit zijn? Kan hij het aantal rechtszaken per doelwitland oplijsten alsook desgevallend het gevorderd bedrag?

3) Kan hij aangeven of er reeds beslag werd gelegd op bepaalde activa van deze HIPC landen door aasgierfondsen ten gevolge arresten en vonnissen uit het buitenland? Zo ja, kan hij dit concreet toelichten?

 
Réponse reçue le 13 septembre 2011 : Antwoord ontvangen op 13 september 2011 :

En réponse à la question posée par l’honorable membre, je souhaiterais lui faire part des éléments suivants :

1) Mes services ne sont pas au courant d’affaires judiciaires en cours où de l’argent de la coopération au développement ou d’autres moyens du gouvernement belge font l’objet de saisie pour cause de fonds vautours.

2) La Direction-Générale Affaires juridiques du Service public fédéral (SPF) Affaires étrangères, Commerce extérieur et Coopération au développement était uniquement impliquée dans le dossier Kensington International/Congo Brazzaville, dont l’auteur de la question est déjà au courant. En ce moment, il n’y a pas d’affaire judiciaire en cours qui impliquent nos services. Le cas échéant, M. le ministre de la Justice peut donner plus d’informations concernant cette question.

3) En ce moment, mes services ne sont pas au courant de saisies récentes de biens de PPTE suite à des arrêts et des condamnations à l’étranger.

Je souhaite rappeler un rapport du Fonds monétaire international (FMI) de 2007 sur les fonds vautours, qui indiquait que 11 des 24 pays PPTE de ce moment étaient impliqués dans des affaires judiciaires avec 46 créanciers pour un montant de 1,8 milliard de dollars. 25 des créanciers ont obtenu un jugement en leur faveur. Il s’agissait principalement de pays africains, comme le Burkina Faso, le Mozambique, le Madagascar, la Zambie, l’Ouganda, la Tanzanie, le Liberia, l'Éthiopie et la République Démocratique du Congo. Au Royaume-Uni, en 2007 contre la Zambie et en 2009 contre le Liberia, des procès ont été gagnés par des fonds vautours.

Afin d’aider des pays africains à faire face à ces fonds vautours, la Banque africaine de développement a décidé en 2009 de créer le fonds African Legal Support Facility. Ce fonds offre entre autres de l’assistance juridique. Récemment, j’ai décidé de financer ce fonds avec une contribution de 545 456 euros. Le fonds a été sollicité, entre autres, pour soutenir la République Démocratique du Congo dans l’affaire mentionnée par l’auteur de la question, qui a été intentée par FG Hemisphere.

Ik kan het geachte lid, in antwoord op zijn vraag, volgende elementen meedelen.

1) Mijn diensten zijn niet op de hoogte van nog hangende rechtszaken waarbij gelden van ontwikkelingssamenwerking of andere middelen van de Belgische overheid het voorwerp uitmaken van een beslag vanwege aasgierfondsen.

2) De Directie-Generaal Juridische Zaken van de Federale Overheidsdienst (FOD) Buitenlandse Zaken, Buitenlandse handel en Ontwikkelingssamenwerking was uitsluitend betrokken bij het dossier Kensington International/Congo Brazaville, waarvan de vraagsteller al op de hoogte is. Er zijn op dit moment geen rechtszaken lopende waarbij deze diensten betrokken zijn. Desgevallend kan de heer minister van Justitie meer informatie met betrekking tot deze vraag geven.

3) Mijn diensten hebben op dit moment geen weet van recente beslagen op goederen van HICP ten gevolge van arresten en vonnissen uit het buitenland.

Ik wens hierbij echter te herinneren aan een verslag van het International monetary fund (IMF) over aasgierfondsen uit 2007 dat aangaf dat 11 van de toen 24 HIPC landen betrokken waren in rechtszaken met 46 schuldeisers voor een bedrag van 1,8 miljard dollar. Daarvan kregen 25 schuldeisers een uitspraak van de rechtbank in hun voordeel. Het ging hierbij om vooral Afrikaanse landen zoals Burkina Faso, Mozambique, Madagascar, Zambia, Oeganda, Tanzania, Liberia, Ethiopië en de Democratische Republiek Congo. In het Verenigd Koninkrijk werden werden zowel in 2007 tegen Zambia als in 2009 tegen Liberia rechtszaken gewonnen door aasgierfondsen.

Om Afrikaanse landen te helpen het hoofd te bieden aan deze aasgierfondsen besliste de Afrikaanse Ontwikkelingsbank in 2009 om het fonds African Legal Support Facility op te richten. Dit fonds geeft onder andere juridische bijstand. Ik heb recent beslist om dit fonds te financieren met een bijdrage van 545 456 euro. Het fonds kreeg ondermeer een verzoek om steun van de Democratische Republiek Congo in de door vraagsteller vermelde rechtszaak die door FG Hemisphere is aangespannen.