SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
26 mai 2011 26 mei 2011
________________
Question écrite n° 5-2389 Schriftelijke vraag nr. 5-2389

de Alexander De Croo (Open Vld)

van Alexander De Croo (Open Vld)

au ministre pour l'Entreprise et la Simplification

aan de minister voor Ondernemen en Vereenvoudigen
________________
Voice over Internet Protocol (VoIP) - Blocage par des entreprises de télécommunications - Innovation et neutralité du net Voice over Internet Protocol (VoIP) - Blokkeren door telecommunicatiebedrijven - Innovatie en netneutraliteit 
________________
Internet
fournisseur d'accès
télécommunication
télécommunication sans fil
Institut belge des services postaux et des télécommunications
communication mobile
Organe des régulateurs européens des communications électroniques
internet
provider
telecommunicatie
radiocommunicatie
Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie
mobiele communicatie
Orgaan van Europese regelgevende instanties voor elektronische communicatie
________ ________
26/5/2011Verzending vraag
7/7/2011Antwoord
26/5/2011Verzending vraag
7/7/2011Antwoord
________ ________
Question n° 5-2389 du 26 mai 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-2389 d.d. 26 mei 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Le KPN néerlandais bloque depuis l'été les services internet mobiles pour les clients qui ne disposent que d'un abonnement internet de base. En outre, Vodafone, aux Pays-Bas, semble bloquer, depuis longtemps déjà, Voice over Internet Protocol (VoIP), une technique permettant de téléphoner par l'internet, pour les abonnements standard. Les entreprises affirment qu'elles sont bien obligées de le faire parce que les recettes provenant des communications téléphoniques et sms diminuent lorsque les consommateurs téléphonent via l'internet alors qu'ils envoient de plus en plus de données via le net, ce qui amènent les entreprises télécoms à devoir procéder à davantage d'investissements.

Il va sans dire que cela peut également devenir un problème dans notre pays. Du fait de ces restrictions, les consommateurs n'auront bientôt plus accès à d'importants services internet. Cette mesure va à l'encontre du libre accès à l'information.

En outre, le choix d'un abonnement mobile devient encore plus compliqué qu'il ne l'est actuellement. Avant de souscrire à un abonnement, les consommateurs doivent d'abord vérifier si celui-ci donne accès aux services internet souhaités. De plus, si les fournisseurs télécoms bloquent des services internet, c'est défavorable à l'innovation. Certains services internet risquent de ne plus être accessibles que pour les consommateurs ayant un abonnement plus cher. Cela peut freiner le développement de nouveaux services. De plus, la neutralité du net est compromise.

Je souhaiterais obtenir une réponse aux questions suivantes :

1) Que pense le ministre des fournisseurs télécoms qui bloquent certains services, en particulier le VoIP ? Estime-t-il comme moi que cela ralentit l'innovation, que c'est contraire au principe de neutralité du net et que cela rendra les formules d'abonnement encore plus incompréhensibles ? Peut-il expliquer son point de vue de manière détaillée ?

2) A-t-il connaissance de projets semblables de la part des fournisseurs télécoms belges ? Dans l'affirmative, peut-il fournir des précisions ? Si le ministre n'a pas connaissance de telles initiatives est-il prêt à interroger les opérateurs télécoms à ce sujet et peut-il donner des précisions ?

3) Le ministre peut-il indiquer s'il va intervenir lorsqu'une entreprise télécoms bloque effectivement certains services internet ? Dans l'affirmative, peut-il expliquer sa réponse ?

4) Peut-il indiquer comment il va maintenir la neutralité du net auprès des opérateurs ?

5) Est-il prêt à soulever, le cas échéant, le problème au niveau européen ? Peut-il indiquer dans quelle mesure cette question est déjà examinée dans une étude actuellement menée par la Commission sur la neutralité du net auprès des fournisseurs télécoms ?

