SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
15 mars 2011 15 maart 2011
________________
Question écrite n° 5-1735 Schriftelijke vraag nr. 5-1735

de Guido De Padt (Open Vld)

van Guido De Padt (Open Vld)

à la ministre de la Fonction publique et des Entreprises publiques

aan de minister van Ambtenarenzaken en Overheidsbedrijven
________________
Société nationale des chemins de fer belges (SNCB) - Missions de consultance - Nombre et prix - Plus-value Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) - Consultancy-opdrachten - Aantallen en prijs - Meerwaarde 
________________
Société nationale des chemins de fer belges
marché de services
marché public
Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen
dienstverleningscontract
overheidsopdrachten
________ ________
15/3/2011Verzending vraag
10/8/2011Antwoord
15/3/2011Verzending vraag
10/8/2011Antwoord
________ ________
Question n° 5-1735 du 15 mars 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-1735 d.d. 15 maart 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

En tant qu'entreprise publique, la Société nationale des chemins de fer belges (SNCB) est placée sous le contrôle des autorités fédérales. La SNCB fait régulièrement appel aux services spécialisés de bureaux de consultance externes. L'on recourt à ces services non seulement en vue de procéder à des restructurations, mais également dans le cadre du fonctionnement opérationnel quotidien de l'entreprise, de la politique en matière de personnel ou de la gestion financière de l'entreprise. Ces missions de consultance coûtent cher.

En 2008, la SNCB aurait commandé des missions de consultance pour 80 millions d'euros, dont trente millions pour le compte de la Holding SNCB. De quelles missions s'agit-il exactement, qui les a exécutées et comment leur légitimité a-t-elle été contrôlée (cf. Rik Van Cauwelaert, " NMBS: Klein België te raadplegen ", op http://knack.rnews.be/nl/actualiteit/opinie/columns/rik-van-cauwelaert/nmbs-klein-belgie/opinie-1194750679763.htm) ?

Je souhaiterais recevoir une réponse aux questions suivantes :

1) La ministre peut-elle donner un aperçu du nombre de missions de consultance de ces cinq dernières années, ventilées par entité, exécutées pour la SNCB? Sur quoi portaient précisément les missions, quels consultants les ont-ils exécutées et pour quel montant ? Qu'est-il finalement advenu des recommandations ?

2) La ministre estime-t-elle que les missions de consultance étaient indispensables et que la plus-value générée dépasse leur coût ? Dans la négative, quelle en a été la cause et quelles mesures compte-t-elle prendre à cet égard ?

 

De Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) staat als overheidsbedrijf onder de controle van de federale overheid. De NMBS maakt geregeld gebruik van de diensten van gespecialiseerde, externe adviesbureaus. Niet alleen met het oog op door te voeren herstructureringen, maar ook in het kader van de dagelijkse operationele werking van het bedrijf, het personeelsbeleid, of het financiële beheer van de onderneming. Die consultancy-opdrachten hebben natuurlijk een kostprijs.

In 2008 zouden door de NMBS voor 80 miljoen euro consultancy-opdrachten zijn besteld. Dertig miljoen daarvan zijn voor rekening van de NMBS Holding. De vraag kan worden gesteld over welke opdrachten het precies gaat, wie ze uitvoerde en hoe die op hun deugdelijkheid werden gecontroleerd (cf. Rik Van Cauwelaert, " NMBS: Klein België te raadplegen ", op http://knack.rnews.be/nl/actualiteit/opinie/columns/rik-van-cauwelaert/nmbs-klein-belgie/opinie-1194750679763.htm)?

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Kan de minister een overzicht geven van het aantal consultancy-opdrachten van de afgelopen vijf jaar, opgesplitst per entiteit, dat voor de NMBS is uitgevoerd? Wat hielden de opdrachten precies in, welke consultants voerden ze uit en tegen welke prijs? Wat is er uiteindelijk met de aanbevelingen gebeurd?

2) Is zij van oordeel dat de consultancy-opdrachten noodzakelijk waren en dat de opgeleverde meerwaarde de kostprijs oversteeg? Zo niet, wat lag daaraan ten grondslag en welke maatregel wil zij daartegen nemen?