 

Het Nederlandse KPN blokkeert vanaf de zomer mobiele internetdiensten voor klanten die alleen een basis internetabonnement hebben. Daarnaast blijkt Vodafone in Nederland Voice over Internet Protocol (VoIP), een techniek voor bellen over het internet, al langer te blokkeren voor standaard abonnementen. De bedrijven zeggen dat ze wel moeten omdat de inkomsten uit bellen en sms'en teruglopen als mensen bellen via internet terwijl consumenten steeds meer dataverkeer via het netwerk sturen, waardoor telecombedrijven investeringen moeten doen.

Het hoeft geen betoog dat dit ook in ons land een heikel punt kan worden. Door dergelijke beperkingen hebben consumenten straks geen toegang meer hebben tot belangrijke internetdiensten. Deze maatregel grijpt in op de vrije toegang tot informatie.

Daarnaast wordt het kiezen van een mobiel abonnement nog ingewikkelder dan het nu al is. Voordat consumenten een abonnement afsluiten, moeten ze kijken of dat abonnement wel toegang biedt tot de gewenste internetdiensten. Als telecommunicatieaanbieders internetdiensten blokkeren is dit daarenboven ongunstig voor innovatie. Sommige internetdiensten riskeren alleen nog toegankelijk te zijn voor consumenten met een duurder abonnement. Dit kan de ontwikkeling van nieuwe diensten remmen. Bovendien komt de netneutraliteit in het gedrang.

Graag had ik van een antwoord gekregen op de volgende vragen:

1) Hoe staat de geachte minister ten opzichte van telecommunicatieaanbieders die bepaalde internetdiensten, en in het bijzonder VoIP, zouden? Is hij het met mee eens dat dit vooreerst de innovatie afremt, strijdig is met het principe van netneutraliteit en de abonnementsformules nog onoverzichtelijker gaat maken? Kan hij zijn standpunt uitvoerig toelichten?

2) Heeft hij weet van gelijkaardige voornemens vanwege de Belgische telecommunicatieaanbieders? Zo ja, kan hij dit gedetailleerd toelichten? Zo hij nog geen weet zou hebben van dergelijke initiatieven, is hij bereid de telecomoperatoren hierover te bevragen en kan hij dit toelichten?

3) Kan hij aangeven of hij zal optreden wanneer een telecombedrijf daadwerkelijk bepaalde internetdiensten zou blokkeren? Zo ja, kan hij dit toelichten?

4) Kan hij aangeven hoe hij de netneutraliteit gaat handhaven bij de operatoren?

5) Is hij bereid dit desgevallend aan te kaarten bij de Europese overheid? Kan hij aangeven in hoeverre dit nu reeds zou onder een lopend onderzoek van de Commissie over netneutraliteit bij telecommunicatieproviders zou vallen?

 
Réponse reçue le 7 juillet 2011 : Antwoord ontvangen op 7 juli 2011 :

1) Le débat sur la neutralité du net s’est intensifié encore ces derniers mois. Pour rappel, durant la présidence belge nous avions organisé avec la Commission européenne et le Parlement européen, un sommet sur ce sujet. Au mois d’avril 2011, la vice-présidente de la Commission européenne, madame Kroes, a publié une communication pour rappeler l’importance de la neutralité du net et a indiqué attendre un rapport technique préparé par le Body of European Regulators for Electronic Communications (BEREC), le régulateur européen, avant d’envisager de déterminer les règles applicables à cette matière.

En effet, pour assurer un service de qualité, les opérateurs doivent parfois privilégier certains paquets transitant sur le net au détriment d’autres paquets. Je pense par exemple aux paquets de voix sur IP qui doivent être privilégiés dans le réseau par rapport aux paquets de données. On peut aussi imaginer qu’un grand usage de télévision mobile pourrait être de nature à congestionner un réseau mobile.

Cette thématique est actuellement débattue en Commission infrastructure de la Chambre. Une première audition s’est déroulée le 29 juin. Les auditions seront poursuivies à la rentrée.

Dans le projet de loi télécom approuvé par le Conseil des ministres du 1er juillet 2011, un article traite spécifiquement de la qualité des réseaux et du rôle que l’IBPT peut jouer en cette matière, conformément au texte de la directive 2009/14 :

« L'article 113 de la même loi, modifié par la loi du 25 avril 2007,est remplacé par ce qui suit :

« Article 113. paragraphe 1er. L'Institut coordonne les initiatives relatives à la qualité des réseaux publics de communications électroniques et des services de communications électroniques accessibles au public.

Paragraphe 2. Les entreprises fournissant des réseaux publics de communications électroniques ainsi que les entreprises fournissant des services de communications électroniques accessibles au public doivent publier sur leur site Internet, à l’intention des utilisateurs finals, des informations comparables, adéquates et actualisées concernant la qualité du réseau et du service et concernant les mesures qui ont été prises pour garantir un accès équivalent aux utilisateurs finals handicapés. Les informations sont également communiquées à l’Institut avant leur publication.

Paragraphe 3. L’lnstitut peut déterminer entre autres les paramètres à utiliser en ce qui concerne la qualité du réseau et du service, ainsi que le contenu, la forme et la méthode de publication des informations, y compris les éventuels mécanismes de certification de la qualité, afin de garantir que les utilisateurs finals, y compris les utilisateurs finals handicapés, auront accès à des informations complètes, comparables et faciles à exploiter.

Paragraphe 4. Afin de prévenir la dégradation du service et l’obstruction ou le ralentissement du trafic sur les réseaux, l’Institut peut imposer des exigences minimales en matière de qualité des services aux fournisseurs de réseaux publics de communications électroniques.

L’Institut fournit à la Commission européenne, en temps utile avant l’établissement de ces exigences, un résumé des raisons sur lesquelles se fondent leur intervention, les exigences envisagées et la démarche proposée. Ces informations sont également mises à la disposition de ORECE. L’Institut tient compte le plus possible des commentaires ou recommandations de la Commission européenne.

Paragraphe 5. Les entreprises fournissant des réseaux publics de communications électroniques ainsi que les entreprises fournissant des services de communications électroniques accessibles au public fournissent à l’Institut des informations sur toute procédure mise en place par le fournisseur pour mesurer et orienter le trafic de manière à éviter la saturation ou la surcharge d’une ligne du réseau.

Ces mêmes entreprises publient sur leur site Internet, à l’intention des utilisateurs finals, des informations sur les répercussions éventuelles de ces procédures sur la qualité du service. Les informations sont également communiquées à l’Institut avant leur publication.

L'Institut dispose d'un délai d'un mois pour formuler ses observations éventuelles. Les entreprises ne peuvent publier les informations qu’après avoir tenu compte de ces observations.

Paragraphe 6. Les entreprises fournissant des réseaux publics de communications électroniques ainsi que les entreprises fournissant des services de communications électroniques accessibles au public publient gratuitement, à la demande de l'Institut, des informations d’intérêt public, en recourant aux mêmes moyens que ceux qu’elles utilisent normalement pour communiquer avec leurs abonnés nouveaux ou existants. Ces informations sont fournies par l’Institut sous une forme normalisée et couvrent, entre autres, les sujets suivants :

1° les modes les plus communs d’utilisation des services de communications électroniques pour se livrer à des activités illicites ou diffuser des contenus préjudiciables, en particulier lorsqu’ils peuvent porter atteinte au respect des droits et des libertés d’autrui, y compris les atteintes aux droits d’auteur et aux droits voisins, et les conséquences juridiques de ces utilisations et

2° les moyens de protection contre les risques d’atteinte à la sécurité individuelle, à la vie privée et aux données à caractère personnel lors de l’utilisation des services de communications électroniques. ».

Je suis disposé à suivre de près les auditions actuellement en cours au Parlement et évaluer en concertation avec les acteurs de marché s’il convient de légiférer davantage que le texte ci-dessus.

2) Je n’ai pas eu connaissance que des opérateurs de télécommunications actifs en Belgique aient l’intention de suivre l’initiative de la société hollandaise KPN. Je suis bien entendu ouvert à tout dialogue avec les opérateurs dans la mesure de ce qui est possible dans le respect des secrets d’affaires.

3) Si un opérateur actif en Belgique venait à bloquer certains services de l’internet, il appartiendrait aux autorités de la concurrence et à l’IBPT de vérifier si ce type de mesure est illégal, et le cas échéant, d’entreprendre les démarches pour faire cesser de telles pratiques.