 
Réponse reçue le 10 aôut 2011 : Antwoord ontvangen op 10 augustus 2011 :

Le Groupe de la Société nationale des chemins de fer belges (SNCB) communique ce qui suit:

Pour 2010, les charges comptabilisées au niveau du groupe dans le poste « 6153- Consultance et services externes » s’élèvent à 187,5 millions d’euros , en hausse par rapport aux 161,3 millions d’euros de 2009, mais prévu nettement inférieures au Budget 2010. Le Budget 2011, quant à lui, prévoit un montant de 125,2 millions d’euros, en net recul par rapport à 2009 et 2010, et ce résultant de la mise en place des plans d’économie décidés en juin 2010. Au 1er trimestre 2011, le nombre de consultants ICTRA a diminué de plus de 100 unités par rapport au 1er trimestre 2010.

Entre 2009 et 2010, un changement de normes comptables vers les IFRS a eu lieu. Beaucoup de projets, d’études de faisabilité, d’adaptations informatiques qui étaient repris en investissements en 2009 sont désormais comptabilisés en charges d’exploitation. Cet élément va probablement expliquer toute la variation voire plus, mais reste difficile à calculer précisément. Pour avoir une idée d’ordre de grandeur, il faut signaler qu’en 2010, afin de couvrir cet impact des IFRS, un montant de 60, 8 millions d’euros a été transféré de la dotation d’investissement vers la dotation d’exploitation.

En outre, les charges présentées sous le poste « consultance » recouvrent en réalité un éventail très large de prestations, bien plus large que la consultance pure de type stratégie ou « management consulting ». Une grande partie de ces charges, qui sont reprises traditionnellement au niveau de SNCB Holding dans la ligne « consultance », tombent plutôt sous les charges de maintenance et d’exploitation:

    La consultance de type « management consulting », comme par exemple les missions qui ont été confiées à AT Kearney et Boston Consulting Group, ne représente en effet qu’une très petite partie des charges. Pour information, le coût relatif à ces deux sociétés dans les comptes de la Holding en 2010 s’élève à moins de deux millions d'euros pour toute l’année.

    La plus grande partie (plus de 90 %) de ces charges concerne des prestations informatiques d’ICTRA (le département informatique de la Holding) pour des activités d’exploitation, des études et des projets. La plupart des « consultants » concernés sont donc

  • des analystes informatiques

  • des testeurs

  • des chefs de projets informatiques

  • des développeurs

  • des ingénieurs systèmes

  • etc...

    70 % de ces prestations informatiques sont réalisées en 2010 par ICTRA à la demande des deux filiales Infrabel & SNCB :

  • 258 projets d’investissements et 58 projets de maintenance/exploitation pour Infrabel

  • 155 projets d’investissements et 75 projets de maintenance/exploitation pour SNCB

    Exemples de projets:

  • Le développement et l’exploitation du système ERP pour Infrabel et SNCB;

  • Projet de sécurisation informatique des systèmes d’Infrabel;

  • La migration des systèmes de suivi du trafic ferroviaire pour Infrabel;

  • L’installation d’un système intégré pour les écrans d’affichage dans les gares pour Infrabel;

  • La sécurisation des bâtiments d’Infrabel et SNCB en termes de vidéosurveillance, détection incendie, détection intrusion;

  • De nombreux développements demandés par les directions opérationnelles d’Infrabel et SNCB, telles qu’ « accès réseau », « voyageurs national », etc...

    En ce qui concerne la Holding, les prestations informatiques recouvrent notamment :

  • 144 projets d’investissements et 24 projets de maintenance/exploitation

    Exemples de projets :

  • Le support et la maintenance pour le système ERP, ainsi que les nouveaux développements

  • Les études et le développement pour un nouveau système informatique de gestion des rémunérations et ressources humaines

  • La sécurisation des gares, bâtiments de service et de bureaux en termes de vidéo surveillance, détection incendie, détection intrusion

Vu la dimension des données, l’honorable membre peut se recourir directement au Groupe SNCB en ce concerne l’aperçu des nombres de mission de société de conseil des cinq dernières années.

De Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS)-Groep deelt het volgende mee:

Voor 2010 bedragen de kosten die op het niveau van de groep geboekt zijn op de post “6153-Consultancy en externe diensten” 187,5 miljoen euro. Dit is een stijging ten opzichte van de 161,3 miljoen euro in 2009 maar duidelijk minder dan voorzien in het budget van 2010. Het budget 2011 voorziet in een bedrag van 125,2 miljoen euro een sterke vermindering ten overzicht van 2009 en 2010 en wel als gevolg van de invoering van de besparingsplannen die in juni 2010 werden beslist. In het eerste trimester 2011 is het aantal ICTRA-consultants met meer dan 100 eenheden gedaald ten overzicht van het eerste trimester 2010.

Tussen 2009 en 2010 werden de boekhoudnormen gewijzigd in IFRS. Heel wat projecten, haalbaarheidstudies, IT-aanpassingen die opgenomen waren in de investeringen 2009, worden voortaan geboekt als exploitatiekosten. Dat element zal wellicht de hele variatie en meer verklaren maar blijft moeilijk precies te berekenen. Om een idee te krijgen over de orde van grootte, moet worden vermeld dat in 2010, om die impact van IFRS te dekken, een bedrag van 60,8 miljoen euro van de investeringsdotatie naar de exploitatiedotatie werd overgeboekt.

Bovendien omvatten de kosten in de post “consultancy” in werkelijkheid een zeer brede waaier van prestaties, die wel degelijk omvangrijker is dan de zuivere consultancy van het type strategie of “management consulting”. Een groot deel van die kosten, die traditioneel bij de NMBS-Holding opgenomen worden op de lijn "consultancy" vallen eerder onder de onderhouds- en exploitatiekosten:

    De consultancy van het type “management consulting” zoals de opdrachten die werden toevertrouwd aan AT Kearney en Boston Consulting Group, vertegenwoordigt immers maar een heel klein deel van de kosten. Ter informatie: de kostprijs voor die twee bedrijven in de rekeningen van de Holding in 2010 bedraagt minder dan 2 miljoen € voor het hele jaar.

    Het grootste deel (meer dan 90 %) van die kosten betreft informaticaprestaties van ICTRA (het IT-departement van de Holding) voor activiteiten in verband met exploitatie, studies en projecten. Het merendeel van de betrokken “consultants” zijn dus:

  • IT-analisten

  • testers

  • IT-projectleiders

  • ontwikkelaars

  • systeemingenieurs

  • enz.

    70 % van die IT-prestaties werd in 2010 door ICTRA gerealiseerd op vraag van de twee dochtermaatschappijen Infrabel en NMBS:

  • 258 investeringsprojecten en 58 onderhouds-/exploitatieprojecten voor Infrabel

  • 155 investeringsprojecten en 75 onderhouds-/exploitatieprojecten voor de NMBS

    Voorbeelden van projecten:

  • de ontwikkeling en exploitatie van het ERP-systeem voor Infrabel en NMBS;

  • project inzake de IT-beveiliging van de systemen van Infrabel;

  • de migratie van de opvolgingssystemen van het spoorverkeer voor Infrabel;

  • de installatie van een geïntegreerd systeem voor de aankondigings-schermen in de stations voor Infrabel;

  • de beveiliging van de Infrabel- en NMBS-gebouwen in termen van videobewaking, brand- en inbraakdetectie;

  • veelvuldige ontwikkelingen die gevraagd werden door de operationele directies van Infrabel en NMBS, zoals “Toegang Net”, “Reizigers Nationaal” en dergelijke.

    Voor de Holding omvatten de IT-prestaties in het bijzonder:

  • 144 investeringsprojecten en 24 onderhouds-/exploitatieprojecten

    Voorbeelden van projecten:

  • de ondersteuning en het onderhoud van de ERP-systemen alsook nieuwe ontwikkelingen;

  • de studies en de ontwikkeling voor een nieuw informaticabe-heersysteem van bezoldigingen en human resources;

  • de beveiliging van de stations, dienstgebouwen en kantoren in termen van videobewaking, brand- en inbraakdetectie.

Gezien de omvang van de gegevens, kan het geachte lid zich rechtstreeks wenden tot de de NMBS-Groep in verband met het overzicht van het aantal consultancyopdrachten van de afgelopen vijf jaar.