4) Je souhaite attendre les auditions organisées par la Commission infrastructure de la Chambre avant de prendre de nouvelles initiatives.

5) Comme l’internet dépasse les frontières nationales, il est également essentiel que la neutralité du net soit préservée au niveau international. En 2009, la Commission européenne avait fait part de son engagement en faveur du « maintien du caractère ouvert et neutre de l’internet, en tenant pleinement compte de la volonté des co-législateurs de consacrer désormais la neutralité de l’internet et d’en faire un objectif politique et un principe réglementaire que les autorités réglementaires nationales devront promouvoir ». Un an plus tard, la Commission a lancé une consultation sur l’internet ouvert et la neutralité d’internet en Europe. Sur la base des opinions émises, la Commission a publié une communication en avril de cette année. Une série de travaux et d’enquêtes plus approfondies y sont annoncés. Les résultats seront publiés d’ici à la fin de l’année.

1) Het debat rond netneutraliteit is de laatste maanden nog scherper geworden. Ter herinnering : we hadden tijdens het Belgisch voorzitterschap met de Europese Commissie en het Europees Parlement een topontmoeting over dit onderwerp georganiseerd. In april 2011 publiceerde de vice-voorzitter van de Europese Commissie, mevrouw Kroes, een mededeling om te wijzen op het belang van netneutraliteit. Ze gaf aan dat ze op een technisch verslag van de Europese regulator Body of European Regulators for Electronic Communications (BEREC) wachtte, voordat ze eventueel de regels van toepassing op dat vlak zou bepalen.

Om kwalitatieve prestaties te waarborgen, moeten operatoren soms de voorkeur geven aan sommige pakketten die over het net transiteren in plaats van andere pakketten. Ik denk bijvoorbeeld aan Voice over IP(VoIP)-pakketten die gepriviligeerd moeten worden in plaats van datapakketten. Het is ook mogelijk dat een groot gebruik van mobiele televisie het mobiel netwerk verzadigt.

Dit wordt momenteel besproken in de Commissie Infrastructuur van de Kamer. Een eerste hoorzitting vond op 29 juni laatstleden plaats. De hoorzittingen zullen na de zomer worden voortgezet.

Het wetsontwerp over telecommuncatie dat de Ministerraad op 1 juli 2011 goedkeurde bevat een specifiek artikel met betrekking tot de kwaliteit van de netwerken en de rol van het Belgische regulator voor de postdiensten en de telecommunicatie (BIPT) op dat vlak overeenkomstig de bepalingen van richtlijn 2009/14 :

Artikel 113 van dezelfde wet, gewijzigd bij de wet van 25 april 2007,wordt vervangen als volgt:

Article 113. paragraaf 1. Het Instituut coördineert de initiatieven betreffende de kwaliteit van de openbare elektronische-communicatienetwerken en openbare elektronische-communicatiediensten.

Paragraaf 2. Ondernemingen die openbare elektronische-communicatienetwerken aanbieden, alsook ondernemingen die openbare elektronische-communicatiediensten verstrekken, moeten op hun website ten behoeve van de eindgebruikers vergelijkbare, toereikende en actuele informatie publiceren over de kwaliteit van het netwerk en van de dienst en over de maatregelen die zijn genomen om gelijkwaardige toegang voor eindgebruikers met een handicap te waarborgen. De informatie wordtvoor publicatie eveneens aan het Instituut verstrekt.

Paragraaf 3. Het Instituut kan onder andere de te hanteren parameters voor de kwaliteit van het netwerk en van de dienst, alsook de inhoud, vorm en wijze van bekendmaking van de te publiceren informatie, met inbegrip van mogelijke kwaliteitscertificeringsregelingen, bepalen teneinde ervoor te zorgen dat de eindgebruikers, inclusief eindgebruikers met een handicap, toegang hebben tot volledige, vergelijkbare en gebruikersvriendelijke informatie.

Paragraaf 4. Teneinde een achteruitgang van de dienstverlening en een belemmering of vertraging van het verkeer over de netwerken te voorkomen, kan het Instituut minimumvoorschriften inzake de kwaliteit van de diensten opleggen aan de aanbieders van openbare elektronische-communicatienetwerken.

Het Instituut bezorgt de Europese Commissie ruime tijd voor de vaststelling van deze eisen een samenvatting van de redenen voor optreden, de geplande eisen en de voorgestelde aanpak. Deze informatie wordt ook aan BEREC ter beschikking gesteld. Het Instituut houdt zo veel mogelijk rekening met de opmerkingen en aanbevelingen van de Europese Commissie.

Paragraaf 5. Ondernemingen die openbare elektronische-communicatienetwerken aanbieden, alsook ondernemingen die openbare elektronische-communicatiediensten verstrekken leveren het Instituut informatie over door de aanbieder ingestelde procedures om het verkeer te meten en vorm te geven, om te voorkomen dat een netwerkaansluiting overzadigd of overbelast wordt.

Diezelfde ondernemingen publiceren op hun website informatie ten behoeve van de eindgebruikers over de wijze waarop deze procedures gevolgen kunnen hebben voor de kwaliteit van de dienstverlening. De informatie wordt voor publicatie eveneens aan het Instituut verstrekt .

Het Instituut beschikt over een termijn van een maand om zijn eventuele opmerkingen te formuleren. De ondernemingen mogen de informatie pas publiceren nadat rekening is gehouden met deze opmerkingen.

Paragraaf 6. Ondernemingen die openbare elektronische-communicatienetwerken aanbieden, alsook ondernemingen die openbare elektronische-communicatiediensten verstrekken, publiceren kosteloos informatie van algemeen belang op verzoek van het Instituut met dezelfde middelen waarmee zij doorgaans met bestaande of nieuwe abonnees communiceren. Dergelijke informatie wordt door het Instituut in een gestandaardiseerde vorm aangeleverd en heeft onder meer betrekking op de volgende punten :

1° de meest voorkomende vormen van gebruik van elektronische-communicatiediensten voor onwettige activiteiten of de verspreiding van schadelijke inhoud, met name waar dit de eerbiediging van de rechten en vrijheden van derden kan aantasten, inclusief schendingen van het auteursrecht en hiermee samenhangende rechten, en de juridische gevolgen hiervan, en

2° beschermingsmaatregelen tegen gevaren voor de persoonlijke veiligheid, de persoonlijke levenssfeer en persoonsgegevens bij het gebruik van elektronische-communicatiediensten.”.

Ik ben bereid de hoorzittingen die nu aan de gang zijn in het Parlement van nabij te volgen en in overleg met de marktspelers na te gaan of er verder gelegifereerd moet worden dan de tekst hierboven.

2) Ik heb er geen weet van dat in België actief zijnde telecommunicatieoperatoren van plan zouden zijn het initiatief van de Nederlandse firma KPN te volgen. Ik sta vanzelfsprekend open voor een dialoog met de operatoren binnen de grenzen van het mogelijke, gelet op het zakengeheim.

3) Indien een in België actieve operator sommige internetdiensten zou blokkeren, is het aan de mededingingsautoriteiten en aan het BIPT om na te gaan of dit soort maatregel illegaal is en eventueel stappen te ondernemen om dergelijke praktijken tegen te gaan.

4) Ik wens te wachten op de hoorzittingen die door de Commissie Infrastructuur van de Kamer worden georganiseerd voordat ik nieuwe initiatieven zou nemen.

5) Aangezien het internet de nationale grenzen overschrijdt, is het ook essentieel dat de netneutraliteit internationaal veilig wordt gesteld. In 2009 deelde de Europese Commissie haar verbintenis mee voor het behoud van een open en neutraal internet en hierbij ten volle rekening te houden met de bereidheid van de co-wetgevers om netneutraliteit voortaan tot regel te verheffen en er een politieke doelstelling en een regelgevend principe van te maken dat de nationale regelgevende instanties moeten bevorderen. Een jaar later lanceerde de Commissie een raadpleging inzake open en neutraal internet in Europa. Op basis van de geformuleerde meningen publiceerde de Commissie in april van dit jaar een mededeling. Hierin worden een reeks werkzaamheden en meer diepgaande enquêtes aangekondigd. De resultaten zullen op het einde van het jaar worden bekendgemaakt.